Moda i talent: 10 ikon dawnych lat
Od dość klasycznego damskiego stylu po egzystencjalną czerń i nieokiełznane fryzury – to oni dyktowali kierunki w modzie PRL-u.
Format wyświetlania obrazka
standardowy [760 px]
Kora Jackowska kolorująca Madonny, fot. Jacek Poręba / źródło: www.kora.org.pl
Dzika, ale zawsze dostojna, Kora stała się rozpoznawalna już pod koniec lat 60., kiedy zapracowała sobie na nieoficjalny tytuł "Królowej krakowskich hipisów". Piosenkarka i autorka tekstów (ur. w 1951 roku) była niezapomnianą liderką zespołu Maanam. Fryzura i makijaż, które stały się jej znakiem rozpoznawczym i były często naśladowane, byłyby jednak niczym, gdyby nie jej zaangażowanie w sprawy społeczne.
Daniel Olbrychski
Format wyświetlania obrazka
standardowy [760 px]
Daniel Olbrychski, fot. Jerzy Troszczyński / Filmoteka Narodowa / www.fototeka.fn.org.pl
Ukryty za chłopięcym wyglądem i wrodzonym wdziękiem, ten tajemniczy mężczyzna demonstrował swoją wewnętrzną siłę grając nieokiełznanych i bezwzględnych bohaterów w filmowych adaptacjach klasycznej literatury jak np. "Pan Wołodyjowski" czy "Potop".
Olbrychski pokazywał, jak męskość może iść w parze z poświęceniem i był, jak pisał Tadeusz Sobolewski, "czasem bardzo wrażliwy, czasem brutalny". Grał również w filmach zagranicznych – w 2010 roku wystąpił u boku Angeliny Jolie w amerykańskim thrillerze szpiegowskim "Salt" w reż. Phillipa Noyce’a.
Violetta Villas
Format wyświetlania obrazka
standardowy [760 px]
Violetta Villas, Kraków, 2005, fot. dzięki uprzejmości CC-BY-SA
"Głos ery atomowej", jak nazwali ją amerykańscy krytycy. Urodzona w 1938 roku wokalistka miała czterooktawową skalę głosu i modelowy wizerunek gwiazdki Hollywood lat 60. Na scenie prezentowała się w oszałamiających balowych sukniach, a kiedy śpiewała swój wielki przebój "Oczy cziornyje", zdejmowała czerwone szpilki i rzucała je w tłum słuchaczy. Nawet latem nosiła futro z norek i futrzane czapki. Wiele mówiło się o włosach piosenkarki – jej znaku rozpoznawczym. Długie, falujące blond loki zawsze prezentowały się wspaniale dzięki stosowaniu specjalnej maski z oleju i żółtek. Doceniana i podziwiana w Polsce, zrobiła międzynarodową karierę dając koncerty w ZSRR, Australii i Brazylii. W Casino de Paris w Las Vegas śpiewała arie z oper i operetek w dziewięciu językach. Występowała u boku Franka Sinatry, Charlesa Aznavoura, a także Glenna Forda, Lee Marvina i Boba Hope’a. Niestety z czasem Villas, która mogła stać się prawdziwie światową gwiazdą, zaczęła marnować swój wielki talent wykonując utwory, które nie były w stanie pokazać jej fenomenalnych możliwości wokalnych. Zmarła w zapomnieniu w 2011 roku.
Maryla Rodowicz
Format wyświetlania obrazka
standardowy [760 px]
Maryla Rodowicz, fot. Marcin Tyszka / źródło: www.marylarodowicz.pl
Pierwszą jej piosenką, która zdobyła popularność, był utwór "Mówiły mu" z 1969 roku. Od tamtej pory nagrała ponad 600 piosenek, wydała ponad 20 płyt w języku polskim, a także po jednym krążku w językach angielskim, czeskim, niemieckim i rosyjskim.
Jej najbardziej znane piosenki to m.in. "Niech żyje bal", "Ale to już było", "Wielka woda", "Bossanova do poduszki". Rodowicz cały czas jest aktywną artystką, występującą zarówno na scenie, jak i w telewizji. Nie da się jej nie znać, nie da się jej nie lubić. Jest ikoną lubianą i podziwianą przez wszystkich od dzisiejszych 30-latków po emerytów.
