Tomasz Kot - Życie i twórczość | Artysta

Nazywany "mistrzem metamorfozy", zawsze stara się uciec od obsadzania "po warunkach". Aktor o charakterystycznym wyglądzie, ale cechujący się niezwykłą plastycznością. W pracy łączy intuicję ze skrupulatnym przygotowaniem. Z teatru i komercyjnych komedii trafił na duże ekrany, zdobywając szerokie uznanie publiczności i krytyki. Po roli Wiktora Warskiego w "Zimnej wojnie" Pawła Pawlikowskiego został przez widownię w Cannes okrzyknięty "polskim Jamesem Bondem".

Zdjęcie nagłówka

Szerokość zdjęcia

standardowy (1240 px)

Podpis obrazka

Kadr z filmu "Bogowie" w reżyserii Łukasza Palkowskiego. Na zdjęciu: Tomasz Kot, fot. Jarosław Sosiński / Watchout Productions / NEXT FILM

Tryb paralaksy

Off

Urodził się w 1977 roku w Legnicy. Początkowo chciał zostać artystą plastykiem, później, inspirowany drogą swojego wujka misjonarza, postanowił wstąpić do seminarium duchownego, w którym wytrzymał jedynie pół roku. W końcu pasją do teatru zaraził go licealny polonista. Jeszcze jako nastolatek podpisał pierwszą poważną umowę. Przez sceniczne występy oblał maturę, co zmusiło go do odłożenia starań o studia w szkole teatralnej. Egzamin poprawił, gdy tylko dyrektor Jacek Głomb zaproponował mu etat w legnickim Teatrze im. Heleny Modrzejewskiej, gdzie grał pomniejsze role. Zadebiutował jako 19-latek w roli jednego z milionerów w "Pannie Tutli-Putli" Stanisława Ignacego Witkiewicza w reżyserii Wiesława Cichego. To ewenement – Kot zaczął pracę w miejskiej instytucji jeszcze zanim zdał na studia do szkoły teatralnej. Postanowił podjąć je w Krakowie; dostał się za pierwszym razem. Tamtejszą PWST ukończył w 2001 roku. Jak twierdzi, teatr był dla niego olśnieniem: zafascynował go, a potem pozwolił pokonać nieśmiałość.

Po studiach związał się z krakowskim Teatrem Bagatela, gdzie zagrał m.in. w "Rewizorze" Gogola w reżyserii Macieja Sobocińskiego, "Ślubie" Gombrowicza zaadaptowanym przez Waldemara Śmigasiewicza czy hitowym "Testosteronie" Andrzeja Saramonowicza w inscenizacji Piotra Urbaniaka. Po przeprowadzce do Warszawy występował w Teatrze Nowym na Pradze (gdzie stworzył m.in. tandem z Wojciechem Mecwaldowskim w "Emigrantach" Mrożka wyreżyserowanych przez Artura Żmijewskiego) i Teatrze Polonia (gdzie wystąpił w spektaklu "Miłość ci wszystko wybaczy" Przemysława Wojcieszka i "Ich czworo" na podstawie Gabrieli Zapolskiej w reżyserii Jerzego Stuhra).

Jego fabularnym debiutem była rola legendarnego lidera zespołu Dżem, Ryśka Riedla, w "Skazanym na bluesa" w reżyserii Jana Kidawy-Błońskiego (rok 2005). Kreacja przyniosła Kotowi nominację do nagrody Orzeł za najlepszą pierwszoplanową rolę męską, nagrodę za najlepszy debiut aktorski ostatniego dziesięciolecia Koszalińskiego Festiwalu Debiutów Filmowych "Młodzi i Film" oraz nagrodę Prezydenta Gdyni podczas 30. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni.

Do tego występu, jak i do każdej późniejszej roli przygotowywał się starannie i z pełnym oddaniem: schudł 8 kilogramów, odwiedził krakowski oddział MONAR-u, pojechał także w trasę koncertową z zespołem Dżem.

Niezwykły artysta znalazł znakomitego odtwórcę w postaci Tomasza Kota, przypominającym Ryśka nie tylko fizycznie, ale również świetnie oddającym na ekranie jego buntowniczą, nieokiełznaną naturę.

(źródło: filmpolski.pl)

Format wyświetlania obrazka

standardowy [760 px]

Kadr z filmu "Erratum" w reżyserii Marka Lechkiego, 2010. Na zdjęciu: Tomasz Kot, fot. Best Film

Obrazek

fo_erratum_marek_lechki_film_1_5788379.jpg

W 2010 roku zagrał główną rolę w dobrze przyjętym przez krytykę dramacie psychologicznym "Erratum" Marka Lechkiego, będącym debiutem reżysera. Film otrzymał główną nagrodę na gdyńskim Festiwalu Filmowym w kategorii Debiut, a na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Salonikach Lechki odebrał główne wyróżnienie za scenariusz. "Erratum" jest historią powrotu w rodzinne strony, który z krótkiej podróży w celach zawodowych przeistacza się w trudny proces rozliczania z przeszłością. Rafał Marszałek pisał na Dwutygodniku o "rewelacyjnym aktorstwie" (w filmie wystąpili także Ryszard Kotys i Janusz Chabior) i "życiowej roli Tomasza Kota".

