Niebanalna noc w górach
Polskie góry oferują wiele atrakcji, rzadko tę część Polski kojarzymy jednak z ciekawą architekturą. Tymczasem wśród ośnieżonych szczytów napotkać można niebanalne budynki. Co więcej, w wielu z nich można spędzić noc.
Polskie góry są bardzo zróżnicowane – bo jak porównać bieszczadzkie połoniny, ośnieżone szczyty Tatr i skaliste Sudety? Na południu Polski przestrzenie dla siebie znajdą i miłośnicy relaksujących spacerów, i wyczynowej wspinaczki. Jednych i drugich łączy jedna cecha: muszą gdzieś nocować. A co, gdyby w poszukiwaniu kwatery sugerować się walorami architektonicznymi?
Zdrój Wojciech, Lądek Zdrój
Lądek Zdrój to jedno z wielu uzdrowisk Kotliny Kłodzkiej. Każde z nich ma własne walory zdrowotne, w każdym natknąć się można na ciekawe budynki. Najbardziej jednak malowniczym jest chyba Zdrój Wojciech w Lądu Zdroju. Jego początki sięgają połowy XVII; gmach, w którym obecnie działa uzdrowisko, został wzniesiony w stylu neobarokowym w drugiej połowie XIX wieku. Obiekt do dziś pełni swoją pierwotną funkcję: mieści pokoje hotelowe oraz Zakład Przyrodoleczniczy z ozdobnym okrągłym basenem termalnym i marmurowymi wannami kąpielowymi. Na piętrze budynku mieści się pijalnia wód mineralnych. Można się tu napić wody z ujęć "Zdzisław" i "Maria Skłodowska-Curie". To wody siarczkowo-fluorkowe, które poprawiają wygląd skóry, obniżają poziom cholesterolu, wypłukują z organizmu metale ciężkie, przyśpieszają zrastanie się kości. Jednym słowem: przedłużają młodość. Po zdobyciu kilku okolicznych szczytów (np. 1424-metrowego Śnieżnika) warto odpocząć w Lądku Zdroju, regenerując siły w otoczeniu paradnej architektury Zdroju Wojciech.
Willa Koliba, Zakopane
Willa Koliba jest jednym z dzieł Stanisława Witkiewicza, należy do grona najważniejszych realizacji opracowanego przez niego stylu zakopiańskiego. Wzniesiona w latach 1892–1893 dla zafascynowanego zakopiańszczyzną ziemianina i kolekcjonera Zygmunta Gnatowskiego nie służyła mu długo – w 1906 roku właściciel zmarł bezpotomnie, a dom został sprzedany. Od tamtej pory wiele razy zmieniał właścicieli i funkcje (był m.in. domem wypoczynkowym i domem dziecka), miał zmieniane wnętrza, utracił większość wyposażenia. Na szczęście w połowie lat 80. – blisko 100 lat po zbudowaniu – Willa Koliba stała się własnością Muzeum Tatrzańskiego. Po niezbędnych remontach i adaptacji do nowych funkcji (wnętrza zaaranżował Władysław Hasior) od 1993 roku w budynku działa Muzeum Stylu Zakopiańskiego. Choć w najstarszej willi wzniesionej według prawideł stylu zakopiańskiego nie da się nocować, dom można zwiedzić: zobaczyć nie tylko odnowione wnętrza, ale i wiele zabytków tego niezwykłego nurtu w architekturze.
Sanatorium Patria, Krynica Górska
Stylowy budynek sanatorium Patria jest jednym z ciekawszych i cenniejszych zabytków architektury modernistycznej w jej "bogatym" wydaniu. Projektant budynku Bohdan Pniewski niezwykle sprawnie połączył tu surową geometrię i prosty rytm, jaki narzucała stylistyka modernistyczna, z eleganckim wyposażeniem, jakiego wymaga się od luksusowego pensjonatu. Patrię zbudował w latach 1932–1934 śpiewak Jan Kiepura jako hotel. Był on chętnie odwiedzany przez wielbicieli jego talentu, a on podobno dawał koncerty z balkonu pensjonatu.
W Patrii – w której dziś do dyspozycji kuracjuszy jest 80 miejsc noclegowych – zachowały się nie tylko marmurowe posadzki i schody, ale i modernistyczne szklane żyrandole czy przedwojenne włączniki elektryczne. Gmach, który tuż po II wojnie światowej przeszedł na własność państwa, nieprzerwanie od tamtego czasu pełni funkcję sanatorium, w którym poza noclegiem oferowane są liczne zabiegi lecznicze.
Schronisko Chatka Puchatka, Połonina Wetlińska, Bieszczady
Prawdziwi wielbiciele górskich wędrówek ponad najbardziej nawet stylowe hotele zawsze przedkładać będą noclegi w schroniskach. W polskich górach znajduje się ich wiele i zdobywcy wyższych i niższych szczytów mają swoje rankingi, swoje ulubione chaty i ustronia.
