Studio Eksperymentalne w każdym domu: Ableton Live
Instytut Adama Mickiewicza we współpracy z firmą Ableton przygotowuje darmową bazę sampli, dzięki której każdy twórca muzyki elektronicznej będzie mógł korzystać z dokonań Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia. Bazę sampli przez pierwszy miesiąc ściągnęło 18 tysięcy użytkowników.
W powstałym w 1957 roku Studiu Eksperymentalnym Polskiego Radia nagłaśniano przedstawienia teatralne, wideo arty, animacje, programy telewizyjne i radiowe. Powstało tam 300 ścieżek dźwiękowych do filmów kręconych w Polsce i wszystkich krajach bloku wschodniego. Inżynierowie-kompozytorzy byli pionierami produkcji dźwięku, jednej z najważniejszych gałęzi współczesnego przemysłu kreatywnego. Sound design zachodnich placówek radiowych odcisnął piętno na współczesnej muzyce popularnej i elektronicznej. Beatlesi inspirowali się eksperymentami Karlehinza Stockhausena, brytyjscy producenci muzycy elektronicznej przysłuchiwali się w młodości dziełom-produktom Delii Derbyshire i Daphne Oram w BBC Radiophonic Workshop. Co zrobić, żeby dziedzictwo Studia Eksperymentalnego mogło inspirować kolejne pokolenia producentów i słuchaczy muzyki elektronicznej?
Nadpisz opis powiązanego wpisu
Interaktywna instalacja inspirowana Studiem Eksperymentalnym Polskiego Radia, projektem Oskara Hansena i partyturą Bogusława Schaeffera w której analogowe generatory dźwięku oparte na taśmach magnetycznych spotykają się z cyfrowym interface'em.
Instytut Adama Mickiewicza we współpracy z Marcinem Staniszewskim, liderem zespołu Beneficjenci Splendoru, współpracownikiem grupy Pustki oraz producentem muzycznym przygotował darmową bibliotekę sampli do programu Ableton Live zawierającą dźwięki wytworzone w Studiu Eksperymentalnym. Użytkownicy Live'a, od wielu lat najpopularniejszego programu do montażu i produkcji muzyki oraz dźwięku, będą mogli korzystać z próbek wyciętych z kompozycji Elżbiety Sikory, Krzysztofa Knittla i Ryszarda Szeremety.
Nadpisz opis powiązanego wpisu
Elżbieta Sikora, kompozytorka, wieloletnia dyrektorka artystyczna wrocławskiego festiwalu Musica Electronica Nova, opowiada o muzyce elektronicznej: jej historii i jej kondycji w dniu dzisiejszym. ''Cyfrowy dźwięk doszedł do pewnej ściany, kresu, i na nowo szukamy czegoś, co będzie bardziej żywe, zabrudzone, mniej perfekcyjne'' - mówi Sikora.
Styl wyświetlania galerii
wyświetl slajdy
Z programu Ableton Live korzystają kompozytorzy muzyki współczesnej, twórcy muzyki do reklam, twórcy techno i hip-hopu, gwiazdy muzyki pop i kilkunastoletni producenci z całego świata. Swoje nowe hity tworzą w nim Armin van Buuren, Diplo, Flying Lotus, Grimes, Skrillex i artyści z pierwszych miejsc list przebojów. Tak samo jak niszowi, eksperymentalni artyści tworzący dla garstki odbiorców. Na czym polega fenomen tego programu? Wyjaśnia Marcin Staniszewski, autor bazy sampli Studia Eksperymentalnego:
Ableton Live nie jest idealnym programem, ale zrewolucjonizował świat produkcji muzycznej. [...] W innych programach wszystkie ścieżki ułożone były w układzie linearnym. Innymi słowy: można było skomponować utwór, ale wszystko musiało następować po sobie. Ableton Live wprowadził koncepcję "matrycy", czyli tzw. Session View, która w dużym uproszczeniu oznacza, że każdą frazę można zestawiać z dowolną inną frazą, i sprawdzać setki kombinacji w bardzo krótkim czasie. W dodatku wszystkie te frazy są ze sobą automatycznie synchronizowane.
Pozwala to na współpracę z producentami z całego świata. Albo przynajmniej każdego regionu Polski. Tak jest w przypadku Radka Sirko, kulturoznawcy, producenta muzycznego i wydawcy, który prowadzi niezależne warsztaty z Abletona. Od kilku miesięcy współpracuje z twórcami młodej fali polskiej elektroniki: ehh hahah, nadziejem, paszką. "To jeszcze nastolatkowie, ale są niesamowitymi wyjadaczami Live'a. W ramach projektu remiksowego przesyłaliśmy sobie nawzajem całe sesje nagraniowe, w których mieliśmy wgląd w każdy ślad i mogliśmy sobie nawzajem edytować ścieżki i dodawać efekty. W ten sposób uczyliśmy się swoich metodologi".
