Gdy wizualizacja stanie się rzeczywistością
Architekci, inwestorzy, deweloperzy już na wczesnym etapie projektowania starają się swoją pracę zaprezentować w atrakcyjnym świetle – wtedy powstają efektowne wizualizacje, na podstawie których my, odbiorcy, oceniamy ich potencjał i walory. A później wizualizacja staje się rzeczywistością…
Czy nam się to podoba, czy nie, żyjemy w świecie zdominowanym przez obrazy. Wszystko, czego nie możemy zobaczyć na własne oczy, oceniamy dziś nie na podstawie opisów, a w oparciu o zdjęcia, wizualizacje, rysunki. Co więcej, bezkrytycznie im wierzymy i na ich podstawie wyrabiamy sobie zdanie o świecie. Nie inaczej jest z architekturą: zachwycamy się efektownymi budowlami zatopionymi wśród zieleni na tle bezchmurnego nieba zapominając o tym, że to obrazy wygenerowane w komputerze. Inwestorzy i architekci, chcąc jak najlepiej zaprezentować "towar", jakim jest projekt, nadają mu atrakcyjną formę i przedstawiają w wyidealizowany sposób, na co zresztą pozwalają coraz bardziej zaawansowane narzędzia cyfrowe. Niestety zdarza się, że po zbudowaniu gmach różni się od tego, który podziwialiśmy na wizualizacjach.
Złota 44, proj. Daniel Libeskind, Warszawa
Format wyświetlania obrazka
standardowy [760 px]
Złota 44 w Warszawie, wizualizacja i zrealizowana inwestycja, 2016, projekt: Daniel Libeskind, fot. Adam Stępień/AG
Na ten wieżowiec Warszawa czekała wiele lat. Najpierw stolica marzyła o budynku projektu światowej sławy architekta, później rozpoczęta budowa na kilka lat zatrzymała się z powodu kłopotów inwestora. Kiedy wreszcie panoramę Warszawy uzupełnił 192-metrowy apartamentowiec projektu Daniela Libeskinda, okazało się, że jego masywna, przysadzista sylwetka nie przypomina smukłej, strzelistej konstrukcji, jaką podziwialiśmy na wizualizacjach. Reklamowany jako "żagiel" (sam architekt powoływał się na inspiracje skrzydłem orła) okazał się dość ciężką bryła pozbawioną lekkości i świetlistości zapowiadanej na wizualizacjach.
Rotunda, proj. Gowin&Siuta, Warszawa
Format wyświetlania obrazka
standardowy [760 px]
Rotunda, Warszawa, wizualizacja i zrealizowana inwestycja, fot. © 2019 PKO Bank Polski
W 2013 roku właściciel najbardziej znanego warszawskiego pawilonu, bank PKO BP rozstrzygnął konkurs architektoniczny na projekt "takiej samej, ale nowej" Rotundy. Zgodnie z przeprowadzonymi konsultacjami społecznymi budynek miał zostać rozebrany i wzniesiony na nowo w takiej samej formie, oferując już nie tylko stanowiska kasowe banku, ale i ogólnodostępną przestrzeń na piętrze (miały się tu znaleźć m.in. multimedialny punkt informacji o wydarzeniach kulturalnych, miejsca odpoczynku-spotkań, galeria sztuki, kawiarnia). Charakterystyczna forma rozpoznawalnego w całej Polsce obiektu miała zostać mu przywrócona z użyciem nowszych materiałów. Już wiemy, że plan się nie powiódł: nowa Rotunda jest pozbawiona nie tylko finezji swojej poprzedniczki, ale i oryginalnych proporcji i podziałów. Choć budynek ma swoje ważne miejsce w historii Warszawy i w sercach jej mieszkańców, stracił swój oryginalny charakter na rzecz rozwiązań materiałowych i przestrzennych rodem z komercyjnych biurowców, jakich tysiące buduje się na całym świecie.
Centrum Przesiadkowe Zawodzie, proj. Meritum Projekt, Katowice
Format wyświetlania obrazka
standardowy [760 px]
Centrum Przesiadkowe Zawodzie, Katowice, proj. Meritum Projekt, wizualizacja i zrealizowana inwestycja, 2020, fot. http://meritum-projekt.pl, Anna Lewańska/AG
Wizualizacje projektów architektonicznych tworzą bardzo często graficy nie mający wiedzy budowlanej, nie rozumiejący statyki budynków czy charakteru różnych materiałów – tak wielokrotnie już tłumaczono rozdźwięk między wizualizacją a realizacją. Czy podobny problem wystąpił w przypadku oddanego w 2020 roku do użytku centrum przesiadkowego w katowickiej dzielnicy Zawodzie? Faktem jest, że zadaszenie nad peronami na etapie projektu miało lekką, dynamiczną formę jakby nadmuchanej powietrzem konstrukcji. W realizacji tę lekkość utraciło, czy jednak była ona w ogóle możliwa do zrealizowania, czy stanowiła tylko efektowny rysunek?
