Henryk Wars — przebojowy król tanga
Jego piosenki śpiewali szczęśliwie zakochani i nieszczęśliwie odrzuceni, mieszkańcy okupowanej Warszawy i żołnierze armii Andersa, a z jego kompozytorskiego talentu korzystały największe hollywoodzkie wytwórnie filmowe.
Rodzi się w Warszawie jako Henryk Warszawski, ale znaczną część dzieciństwa spędza za granicą. Między 1906 a 1916 mieszka we Francji wraz z rodziną, w której nie brak muzycznych talentów. Starsza siostra, Józefina jest śpiewaczką operową występującą m.in. w La Scali, a młodsza, Paulina wkrótce ma zostać pianistką.
Za namową Emila Młynarskiego – dyrektora Teatru Wielkiego – Wars zapisuje się do Konserwatorium Warszawskiego. Studiuje kompozycję pod okiem Karola Szymanowskiego i Romana Statkowskiego. Naukę kończy w 1925.
Już jako student pracuje bez wytchnienia. Prowadzi chór w kinoteatrze Hollywood, gra w warszawskich kabaretach i w zespole "Weseli Chłopcy z Columbii".
W latach 1925-1927 odbywa służbę wojskową w szkole podchorążych we Włodzimierzu na Wołyniu. Później wraca do muzyki. Pisze dla kabaretów i komponuje jazz. Jego "The New York Times Foxtrot" (1928) jest pierwszą kompozycją jazzową w Polsce.
W 1926 zostaje kierownikiem nagrań w wytwórni filmowej Syrena Record. Cztery lata później debiutuje jako kompozytor muzyki filmowej. "Na Sybir" Henryka Szaro okazuje się sukcesem, kolejne zamówienia spływają, a Henryk Wars zostaje królem polskiego kina.
Format wyświetlania obrazka
standardowy [760 px]
Orkiestra pod dyrekcją Henryka Warsa, zdjęcie opublikowane na okładce katalogu płyt wytwórni Syrena Elektro, Warszawa 1933, fot. Zakład Foto-Forbert / reprodukcja: Janusz Fila / FORUM
W latach 30. komponuje muzykę do ponad 50 filmów, a o jego płodności filmowcy opowiadają sobie żarty. Wars pisze dla Michała Waszyńskiego ("Jego ekscelencja subiekt"), Juliusza Gardana ("Czy Lucyna to dziewczyna?"), Mieczysława Krawicza ("Paweł i Gaweł") i Leona Trystana ("Piętro wyżej").
Jego piosenki śpiewają największe gwiazdy: Eugeniusz Bodo, Adolf Dymsza, Hanka Ordonówna, Tola Mankiewiczówna oraz Szczepko i Tońko. Na ulicach natomiast nucą je wszyscy. "Miłość ci wszystko wybaczy", "Umówiłem się z nią na dziewiątą", "Zimnego drania", "Śpij kochanie", "Sex appeal", "Ach, jak przyjemnie" i "Dobranoc, oczka zmruż" – to tylko kilka z jego nieśmiertelnych przebojów.
Wybuch wojny przerywa jego karierę. Wars zostaje zmobilizowany. Nie walczy jednak długo. Już po kilku dniach Niemcy rozbijają jego oddział, a on sam trafia do niewoli. Udaje mu się uciec z transportu. I… trafić do kolejnej niewoli. Tym razem – radzieckiej. Znów ucieka.
Dociera do Lwowa, gdzie w 1940 tworzy zespół "Tea-Jazz". Koncertują w ZSRR – od Odessy i Kijowa po Leningrad (dziś Petersburg). W 1942 Wars wstępuje do Armii Andersa. W wojsku tworzy zespół "Polish Parade", w skład którego wchodzą m.in. członkowie jego lwowskiego bandu.
Z Armią Andersa przechodzi szlak bojowy. Przemierza Rosję, Iran, Irak, Palestynę. U Andersa spotyka Michała Waszyńskiego, który zajmuje się produkcją filmów patriotyczno-propagandowych dla wojska. Razem realizują film "Wielka droga".
Gdy Armia Andersa dociera do Włoch, Wars zostaje udekorowany królewskim medalem Cavaliere della Croce, a "Polish Parade" otrzymuje nagrodę dla najlepszego zespołu po alianckiej stronie.
Po wojnie wyjeżdża do Anglii. Marzy jednak o Hollywood. Do Stanów Zjednoczonych przybywa w 1947. Najpierw mieszka w Nowym Jorku, później – w Los Angeles. Ojczyzna wolności nie przyjmuje go z otwartymi ramionami – niełatwo mu znaleźć pracę. Tym bardziej, że studia filmowe przenoszą część produkcji do Europy, gdzie po wojnie kręci się filmy taniej niż za oceanem.