Nadpisz opis powiązanego wpisu
W pionierskim okresie Studio Eksperymentalne Polskiego Radia stworzyło dźwiękowy alfabet wyobraźni – także w sferze opowieści dla najmłodszych. O ścieżkach dźwiękowych do bajek pisze Bartek Chaciński.
Jakie ograniczenia ma Ableton Live? Sirko twierdzi, że "możliwości producenckie Live'a nie są nieskończone, choć to dopiero będziemy mogli ocenić za kilkadziesiąt lat, kiedy być może przyjdzie nam tworzyć muzykę bez udziału interfejsów. Ale jeśli weźmiemy pod uwagę Max/MSP, który pozwala na programowanie dźwięku (i nie tylko) od zera, to rzeczywiście Live staje się potężnym kombajnem. Możesz tworzyć dźwięk od zera, samplować lub przetwarzać go na tysiące sposobów. Nie musisz mieć właściwie konkretnego pomysłu na nagranie utworu. Zaczynasz od kilku dźwięków, rozciągasz je w czasie, odwracasz, nakładasz efekty i w końcu stworzysz coś ciekawego".
Paradoksalnie dla niektórych twórców jest to zniechęcające. Zamiast korzystać z programów komputerowych, wolą ograniczyć się do konkretnych instrumentów: syntezatorów, automatów perkusyjnych, samplerów i innych instrumentów elektronicznych. Możliwości Live'a są dla nich przytłaczające i decydują się korzystać ze zgromadzonych, ewentualnie skonstruowanych przez siebie efektów analogowych. Wpływa to na efekt końcowy muzyki, która dzięki temu zyskuje spójność brzmieniową. Produkcje "młodych abletonowców" wyróżniają się eklektyzmem i przesadą, co przez wielu może być odbierane po prostu jako szaleńczy bałagan i brak kontroli nad muzyczną formą. Warto zaznaczyć, że wielu artystów elektronicznych ograniczających się do konkretnego hardware'u i tak korzysta później z Abletona w trakcie nagrywania albo montażu dźwięku.
Nadpisz opis powiązanego wpisu
Bolesław Błaszczyk, DJ Lenar, Monika Pasiecznik i Ewa Szczecińska próbują odpowiedzieć na pytanie, czym było dla nich Studio Eksperymentalne Polskiego Radia w Warszawie (SEPR).
Format wyświetlania obrazka
standardowy [760 px]
Marcin Staniszewski w swoim studiu, fot. dzięki uprzejmości artysty
Dlaczego fragmenty utworów komponowanych kilkadziesiąt lat temu mogą być atrakcyjne dla współczesnych producentów? "Dzisiaj nie mamy dostępu do analogowych maszyn, na których to było nagrywane – przekonwertowanie tych dźwięków jest jedynym sposobem, żeby zaistniały one we współczesnym cyfrowym świecie. Podobnych baz dźwięków istnieją jednak tysiące, więc trzeba się naprawdę postarać, żeby dotarły one do szerokiej grupy odbiorców" – mówi Radek Sirko. Dlatego w 2019 roku zorganizowany zostanie konkurs dla producentów muzycznych na utwory zrealizowane przy użyciu sampli z bazy polskich eksperymentatorów. Złożone zostaną także zamówienia kompozytorskie u klasyków współczesnej niezależnej muzyki elektronicznej.
Nadpisz opis powiązanego wpisu
"Musiałam ciągle wkładać ten hełm, żeby kontrolować to, nad czym pracowałam. Szybko się do tego przyzwyczaiłam". Dorota Błaszczak opowiada o swoich pionierskich działaniach dźwiękowych związanych z VR-em i grami komputerowymi.
Wycinanie sampli nie należy do najłatwiejszych zadań. Staniszewski musiał wybierać z kilkudziesięciu godzin materiałów.
Łatwiej wyszukiwać próbki w bardziej minimalistycznych kompozycjach. Musiałem szukać momentów, które mogłyby się sprawdzić jako pętle, albo jako samodzielne "one-shoty" (np. odgłosy perkusyjne – przyp. red). Dobry sampel to niepowtarzalny sampel – fragment muzyczny nieprzypominający niczego innego. Dźwięki sprawdzające się w różnych kontekstach, nawet bardzo dalekich od oryginału. Z technicznego punktu widzenia ważne jest, żeby sample wybrzmiewały naturalnie, nie miały w sobie niepożądanych odgłosów. Im mniej słychać, że sampel był kiedyś częścią autonomicznego utworu, tym lepiej.