Kalina Jędrusik
Format wyświetlania obrazka
standardowy [760 px]
Kalina Jędrusik, 1965, Warszawa, fot. Tadeusz Rolke / Agencja Gazeta
Ta urocza, niewysoka, uwodzicielska aktorka i piosenkarka (ur. 1931), swoim stylem bycia podzieliła społeczeństwo na oddanych admiratorów i zaciekłych przeciwników. Urok i tajemnicza kobiecość Jędrusik rozkwitły w latach 60. Aby podkreślić oczy i usta, używała zmysłowego, odważnego makijażu. Nosiła suknie uwydatniające jej kształtną sylwetkę z bardzo głębokim wcięciem na plecach. Świadoma wrażenia, jakie robi na mężczyznach, swoim wyglądem i urzekającym głosem balansowała między byciem artystką, a byciem symbolem seksu. Jej kreacje aktorskie były przez jednych chwalone jako urzekające i liryczne, podczas gdy innym wydawała się nieprzyzwoita i wulgarna.
W Kabarecie Starszych Panów, gdzie zaczynała sceniczną karierę, występowała początkowo jako długowłosa blondynka, ale później obcięła włosy i farbowała je na kasztanowy kolor, któremu pozostała wierna do końca. Zmarła w 1991 roku.
Beata Tyszkiewicz
Format wyświetlania obrazka
standardowy [760 px]
Beata Tyszkiewicz, 1958, fot. Wojciech Plewiński
Klasyczny styl aktorski Tyszkiewicz zdobył powszechne uznanie, a także zapewnił jej kilka głośnych "tytułów" nadanych aktorce przez prasę. Nazywano ją "pierwszą damą polskiego kina", "Catherine Deneuve Wschodu", "aniołem PRL-u" czy "carycą słowiańskiego kina".
Pracowała z takimi reżyserami jak Andrzej Wajda (który został jej mężem), Tadeusz Konwicki, Wojciech Jerzy Has, André Delvaux, László Mészáros, Claude Lelouch i Constantin Costa-Gavras. Tyszkiewicz to ucieleśnienie dojrzałej kobiecości: piękna i dumna, a zarazem ciepła i delikatna, choć emanująca szczyptą erotyzmu. Często wcielała się w bohaterki z klasycznej literatury, potrafiąc tchnąć w nie nowe życie.
Tomasz Stańko
Format wyświetlania obrazka
standardowy [760 px]
Tomasz Stańko, fot. Andrzej Tyszko
Ekscentryczny trębacz jazzowy i kompozytor (ur. 1942). Długie, otwarte struktury jego utworów, oparte na spontaniczności i elektryzujących improwizacjach, składają się na przemyślany, spójny dorobek, stawiający go w szeregu europejskiej czołówki muzyków. Ma niepowtarzalny styl i ciągle odkrywa przed nami swoje kolejne, muzyczne oblicza.
Krzysztof Kieślowski
Format wyświetlania obrazka
standardowy [760 px]
Krzysztof Kieślowski, fot. Studio Filmowe "Tor" / Filmoteka Narodowa / www.fototeka.fn.org.pl
Gdy tylko nie rozkładał na części zegarka (tylko po to, by go zaraz złożyć z powrotem) albo nie szukał brakującej części do silnika, który właśnie reperował, młody Kieślowski zmieniał dziewczyny jak rękawiczki. Jego powodzenie u płci pięknej wzbudzało zazdrość szkolnych kolegów. Wszystko zmieniło się podczas pewnej podwójnej randki. Zakochał się wtedy szaleńczo w Marii Cautillo, dziewczynie kolegi, a dwa tygodnie później jej się oświadczył.
Niepoprawny romantyk, błyskotliwy intelektualista, na ustach którego rzadko gościł uśmiech, ale za to niemal zawsze był w nich papieros. Maria Kieślowska pozostała jego żoną do śmierci reżysera w 1996 roku.
