Urodzony w Narwie (obecnie Estonia), studiował w Cesarskiej Akadami Sztuk Pięknych w Petersburgu w latach 1902-1909 pod kierunkiem profesora Benoit, następnie historię sztuki w Krakowie. W latach 1909-1910 odbył podróż studialną po Austrii, Czechach i Morawach. Do 1912 roku wykładał na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie i na Uniwersytecie Jagiellońskim, w latach 1912-1916 prowadził zajęcia na Politechnice Lwowskiej.
Jego pierwszymi pracami projektowymi były synagoga w Charkowie (1910), dom przy Placu Mariackim 7 w Krakowie (1912), szkoła w Różanym Stoku i budynek mieszkalny w Radomiu. W projektach tych stosował formy zaczerpnięte z rodzimej architektury, polskiego renesansu czy baroku, uproszczone jednak i będące romantyczną kreacją. Za przedstawiony idealny projekt kościoła wiejskiego, inspirowanego świątyniami małopolskimi, otrzymał medal w Rzymie w 1911 roku. Rozpoczął także prace na Wawelu, badając fazę przedromańską i romańską zabudowy wzgórza. Odkrył wówczas pozostałości rotundy świętych Feliksa i Adaukta. Po wybuchu pierwszej wojny światowej trafił na front, jednak po roku został przywrócony do pracy przy Wawelu. W 1919 roku po przedstawieniu na Politechnice Lwowskiej rozprawy na temat rotundy wawelskiej otrzymał stopień doktora.
W 1920 roku wykonał projekt Wieczernika i spowiednicy na Jasnej Górze i przebudował front kaplicy Matki Boskiej. W realizacjach tych wykorzystywał motywy z polskich kościołów późnobarokowych. Wykonał również niezrealizowane projekty dla ojców misjonarzy w we Lwowie, projekt konkursowy na seminarium w Pszczynie i konkurs na katedrę w Katowicach. W latach 1922-25 powstał monumentalny gmach Pocztowej Kasy Oszczędności w Krakowie w stylu akademickiego klasycyzmu oraz sąsiadujący z nim zespół mieszkaniowy PKO. W roku 1926 zrealizowany został kościół w Trembowli na Ukrainie.
Adolf Szyszko-Bohusz, Bank PKO przy ul. Wielopole, Kraków Od drugiej połowy lat dwudziestych wykonywał projekty w stylu dojrzałego modernizmu o cechach awangardowych, jak budynek Poczty Głównej w Częstochowie, budynki w Krynicy: oficerski dom wypoczynkowy, hotel Bristol, pensjonaty Warszawianka i Felicja, Dom Zdrojowy w Żegiestowie, łączący modernistyczną elewację z klasycyzującym wnętrzem. Wzniósł także Dom Plastyków przy ul. Łobzowskiej w Krakowie, modernistyczne wille.
W latach 1928-31 wzniesiono jeden z najbardziej charakterystycznych budynków Szyszko-Bohusza – gmach wiedeńskiego towarzystwa ubezpieczeniowego Feniks w Krakowie (Rynek Główny 21). Dom, stojący w sercu Starego Miasta, budził liczne kontrowersje i sprzeciw środowisk konserwatorskich już w fazie projektowania. Ostatecznie powstał budynek awangardowy, o aluminiowej stolarce. Poza przeszklonymi wykuszami na całej wysokości gmachu jego elementem charakterystycznym była nowoczesna attyka o wysokich sterczynach (stąd gmach uzyskał złośliwe miano domu Pod Kominami). Niezwykle odważny na tle historycznej zabudowy Starego Miasta budynek został zmieniony w czasie okupacji hitlerowskiej: attykę zastąpiono mansardowym dachem, do elewacji dodano pilastry. Część elewacji w pierwotnym kształcie przetrwała od strony ul. Świętego Jana.
Adolf Szyszko-Bohusz, Dom Towarzystwa Ubezpieczeniowego "Feniks" w Krakowie, 1928-1932 W tym czasie architekt zbudował również dom własny w podkrakowskich Przegorzałach oraz Zameczek Prezydenta RP w Wiśle. Zwyciężył w konkursie na pałac prezydenta Litwy w Kownie (projekt niezrealizowany).
Największymi realizacjami Szyszko-Bohusza były restauracje dwóch zespołów zabytkowych o najwyższym państwowym znaczeniu: Wzgórza Wawelskiego, gdzie rekonstruował architekturę, wzniósł nową bramę wejściową i zaprojektował kryptę Józefa Piłsudskiego oraz Zamku Królewskiego w Warszawie (1928-1939). Prowadził także prace konserwatorskie przy kolegiacie w Wiślicy, odbudowując jej fasadę zachodnią.
W latach 1932-39 był profesorem na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. Po wybuchu II wojny światowej pracował na Wawelu, sporządzając inwentaryzacje i rysunki. Po wyzwoleniu oskarżony niesłusznie o kolaborację z okupantem, odsunięty od prac na Wawelu, zajął się udziałem w konkursach i nowymi projektami a także tworzeniem krakowskiego wydziału architektury, wówczas jeszcze przy Akademii Górniczo-Hutniczej.
W 1948 roku zdobył I nagrodę za projekt konkursowy odbudowy kościoła p.w. św. Aleksandra w Warszawie, przygotowany we współpracy z Witoldem Korskim. Pracował nad planami rekonstrukcji klasztoru benedyktynów w Tyńcu pod Krakowem. Ostatnim dziełem Szyszko-Bohusza, ukończonym już po jego śmierci przez Władysława Czarneckiego, jest kościół i klasztor dominikanów w Poznaniu. W realizacji tej, podobnie jak w kościele w Trembowli, zastosował toskańską kolumnadę w dziedzińcu i portyk kolumnowy w partii wejścia, wieże kościoła natomiast zainspirowane zostały architekturą romańską, przetworzoną w sposób modernistyczny.
O architekturze pisał:
"Architektura to sztuka umiejętnego tworzenia celowych i pięknych przestrzeni jako ram dla życia codziennego, a zwłaszcza dla uświetnienia jego uroczystych momentów. Jako sztuka i umiejętność zarazem interesuje ona nie tylko fachowców, tzn. architektów, ale i tych, dla kogo jest przeznaczona, tzn. w najszerszym tego słowa znaczeniu wielkie masy laików, biorących udział w życiu codziennym i wyjątkowych, uroczystych jego momentach. Stąd nieprzyjemna może konsekwencja dla architektów - o architekturze zabiera głos każdy, nie tylko znawca i fachowiec" http://wyborcza.pl/1,75410,14788521,Klasyk_polskiej_architektury_XX_w____Adolf_Szyszko_Bohusz.html
Zachowane rysunki architekta i jego projekty znajdują się w Muzeum Architektury we Wrocławiu.
Wystawy:
- 2014, Reakcja na modernizm. Architektura Adolfa Szyszko-Bohusza, Muzeum Narodowe, Kraków, Polska
- 2014, MONUMENT: THE ARCHITECTURE OF ADOLF SZYSZKO-BOHUSZ, Warszawa, Polska
Autor: Piotr Kibort, 2012. Aktualizacja, grudzień 2016, AM.