Jednym z bardziej znanych polskich schronisk górskich jest Chatka Puchatka, stojąca na wysokości 1228 m n.p.m. na Połoninie Wetlińskiej, pod wierzchołkiem Hasiakowej Skały. Zbudowana z kamienia i drewna chata powstała tuż po II wojnie światowej. Mimo że oferuje dość niski standard, ma szerokie grono wielbicieli, którzy nie wyobrażają sobie wycieczki w Bieszczady bez pobytu w Chatce Puchatka. Bo – jak w każdym górskim schronisku – liczy się nie tylko wnętrze, ale przede wszystkim ludzie, którzy tworzą klimat miejsca.
Sanktuarium Relikwii Drzewa Krzyża Świętego, Święty Krzyż, Góry Świętokrzyskie
Na szczycie wzniesienia Święty Krzyż w najstarszych polskich górach – Świętokrzyskich – już w XI wieku osiedli bernardyni. Legenda mówi, że zanim to jeszcze nastąpiło pierwszy kościół na wysokiej na 595 metrów górze zbudowała Dąbrówka, żona Mieszka I – na to jednak dowodów nie ma. Benedyktyni natomiast na skalistym szczycie wznieśli opactwo, które przez wieki było dość ważnym ośrodkiem religijnym i znanym sanktuarium (przechowującym relikwie Krzyża Świętego).
Przez setki lat rozbudowywane i przebudowywane, sanktuarium na Świętym Krzyżu jest dziś bardzo cennym zabytkiem architektury – znaleźć tu można obiekty od gotyckich, przez barokowe, po klasycystyczne.
W 2014 roku zarządzający sanktuarium mnisi dokonali remontu północnego skrzydła klasztoru, w którym powstały miejsca noclegowe. Tym samym dziś monumentalny i wyjątkowo malowniczo położony kompleks zabytkowych zabudowań można nie tylko oglądać, ale i spędzić w nim nieco więcej czasu.
Zamek Prezydenta w Wiśle
Aby móc spędzić urlop w jednym z bardziej malowniczych przykładów architektury początku XX wieku, najlepiej byłoby zostać prezydentem Polski. Zbudowana w latach 1929–1930 rezydencja nadal należy bowiem do najwyższego urzędnika w kraju. Na szczęście jednak i w tym niezwykle stylowym gmachu zwykły śmiertelnik też możne wykupić sobie nocleg i poczuć się jak przedstawiciel przedwojennej elity.
Zbudowany dla prezydenta Ignacego Mościckiego zameczek zaprojektował Adolf Szyszko-Bohusz, prominentny i niezwykle zdolny architekt, jedna z najważniejszych postaci w rozwoju polskiej architektury okresu międzywojennego. Szyszko-Bohusz na jednej z przełęczy Beskidu Śląskiego zbudował obiekt zarazem malowniczy i nowoczesny. W bardzo ciekawy sposób połączył motywy budowli zamkowych z modernistyczną geometrią i prostotą. Kamienne elewacje, wysokie dachy, tarasy widokowe oraz niezwykle stylowe wyposażenie wnętrz stanowią o atrakcyjności tej architektury, zaś jej walory z pewnością podnosi także malownicze otoczenie. Gmach jest posadowiony na północno-wschodnim stoku Zadniego Gronia, na wysokości 728 m n.p.m., w lesie, w sąsiedztwie szumiących górskich potoków.
Styl wyświetlania galerii
wyświetl slajdy
Dzielnica leczniczo-uzdrowiskowa Ustroń Zawodzie
Władze Śląska w 1959 roku podjęły decyzję o budowie pasa uzdrowiskowo-wypoczynkowego rozciągającego się pomiędzy miejscowościami Ustroń, Wisła i Szczyrk. Z myślą o stale rosnącej liczbie robotników w rozbudowujących się zakładach i kopalniach Śląska budowano tu domy wypoczynkowe, sanatoria, centra rehabilitacyjne. Najważniejszym, największym i najciekawszym pod względem architektury jest z pewnością kompleks wzniesiony w latach 1966–1975 w dzielnicy Zawodzie w Ustroniu. Zaprojektował go zespół architektów pod wodzą Henryka Buszko i Aleksandra Franty. Stanął tu m.in. mogący przyjąć 800 pacjentów główny gmach sanatorium, połączony z zakładem przyrodoleczniczym, powstała pijalnia wód, sala widowiskowo-kinowa, sklepy, obiekty sportowe. Najciekawszy jest jednak zespół 17 domów leczniczo-rehabilitacyjnych. Rozstawione swobodnie na zboczu góry, odcinały się jasnymi elewacjami od otaczającej je zieleni, a dzięki charakterystycznemu kształtowi piramid z daleka mogły przypominać twory skalne, wynurzające się z lasu. Mimo że dziś niektóre z "piramid" są zaniedbane, większość pełni swoją pierwotną funkcję i oferuje noclegi zarówno kuracjuszom, jak i turystom.