Czesław Niemen
Format wyświetlania obrazka
standardowy [760 px]
Czesław Niemen, 9. Krajowy Festiwal Piosenki Polskiej w Opolu, 1971, fot. Andrzej Wiernicki / FORUM
Wyróżniały go niezapomniany głos i wielki talent. Kiedy urodzony w 1939 roku wokalista, kompozytor, tekściarz i multiinstrumentalista zaśpiewał "Dziwny jest ten świat", stał się jednym z najbardziej popularnych, oryginalnych i wpływowych polskich artystów XX wieku. Zmarł 17 stycznia 2004 roku.
Ewa Demarczyk
Format wyświetlania obrazka
standardowy [760 px]
Ewa Demarczyk, fot. Marek Karewicz / East News
"Czarny Anioł" (ur. 1941) śpiewający poezję. Porównywano ją do Greco i Edith Piaf. Dała polskiej publiczności coś, czego nigdy wcześniej ta nie doświadczyła: artystyczną niezależność i emocjonalność pokazaną za pomocą bardzo skromnych środków. Sceniczny bezruch i czarne stroje wystarczały jej za cały anturaż. Na scenie prezentowała się niczym aktor z antycznego teatru greckiego, "grając" tylko nieruchomym, ale przeszywającym widza spojrzeniem. Z jednej strony zdawała się nie widzieć nic poza muzyką, a z drugiej sprawiała wrażenie, że widzi wszystko na wskroś, całą złożoność świata, o którym śpiewała. Jej "Karuzela z madonnami" i "Czarne anioły" to do dziś nieśmiertelne klasyki polskiej muzyki.
[{"nid":"5683","uuid":"da15b540-7f7e-4039-a960-27f5d6f47365","type":"article","langcode":"pl","field_event_date":"","title":"Jak by\u0107 autorem - w kinie?","field_introduction":"Polskie warto\u015bciowe artystycznie kino i kino autorskie - to niemal synonimy. Niewiele znale\u017a\u0107 mo\u017cna wyj\u0105tk\u00f3w, kt\u00f3re potwierdza\u0142yby t\u0119 regu\u0142\u0119. Wyj\u0105tki te by\u0142y rzadkie w przesz\u0142o\u015bci, dzi\u015b s\u0105 nieco cz\u0119stsze, ale i dobrych film\u00f3w dzi\u015b mniej ni\u017c to kiedy\u015b bywa\u0142o.","field_summary":"Polskie warto\u015bciowe artystycznie kino i kino autorskie - to niemal synonimy. Niewiele znale\u017a\u0107 mo\u017cna wyj\u0105tk\u00f3w, kt\u00f3re potwierdza\u0142yby t\u0119 regu\u0142\u0119. ","topics_data":"a:2:{i:0;a:3:{s:3:\u0022tid\u0022;s:5:\u002259606\u0022;s:4:\u0022name\u0022;s:5:\u0022#film\u0022;s:4:\u0022path\u0022;a:2:{s:5:\u0022alias\u0022;s:11:\u0022\/temat\/film\u0022;s:8:\u0022langcode\u0022;s:2:\u0022pl\u0022;}}i:1;a:3:{s:3:\u0022tid\u0022;s:5:\u002259644\u0022;s:4:\u0022name\u0022;s:8:\u0022#culture\u0022;s:4:\u0022path\u0022;a:2:{s:5:\u0022alias\u0022;s:14:\u0022\/temat\/culture\u0022;s:8:\u0022langcode\u0022;s:2:\u0022pl\u0022;}}}","field_cover_display":"default","image_title":"","image_alt":"","image_360_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/360_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=dDrSUPHB","image_260_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/260_auto_cover\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=X4Lh2eRO","image_560_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/560_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=J0lQPp1U","image_860_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/860_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=sh3wvsAS","image_1160_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/1160_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=9irS4_Jn","field_video_media":"","field_media_video_file":"","field_media_video_embed":"","field_gallery_pictures":"","field_duration":"","cover_height":"266","cover_width":"470","cover_ratio_percent":"56.5957","path":"pl\/node\/5683","path_node":"\/pl\/node\/5683"}]