Janusz Drzewucki, redaktor działu poezji miesięcznika "Twórczość" od 1996 roku, nie ukrywa, że praca na rzecz tego najstarszego polskiego czasopisma literackiego to jedna z najniezwyklejszych przygód jego życia. Przypomina historię pisma.
" 'Twórczość' powstała w Krakowie z inicjatywy Wyki, profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego i Karola Kuryluka, redaktora legendarnych przedwojennych 'Sygnałów'. Miała wtedy podtytuł: miesięcznik literacko-krytyczny. W pierwszym numerze, który ukazał się w sierpniu 1945 roku, znalazły się m.in. wiersze Leopolda Staffa, Juliana Przybosia i Czesława Miłosza, w tym 'Campo di Fiori', wiersz który do dzisiaj budzi emocje: o karuzeli kręcącej się przy placu Krasińskich w Warszawie w czasie powstania w getcie. W premierowym numerze ogłoszono także opowiadania Jarosława Iwaszkiewicza i Jerzego Andrzejewskiego, reportaż Tadeusza Peipera z wędrówki przez Jakucję, felietony Hanny Malewskiej i Jerzego Zawieyskiego oraz szkic Wyki 'Gospodarka wyłączona', przedrukowany w 1957 roku w jego 'Życiu na niby', jednej z najważniejszych książek powojennych."
W najnowszym numerze obok wierszy wybitnych poetów współczesnych Bohdana Zadury i Leszka Szarugi mamy listy Tadeusza Różewicza do Wyki z lat 1970–1974 (ze zbiorów Biblioteki Narodowej), podane do druku przez Annę Romaniuk, kierowniczkę Zakładu Rękopisów BN, a także listy Różewicza z lat 1996–2014 do Janusza Drzewuckiego, redaktora działu poezji "Twórczości". Ponadto znajdziemy w numerze szkic Mariusza Soleckiego "Skandalista Tadeusz Różewicz", a także rysunki Pawła Różewicza, bratanka poety, syna reżysera filmowego Stanisława Różewicza.
"Tadeusza Różewicza w najnowszym numerze sporo, lecz nie bez powodu, bowiem był on najdłużej współpracującym z miesięcznikiem pisarzem, poczynając od 1946 aż do śmierci. Drukował tu nie tylko wiersze i poematy, tak znane, jak 'Lament', 'Przyszli żeby zobaczyć poetę', 'Recycling' ale także opowiadania w rodzaju 'Śmierci w starych dekoracjach' czy 'Przerwanego egzaminu' " – kontynuuje Drzewucki.
Oprócz tego znajdziemy tu korespondencję Anny Kamieńskiej do Józefa Barana oraz listy Edwarda Stachury, wyjątkowo mocno związanego z "Twórczością", do redaktora i tłumacza Ziemowita Fedeckiego z lat 1964–1977 opracowane przez Jakuba Beczka, a także materiały z szuflady redakcyjnej Fedeckiego, w tym listy od Iwaszkiewicza. Do grona wieloletnich i uprzywilejowanych współpracowników "Twórczości" należał także Zbigniew Herbert. Ozdobą numeru jest pocztówka wysłana z Paryża w 1958 roku przez Herberta do Zbigniewa Bieńkowskiego, redaktora miesięcznika.
Lista tych, którzy publikowali w "Twórczości" jest zresztą ogromna, są na niej nobliści: Miłosz i Szymborska, ponadto Julia Hartwig i Urszula Kozioł, Sławomir Mrożek i Stanisław Grochowiak, Jarosław Marek Rymkiewicz i Wiesław Myśliwski oraz krytycy literaccy: Jerzy Kwiatkowski, Tomasz Burek, Ryszard Przybylski. Co istotne "Twórczość" zawsze byłą otwarta na nowe nazwiska: na jej łamach zaistniał Rafał Wojaczek i poeci Nowej Fali: Julian Kornhauser, Adam Zagajewski, Stanisław Barańczak i Krzysztof Karasek – przypomina Drzewucki.
W 1949 roku redakcję pisma zabrano Kazimierzowi Wyce i ze względów politycznych przeniesiono ją do Warszawy. W stalinowskich latach 1950–1954 redagował ją Adam Ważyk, a potem przez ćwierć wieku, od 1955 do 1980 Iwaszkiewicz. W redakcji pracowali wtedy tak znakomici twórcy, jak: Anna Kamieńska, Marta Fik, Julian Stryjkowski, Andrzej Kijowski, Henryk Bereza, Artur Międzyrzecki, Zdzisław Najder, Wojciech Karpiński i Jerzy Lisowski, który przejął pismo po śmierci autora "Sławy i chwały". Od roku 2004 redaktorem naczelnym jest Bohdan Zadura, poeta i tłumacz, a wydawcą miesięcznika – Instytut Książki.
Źródło: "Rzeczpospolita", oprac. JRK