Hotel Harnaś, Bukowina Tatrzańska
W 1971 roku zakończyła się budowa domu wypoczynkowego Harnaś w bukowinie Tatrzańskiej. Architekci Leszek Filar, Przemysław Gawor i Jerzy Pilitowski projektując ten gmach, wiele uwagi poświęcili stworzeniu maksymalnie atrakcyjnych warunków do wypoczynku. Gmach, który stanął na zboczu góry, został ustawiony i zaplanowany tak, aby w pełni wykorzystać walory takiej właśnie lokalizacji. Przemysław Gawor w 1971 roku na łamach miesięcznika "Architektura" tłumaczył:
Charakterystyczna skośnie ustawiona bryła budynku jest wyrazem dążenia do uzyskania głębszej penetracji słońca w pokojach mieszkalnych, przedłużenia czasu użytkowania loggii i uzyskania jak najbardziej atrakcyjnych widoków z wnętrz pokoi. Jednocześnie uzyskuje się korzystny wygląd sylwety budynku oglądanego od strony drogi.
Prosta, modernistyczna bryła, wyposażona w ciągnące się przez całą szerokość fasady ciągi loggii, układających się dynamiczną mozaikę kwadratowych nisz, jest atrakcyjna do dziś: kilka lat temu budynek trafił w ręce prywatnego inwestora, który wnętrza Harnasia zamienił w luksusowy hotel, a samą bryłę pieczołowicie przywrócił do dawnej świetności.
Europejskie Centrum Edukacji Geologicznej, Chęciny
Od 2015 roku zawód geologa zyskał na atrakcyjności – dzięki studiowaniu tej nauki lub prowadzeniu geologicznych badań można trafić na teren zbudowanego na dnie nieczynnego kamieniołomu Europejskiego Centrum Edukacji Geologicznej. To ośrodek naukowo-badawczy, wzniesiony z inicjatywy Wydziału Geologii Uniwersytetu Warszawskiego, zaprojektowany przez pracownię WXCA. Składa się z pięciu budynków, w których poza miejscami noclegowymi znajdują się sale wykładowe, laboratoria, sale ćwiczeń.
Gmach zbudowano w okolicy Chęcin nieprzypadkowo – to jeden z najciekawszych pod względem geologicznych obszarów w Europie, co więcej, w wielu miejscach kolejne warstwy, z których zbudowana jest nasza planeta, są tu dobrze widoczne lub łatwo dostępne. Dzięki temu Europejskie Centrum Edukacji Geologicznej szybko stało się bardzo żywym miejscem, przyciągającym naukowców z całego świata. Poza walorami naukowymi gmach godny jest uwagi również ze względu na swoją architekturę – bardzo nowoczesną, ale zarazem doskonale dopasowaną do specyficznego otoczenia, szanującą naturalne ukształtowanie terenu i lokalny krajobraz.
Styl wyświetlania galerii
wyświetl slajdy
[{"nid":"5683","uuid":"da15b540-7f7e-4039-a960-27f5d6f47365","type":"article","langcode":"pl","field_event_date":"","title":"Jak by\u0107 autorem - w kinie?","field_introduction":"Polskie warto\u015bciowe artystycznie kino i kino autorskie - to niemal synonimy. Niewiele znale\u017a\u0107 mo\u017cna wyj\u0105tk\u00f3w, kt\u00f3re potwierdza\u0142yby t\u0119 regu\u0142\u0119. Wyj\u0105tki te by\u0142y rzadkie w przesz\u0142o\u015bci, dzi\u015b s\u0105 nieco cz\u0119stsze, ale i dobrych film\u00f3w dzi\u015b mniej ni\u017c to kiedy\u015b bywa\u0142o.","field_summary":"Polskie warto\u015bciowe artystycznie kino i kino autorskie - to niemal synonimy. Niewiele znale\u017a\u0107 mo\u017cna wyj\u0105tk\u00f3w, kt\u00f3re potwierdza\u0142yby t\u0119 regu\u0142\u0119. ","topics_data":"a:2:{i:0;a:3:{s:3:\u0022tid\u0022;s:5:\u002259606\u0022;s:4:\u0022name\u0022;s:5:\u0022#film\u0022;s:4:\u0022path\u0022;a:2:{s:5:\u0022alias\u0022;s:11:\u0022\/temat\/film\u0022;s:8:\u0022langcode\u0022;s:2:\u0022pl\u0022;}}i:1;a:3:{s:3:\u0022tid\u0022;s:5:\u002259644\u0022;s:4:\u0022name\u0022;s:8:\u0022#culture\u0022;s:4:\u0022path\u0022;a:2:{s:5:\u0022alias\u0022;s:14:\u0022\/temat\/culture\u0022;s:8:\u0022langcode\u0022;s:2:\u0022pl\u0022;}}}","field_cover_display":"default","image_title":"","image_alt":"","image_360_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/360_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=dDrSUPHB","image_260_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/260_auto_cover\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=X4Lh2eRO","image_560_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/560_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=J0lQPp1U","image_860_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/860_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=sh3wvsAS","image_1160_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/1160_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=9irS4_Jn","field_video_media":"","field_media_video_file":"","field_media_video_embed":"","field_gallery_pictures":"","field_duration":"","cover_height":"266","cover_width":"470","cover_ratio_percent":"56.5957","path":"pl\/node\/5683","path_node":"\/pl\/node\/5683"}]