Staniszewski podzielił sample na efekty specjalne, dźwięki perkusyjne i loopy (krótkie frazy mogące zapętlać się w nieskończoność – przyp red). Staniszewski mówi:
Ta ostatnia grupa jest ciekawa: nie ma tu mowy o kwadratowych podziałach rytmicznych "four on the floor", czyli dominujące w muzyce tanecznej cztery na cztery, a raczej pogmatwanych, często polirytmicznych strukturach. Miałem sporo zabawy z szukaniem zapętlających się riffów w tej dźwiękowej magmie. Nagrania zrealizowane w Studiu mają bardzo spójną fakturę, są świetnie nagrane, mają unikalne barwy. To pewnie zasługa tego, że większość z tego materiału była nagrywana na taśmę przez wykwalifikowanych inżynierów.
Nadpisz opis powiązanego wpisu
Przez cztery dekady działalności warszawskiego Studia zrealizowano w nim kilkaset ilustracji dźwiękowych do słuchowisk, reportaży, filmów, widowisk telewizyjnych, spektakli teatralnych, w tym Teatru Polskiego Radia, realizacji plenerowych i instalacji audiowizualnych.
Możliwości biblioteki sampli prezentował będzie w Polsce jej autor, Marcin Staniszewski. Spotkania odbędą się:
-
24 września do Warszawie (w ramach konferencji Digital Cultures, Kino Iluzjon Filmoteki Narodowej)
-
5–7 października w Tychach (3 występy na festiwalu auksodrone)
-
27 października w Łodzi (na festiwalu Sound Edit).
Brzmienia Studia Eksperymentalnego zostaną również wykorzystane przez twórców gier wideo z całego kontynentu. W dniach 12–14 października zawitają oni na Poznań Game Arena – największe polskie targi gier komputerowych oraz rozrywki multimedialnej. Odbędzie się tam specjalny game jam, 48-godzinny konkurs na prototyp gry opartej na dźwiękach oraz fenomenie Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia w Warszawie.
[{"nid":"5683","uuid":"da15b540-7f7e-4039-a960-27f5d6f47365","type":"article","langcode":"pl","field_event_date":"","title":"Jak by\u0107 autorem - w kinie?","field_introduction":"Polskie warto\u015bciowe artystycznie kino i kino autorskie - to niemal synonimy. Niewiele znale\u017a\u0107 mo\u017cna wyj\u0105tk\u00f3w, kt\u00f3re potwierdza\u0142yby t\u0119 regu\u0142\u0119. Wyj\u0105tki te by\u0142y rzadkie w przesz\u0142o\u015bci, dzi\u015b s\u0105 nieco cz\u0119stsze, ale i dobrych film\u00f3w dzi\u015b mniej ni\u017c to kiedy\u015b bywa\u0142o.","field_summary":"Polskie warto\u015bciowe artystycznie kino i kino autorskie - to niemal synonimy. Niewiele znale\u017a\u0107 mo\u017cna wyj\u0105tk\u00f3w, kt\u00f3re potwierdza\u0142yby t\u0119 regu\u0142\u0119. ","topics_data":"a:2:{i:0;a:3:{s:3:\u0022tid\u0022;s:5:\u002259606\u0022;s:4:\u0022name\u0022;s:5:\u0022#film\u0022;s:4:\u0022path\u0022;a:2:{s:5:\u0022alias\u0022;s:11:\u0022\/temat\/film\u0022;s:8:\u0022langcode\u0022;s:2:\u0022pl\u0022;}}i:1;a:3:{s:3:\u0022tid\u0022;s:5:\u002259644\u0022;s:4:\u0022name\u0022;s:8:\u0022#culture\u0022;s:4:\u0022path\u0022;a:2:{s:5:\u0022alias\u0022;s:14:\u0022\/temat\/culture\u0022;s:8:\u0022langcode\u0022;s:2:\u0022pl\u0022;}}}","field_cover_display":"default","image_title":"","image_alt":"","image_360_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/360_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=dDrSUPHB","image_260_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/260_auto_cover\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=X4Lh2eRO","image_560_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/560_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=J0lQPp1U","image_860_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/860_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=sh3wvsAS","image_1160_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/1160_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=9irS4_Jn","field_video_media":"","field_media_video_file":"","field_media_video_embed":"","field_gallery_pictures":"","field_duration":"","cover_height":"266","cover_width":"470","cover_ratio_percent":"56.5957","path":"pl\/node\/5683","path_node":"\/pl\/node\/5683"}]