Po dwóch martyrologicznych dziełach Szaro jeszcze raz sięgnął po twórczość Żeromskiego, tym razem realizując "Dzieje grzechu" (1933). Przygotowana z okazji 25-lecia wytwórni Sfinks adaptacja miała być dużym wydarzeniem kulturalnym, jednak krytycy nie kryli rozczarowania i zarzucali obrazowi powierzchowność. Trudno w pełni zweryfikować surowe opinie, ponieważ film zachował się do dziś w stanie niekompletnym. W kolejnym dziele, "Panu Twardowskim" (1936), Szaro powrócił do kina popularnego i w lekkim tonie przedstawił na ekranie znaną polską legendę. Motyw bohatera, który zaprzedaje duszę diabłu, by spełnić swoje ambicje i pragnienia, pojawił się już w "Mocnym człowieku", dlatego zainteresowanie reżysera tematem nie powinno dziwić. Niestety, źle zagrane postaci i naiwność opowieści sprawiają, że próba stworzenia polskiej baśni historycznej powiodła się tylko połowicznie. Wydaje się, że tym razem Szaro większą wagę przykładał do trików filmowych niż do narracji: za pomocą zdjęć nakładanych czy montażu twórcy filmu pokazują jak Twardowski transformuje rzeczy, przywołuje ducha Barbary Radziwiłłówny, czy – wreszcie – wyrusza na księżyc.
Jeśli nie liczyć "Ślubowania" (1937), które było powrotem do wątków żydowskich, ostatni etap kariery Szaro był zdominowany przez mniej ambitne produkcje. W 1937 roku reżyser zrealizował bezpretensjonalną komedię "Trójka hultajska" oraz melodramat "Ordynat Michorowski", będący drugą częścią słynnej "Trędowatej". Za sukces artystyczny trudno byłoby uznać również "Kłamstwo Krystyny" (1938), film obyczajowy o biednej dziewczynie (Elżbieta Barszczewska), która zakochuje się z wzajemnością w zamożnym mężczyźnie (Jerzy Śliwiński), ale złośliwość ludzka i klasowe uprzedzenia rodziny ukochanego stają związkowi na przeszkodzie. W obrazie Szaro, opartym na zupełnie niewiarygodnym scenariuszu, trudno znaleźć ślady dawnej inwencji twórcy. Niestety reżyser "Mocnego człowieka" nie miał już możliwości zaprezentowania swojego talentu, ponieważ jego kariera została brutalnie przerwana wybuchem wojny. Jeden z czołowych filmowców polskiego kina zmarł śmiercią tragiczną: w 1942 roku został wyciągnięty z mieszkania w getcie warszawskim i zastrzelony na ulicy.
Twórczość Szaro była bardzo zróżnicowana pod względem gatunkowym, eklektyczna i nierówna artystycznie. Reżyser realizował komedie, filmy sensacyjne, baśnie historyczne, melodramaty, obrazy martyrologiczne, ale też – mniej lub bardziej ambitne – adaptacje literatury pięknej i dzieła podejmujące tematykę żydowską. Uznawany za jednego z najbardziej sprawnych pod względem narracyjnym filmowców polskich, Szaro wielokrotnie udowadniał, że dobrze opanował język kina – wykorzystywał zdobycze niemieckiego ekspresjonizmu, awangardy czy radzieckiej szkoły montażu. Choć z pewnością nie wszystkie filmy reżysera prezentują wysoki poziom artystyczny, to jednak już dzięki samemu "Mocnemu człowiekowi" twórca ma zapewnione stałe miejsce w historii polskiego kina.
Więcej informacji zob.: W. Banaszkiewicz, W. Witczak, Historia filmu polskiego, tom I, Warszawa 1989; http://ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/henryk-szaro [dostęp: 18.07.2018].
Autor: Robert Birkholc, sierpień 2018