Ale "Kos" jest także rozliczeniem z polskimi przywarami narodowymi; opowieścią o zwaśnionych mitomanach skłonnych do tromtadracji, ale niezdolnych do systematycznej, wspólnej pracy; o klasowej przemocy i polskim kompleksie mesjasza. U Maślony polskie grzechy główne nie tylko zostają wprost nazwane, lecz reżyser idzie jeszcze dalej – każe je wymieniać filmowemu antagoniście, rosyjskiemu kawalerzyście Duninowi (Robert Więckiewicz), który peroruje tu o narodzie, który wierzy w "Boga, honor i ojczyznę", ale honor, własne ambicje i egoizm stawia przed ojczyzną, przez co sam wpycha się w ręce potężnych sąsiadów.
"Kos" jest lekturą gorzką, a fenomenalna finałowa scena, w której załamany Kościuszko przygląda się twarzom swoich przyszłych braci broni, to bolesny komentarz na temat polskiej bohaterszczyzny. Jednocześnie film Pawła Maślony znakomicie broni się jako przykład sprawnie zrealizowanego kina rozrywkowego. Michał A. Zieliński w scenariuszu udanie połączył bowiem przygodową intrygę pełną pościgów, strzelanin i pojedynków z historycznym freskiem, a gdy tylko atmosfera filmu robi się zbyt poważna, kontrapunktuje ją komediowymi akcentami. W rękach Maślony jego tekst ożył, nabierając inscenizacyjnego rozmachu i błyskotliwości (inspirowana "Bękartami wojny" scena karcianego pojedynku jest tego dowodem). Wszystko to sprawia, że "Kos" jest jednym z najlepszych filmowych widowisk, jakie widzieliśmy w polskim kinie ostatnich lat, a nawet dekad. Jak zawsze znakomite zdjęcia Piotra Sobocińskiego juniora, nieoczywista muzyka Mikołaja Trzaski i aktorskie kreacje, wśród których próżno szukać choćby jednej nieudanej (a na wyróżnienie zasługują z pewnością Bartosz Bielenia, Robert Więckiewicz, Jacek Braciak, Agnieszka Grochowska i Piotr Pacek), czynią z obrazu Pawła Maślony filmową lekturę obowiązkową. Także dla młodego widza, dla którego "Kos" będzie antidotum na szkolne czytanki o bohaterskiej polskiej historii.
- "Kos", Reżyseria: Paweł Maślona. Scenariusz: Michał A. Zieliński. Zdjęcia: Piotr Sobociński jr. Muzyka: Mikołaj Trzaska. Występują: Bartosz Bielenia, Robert Więckiewicz, Jacek Braciak, Agnieszka Grochowska, Piotr Pacek.