Dworzec PKP i PKS oraz centrum handlowe Avenida, proj. Bose International i Pentagram Architekci, Poznań
Format wyświetlania obrazka
standardowy [760 px]
Poznań Główny, dworzec wizualizacja i zrealizowana inwestycja 2018, fot. Gerard/Reportret/East News
W przypadku zamienionego w centrum handlowe głównego dworca kolejowego i autobusowego w stolicy Wielkopolski problemem i źródłem krytyki jest nie tylko dysonans między wizualizacją a zrealizowaną bryłą, ale i fatalne rozwiązania funkcjonalne i komunikacyjne, niesprzyjające wygodzie pasażerów. Potocznie zwany "chlebakiem" budynek poznańskiego dworca jest krytykowany przez każdego, kto musiał z niego kiedykolwiek skorzystać. Zaś jego mało finezyjna bryła nie licuje z centrum jednego z największych polskich miast.
Fontanna na placu Dąbrowskiego, Łódź
Format wyświetlania obrazka
standardowy [760 px]
Fontanna na placu Dąbrowskiego, Łódź, wizualizacja i zrealizowana inwestycja przed Teatrem Wielkim, fot. Piotr Kamionka/Reporter/East News
Z projektowaniem przestrzeni publicznych wciąż są w Polsce kłopoty – nawet jeśli gdzieś pojawią się ciekawe, wartościowe realizacje, zostają szybko przytłumione przez szereg mało udanych projektów. W ich przypadku też szczególnie bolesny bywa rozdźwięk między tym, co obiecywano na wizualizacjach a efektem końcowym. Bo o ile brzydszy niż w projekcie budynek może być wciąż funkcjonalny, źle wykonana przestrzeń publiczna traci rację bytu. Budowa fontanny przed gmachem Teatru Wielkiego w Łodzi była częścią większego projektu modernizacji tej prestiżowej przestrzeni. W planach była zieleń czy miejsca do siedzenia. Powstało wyłożone kamiennymi płytami pustkowie z fontanną, której kształt mieszkańcom miasta przypomina coś innego niż planowaną morską falę.
Rajska 8, proj. JEMS Architekci, Gdańsk
Format wyświetlania obrazka
standardowy [760 px]
Kompleks Rajska 8, Gdańsk, wizualizacja i zrealizowana inwestycja, projekt: JEMS Architekci, fot. materiały prasowe JEMS Architekci, Bartosz Bańka/AG
Architektoniczne wizualizacje pokazują świat lepszy, ładniejszy, atrakcyjniejszy niż jest on naprawdę. A jednak – choć rzadko – zdarza się, że to rzeczywistość okazuje się bardziej udana. Tak było w centrum Gdańska, gdzie na przedpolu charakterystycznej siedziby Naczelnej Organizacji Technicznej, w okolicy, w której stoją obok siebie budowle historyczne i nowe, miał powstać kwartał mieszkaniowo-biurowy. Wizualizacje pokazywały proste, a zarazem masywne bryły dość szczelnie wypełniające przeznaczony pod zabudowę teren. Zakończona w 2019 roku budowa ujawniła formy o wiele smuklejsze, subtelniejsze, udanie wpisujące się w bardzo trudny kontekst.
[{"nid":"5683","uuid":"da15b540-7f7e-4039-a960-27f5d6f47365","type":"article","langcode":"pl","field_event_date":"","title":"Jak by\u0107 autorem - w kinie?","field_introduction":"Polskie warto\u015bciowe artystycznie kino i kino autorskie - to niemal synonimy. Niewiele znale\u017a\u0107 mo\u017cna wyj\u0105tk\u00f3w, kt\u00f3re potwierdza\u0142yby t\u0119 regu\u0142\u0119. Wyj\u0105tki te by\u0142y rzadkie w przesz\u0142o\u015bci, dzi\u015b s\u0105 nieco cz\u0119stsze, ale i dobrych film\u00f3w dzi\u015b mniej ni\u017c to kiedy\u015b bywa\u0142o.","field_summary":"Polskie warto\u015bciowe artystycznie kino i kino autorskie - to niemal synonimy. Niewiele znale\u017a\u0107 mo\u017cna wyj\u0105tk\u00f3w, kt\u00f3re potwierdza\u0142yby t\u0119 regu\u0142\u0119. ","topics_data":"a:2:{i:0;a:3:{s:3:\u0022tid\u0022;s:5:\u002259606\u0022;s:4:\u0022name\u0022;s:5:\u0022#film\u0022;s:4:\u0022path\u0022;a:2:{s:5:\u0022alias\u0022;s:11:\u0022\/temat\/film\u0022;s:8:\u0022langcode\u0022;s:2:\u0022pl\u0022;}}i:1;a:3:{s:3:\u0022tid\u0022;s:5:\u002259644\u0022;s:4:\u0022name\u0022;s:8:\u0022#culture\u0022;s:4:\u0022path\u0022;a:2:{s:5:\u0022alias\u0022;s:14:\u0022\/temat\/culture\u0022;s:8:\u0022langcode\u0022;s:2:\u0022pl\u0022;}}}","field_cover_display":"default","image_title":"","image_alt":"","image_360_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/360_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=dDrSUPHB","image_260_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/260_auto_cover\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=X4Lh2eRO","image_560_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/560_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=J0lQPp1U","image_860_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/860_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=sh3wvsAS","image_1160_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/1160_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=9irS4_Jn","field_video_media":"","field_media_video_file":"","field_media_video_embed":"","field_gallery_pictures":"","field_duration":"","cover_height":"266","cover_width":"470","cover_ratio_percent":"56.5957","path":"pl\/node\/5683","path_node":"\/pl\/node\/5683"}]