Wars pracuje jako kopista i aranżer. Nie może znaleźć stałego zajęcia. Cały czas komponuje. Między 1947 a 1951 tworzy m.in. czteroczęściową Symphony No. 1 na orkiestrę, suitę orkiestrową City Sketches, trzyczęściową Sonatinę na orkiestrę i koncert fortepianowy. Część z jego szkiców zostaje odnaleziona dopiero w 2002.
W Hollywood debiutuje muzyką do filmu "Chained for Life" Harry’ego L. Frasera z 1951. Szybko rozumie, że w tej branży "umiera się albo z głodu, albo z przejedzenia". Pracuje dla największych studiów filmowych, ale jego nazwisko nie zawsze wymieniane jest w napisach. Po chudych latach przychodzą sukcesy.
W 1955 pisze muzykę do sportowej komedii "Ski Crazy!" Gordona McLeana. Film okazuje się przełomem w jego amerykańskiej karierze. W następnych latach pracuje dla największych producentów: Columbii, Universalu, 20th Century Fox, MGM, United Artist i Paramount.
Pisze muzykę do ponad 30 filmów i seriali, w tym do "Siedmiu ludzi do zabicia" Budda Boettichera, "China Doll" Franka Borzage i młodzieżowego filmu "Mój przyjaciel delfin" Jamesa B. Clarka. Współpracuje z Johnem Waynem, a jego piosenki wykonują Bing Crosby i Margaret Witting, Doris Day i Jimmy Rogers.
Amerykański dom Warsa z czasem staje się miejscem pielgrzymek polskiej bohemy. Swoje utwory przywozi tu Krzysztof Komeda, a gośćmi Warsów bywają Mrożek i Osiecka, Grynberg i Polański. Wars Polskę odwiedza tylko raz – w 1967. Umiera w Los Angeles 1 września 1977 roku po długiej chorobie.
Tytuł (nagłówek do zdjęcia)
[{"nid":"5683","uuid":"da15b540-7f7e-4039-a960-27f5d6f47365","type":"article","langcode":"pl","field_event_date":"","title":"Jak by\u0107 autorem - w kinie?","field_introduction":"Polskie warto\u015bciowe artystycznie kino i kino autorskie - to niemal synonimy. Niewiele znale\u017a\u0107 mo\u017cna wyj\u0105tk\u00f3w, kt\u00f3re potwierdza\u0142yby t\u0119 regu\u0142\u0119. Wyj\u0105tki te by\u0142y rzadkie w przesz\u0142o\u015bci, dzi\u015b s\u0105 nieco cz\u0119stsze, ale i dobrych film\u00f3w dzi\u015b mniej ni\u017c to kiedy\u015b bywa\u0142o.","field_summary":"Polskie warto\u015bciowe artystycznie kino i kino autorskie - to niemal synonimy. Niewiele znale\u017a\u0107 mo\u017cna wyj\u0105tk\u00f3w, kt\u00f3re potwierdza\u0142yby t\u0119 regu\u0142\u0119. ","topics_data":"a:2:{i:0;a:3:{s:3:\u0022tid\u0022;s:5:\u002259606\u0022;s:4:\u0022name\u0022;s:5:\u0022#film\u0022;s:4:\u0022path\u0022;a:2:{s:5:\u0022alias\u0022;s:11:\u0022\/temat\/film\u0022;s:8:\u0022langcode\u0022;s:2:\u0022pl\u0022;}}i:1;a:3:{s:3:\u0022tid\u0022;s:5:\u002259644\u0022;s:4:\u0022name\u0022;s:8:\u0022#culture\u0022;s:4:\u0022path\u0022;a:2:{s:5:\u0022alias\u0022;s:14:\u0022\/temat\/culture\u0022;s:8:\u0022langcode\u0022;s:2:\u0022pl\u0022;}}}","field_cover_display":"default","image_title":"","image_alt":"","image_360_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/360_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=dDrSUPHB","image_260_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/260_auto_cover\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=X4Lh2eRO","image_560_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/560_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=J0lQPp1U","image_860_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/860_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=sh3wvsAS","image_1160_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/1160_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=9irS4_Jn","field_video_media":"","field_media_video_file":"","field_media_video_embed":"","field_gallery_pictures":"","field_duration":"","cover_height":"266","cover_width":"470","cover_ratio_percent":"56.5957","path":"pl\/node\/5683","path_node":"\/pl\/node\/5683"}]