Kolejnym objawieniem było brawurowe wcielenie Kota w filmie "Bogowie" Łukasza Palkowskiego, gdzie zagrał Zbigniewa Religę. Za tę rolę otrzymał dwie najważniejsze w Polsce filmowe statuetki: nagrodę Orzeł oraz Złote Lwy. "Bogowie" potwierdzili niezwykły talent Kota do naśladowania niuansów zachowania swoich bohaterów.

Łukasz Palkowski o filmie "Bogowie"

Dzięki starannym przygotowaniom, mimo ogromnej presji i niepochlebnych opinii co do tej decyzji obsadowej, udało mu się odwzorować charakterystyczną postać legendarnego profesora. Jak mówił w jednym z wywiadów:

Korzystałem z doświadczeń ze "Skazanego na bluesa". Ale już wiedziałem, że metoda, by zmienić skórę i wcielić się w kogoś innego, prędzej czy później się skończy. Wszystko muszę sobie wyobrazić. Wiedziałem, że nie potrzebuję chodzić przez trzy miesiące w garniturze Religi, ale muszę popracować nad fizyczną charakterystyką: jego przygarbieniem czy spojrzeniem. Ludzie, którzy pracowali z nim w latach 80., mówili, że był chodzącym instynktem, że miał dzikie oczy. [...] Potrzebowałem zdjęć z tego okresu [...] i na tej podstawie wymyślałem fragmenty roli: tu jest w lesie, a tu rozczochrany. Pracując z lustrem, starałem się przyjąć jego grymas, zaczęłam pracować nad twarzą.

Format wyświetlania obrazka

standardowy [760 px]

Kadr z filmu "Bogowie" w reżyserii Łukasza Palkowskiego. Na zdjęciu: Tomasz Kot, fot. Jarosław Sosiński / Watchout Productions / NEXT FILM

Obrazek

bogowie-2_rez_lukasz_palkowski_fot_jaroslaw_sosinski_0.jpg

Kot kontynuował swoją niekomediową karierę: rok 2014 przyniósł mu rolę w rosyjsko-polskim "Fotografie" wyreżyserowanym przez Waldemara Krzystka, opowiadającym historię psychopatycznego mordercy terroryzującego mieszkańców Moskwy. Zdjęcia do filmu powstawały m.in. w rodzinnym mieście Kota. W 2015 roku wystąpił w prześmiewczym debiucie Macieja Bochniaka – filmie "Disco polo", gdzie zagrał Daniela Polaka, króla gatunku. Do roli w polsko-brytyjskiej produkcji "Bikini Blue" (reżyseria Jarosław Marszewski, premiera w 2017 roku) musiał podszlifować angielski, jednak i tu przydała się jego aktorska elastyczność i kreatywność:

Już jakiś czas temu zrozumiałem, że narzędziem aktora jest wyobraźnia [...]. Ponumerowałem kwestie w scenariuszu i wymyśliłem, że każda jest jaszczurką w wielkim terrarium. Niektóre były łagodne, to te kwestie, które łatwo wchodziły do głowy, inne oślizgłe i nieufne – te musiałem oswoić. Czyli w filmie mówiłem swoimi oswojonymi jaszczurkami.

Za rolę w filmie Marszewskiego otrzymał dwie główne nagrody za najlepszą pierwszoplanową kreację męską: podczas Directors Cut Film Festival w Kanadzie oraz International Filmmaker Festival w Mediolanie

"Zimna wojna" w reżyserii Pawła Pawlikowskiego [galeria]

Styl wyświetlania galerii

wyświetl slajdy

Fizycznej przemiany nie musiał dokonywać, występując w 2018 roku w "Zimnej wojnie" Pawła Pawlikowskiego, za którą reżyser otrzymał Złotą Palmę, a festiwalowy pokaz zakończyły kilkunastominutowe owacje na stojąco. Rola szarmanckiego Wiktora Warskiego, kompozytora i pianisty zespołu ludowego "Mazurek", przyniosła Kotowi uznanie w Polsce i za granicą: okrzyknięto go "Gregorym Peckiem Wschodniej Europy" i "polskim Jamesem Bondem", porównywano do Bogarta, a roli pogratulowała mu sama Cate Blanchett. Ta kreacja okazała się dla aktora prawdziwym przełomem w jego karierze i ostatecznym świadectwem, że jego talent komediowy idzie w parze z tym dramatyczno-psychologicznym. Jego duet z Joanną Kulig (wcielającą się w postać śpiewającej w zespole Zuli) oczarował krytyków i publiczność. Jednak po tym międzynarodowym szumie pozostał skromnym, rozsądnym, lekko wycofanym człowiekiem. Nie ma wygórowanych ambicji, nie snuje wizji kariery w Hollywood. Jak sam mówi, "nie tasuje różnymi wersjami przyszłości w głowie", skupia się na tym, co tu i teraz.

W 2015 roku Kot odebrał z rąk Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Małgorzaty Omilanowskiej nagrodę za wybitne osiągnięcia w kategorii Kino. Został wyróżniony obok takich twórców jak Adam Zagajewski, Olga Tokarczuk, Krzysztof Globisz i Michał Zadara.

Źródła: filmweb.pl, filmpolski.pl, wyborcza.pl, zwierciadlo.pl, dziennikteatralny.pl, opracowanie MO, lipiec 2018.