Zabytek w sieci
Kiedyś podróżowało się palcem po mapie. Dziś narzędzia do poznawania zabytków bez wychodzenia z domu są znacznie bardziej zaawansowane.
Zwiedzanie zabytków podczas kwarantanny może wydać się zadaniem karkołomnym. Bo jak, nie ruszając się z fotela, poczuć zapach piwnic średniowiecznego zamku albo dotknąć wiekowych desek w drewnianej świątyni? Z domu nie usłyszymy skrzypienia pałacowych schodów ani nie oślepi nas blask chromowanych detali w przedwojennej kamienicy. To jasne, że architekturę najlepiej jest odczuwać wszystkimi zmysłami. Nie zawsze jednak jest to możliwe. Współczesne narzędzia cyfrowe co prawda nie przekazują jeszcze zapachu, ale coraz lepiej pomagają zapoznawać się z architektonicznym dziedzictwem na odległość. Co więcej, można za ich pomocą zobaczyć miejsca trudno dostępne albo na tyle od siebie oddalone, że trudne do zwiedzenia podczas jednej wycieczki. Co warto zwiedzić w Polsce nie ruszając się z domu?
Czego tu nie ma!
Administrowany przez Narodowy Instytut Dziedzictwa portal Zabytek.pl to potężna baza polskich obiektów, stanowiących nasze historyczne dziedzictwo. Najstarszy zabytek w tej bazie pochodzi z epoki paleolitu, najmłodszy – z drugiej połowy XX wieku. Każdy z prezentowanych tu obiektów jest opisany i sfotografowany, wiele z nich wzbogacono także atrakcyjnymi zasobami cyfrowymi (np. modelami 3D obiektów, panoramami czy tzw. chmurami punktów, czyli składającymi się z wielu milionów punktów reprezentacjami zeskanowanego cyfrowo obiektu). Bazę można przeglądać na wiele sposobów – szukając na mapie ulubionych regionów, selekcjonując zabytki według daty powstania, funkcji, a nawet alfabetycznie. W bazie Zabytek.pl znajdują się także kolekcje, pozwalające poznać jednocześnie wiele obiektów o podobnych cechach (wśród kolekcji są np. podwarszawskie dworce kolejowe w stylu dworkowym, drewniana architektura sakralna w województwie świętokrzyskim, cmentarze Frontu Wschodniego pierwszej wojny światowej, ośmioboczno-krzyżowe kościoły Pawła Antoniego Fontany, dziedzictwo Staropolskiego Okręgu Przemysłowego i in.). Baza Zabytek.pl pozwala odkryć tysiące zupełnie nieznanych polskich zabytków, może nie zawsze efektownych, czasem skromnych, ale ciekawych, oryginalnych, a nawet zaskakujących.
www.zabytek.pl
Regionalne skarby
Dla tych, którzy obawiają się zagubienia w ogromnych zasobach zabytków ze wszystkich epok, przychodzą z pomocą instytucje, organizacje, stowarzyszenia i grupy pasjonatów, tworzące w internecie zbiory ciekawych obiektów z jednej dziedziny, regionu czy stylu.
Małopolska Organizacja Turystyczna przybliża niezwykle cenny Szlak Architektury Drewnianej w Małopolsce. W internetowej bazie opisano 255 świątyń, w tym te cztery najbardziej znane, bo wpisane na Światową Listę Dziedzictwa UNESCO – w Binarowej, Dębnie Podhalańskim, Lipnicy Murowanej i w Sękowej. Każda z prezentowanych tu budowli (a są wśród nich nie tylko kościoły, ale i cerkwie, skanseny czy historyczne zespoły zabudowań gospodarczych) wyposażona została nie tylko w galerię zdjęć czy opis, ale i dane kontaktowe czy współrzędne geograficzne – do oznaczenia na swojej mapie, kiedy będzie można cenne drewniane świątynie odwiedzić osobiście.
www.drewniana.malopolska.pl
Nie tylko jeziora
Warmia i Mazury to nie tylko lasy i jeziora, ale też wiele zabytków, stanowiących zapis burzliwych dziejów tego wielokulturowego regionu. Regionalna Pracownia Digitalizacji w Elblągu od blisko dekady prezentuje w internecie cenne obiekty z lokalnych muzeów, ale i zabytki architektury. Swoją cyfrową wersję mają tu najcenniejsze budowle, pomniki, kapliczki, w osobnej zakładce prezentowany jest Kanał Elbląski. Każdy z prezentowanych obiektów – od najmniejszych muzealnych eksponatów archeologicznych po duże budowle czy techniczne instalacje Kanału Elbląskiego mają w tej bazie swoje animacje 3D oraz panoramy, pozwalające obejrzeć zabytek z różnych stron, a także poznać ich otoczenie.
www.cyfrowewm.pl
Zdobyć zamek
Szlak Orlich Gniazd – rozciągający się przez malownicze tereny Jury Krakowsko–Częstochowskiej, obejmujący swoim zasięgiem Małopolskę i Śląsk – to jedna z ciekawszych atrakcji turystycznych w Polsce. Łączy bowiem w sobie wspaniałe pejzaże, skały, wzniesienia i doliny rzek, uzupełnione szeregiem zabytkowych budowli – zamków, warowni, pałaców.
Śląska Organizacja Turystyczna stworzyła w sieci bazę, dzięki której można bez ruszania się z domu przewędrować cały, liczący ponad 160 kilometrów szlak, poznając wszystkie jego atrakcje: od przyrodniczych po architektoniczne. Poza galeriami zdjęć i filmami w bazie znajdują się także audiowycieczki – dźwiękowe spacery, podczas których narrator snuje ciekawą opowieść o cennych zabytkach regionu (jest tu np. audiowycieczka po Jasnej Górze przygotowana specjalnie dla dzieci czy spacer po średniowiecznej starówce miasteczka Sławków).
https://orlegniazda.pl
Huty i kopalnie
Cennymi zabytkami są nie tylko średniowieczne zamki czy barokowe pałace, ale i fabryki, huty, kopalnie. Historyczne obiekty przemysłowe bardzo często odznaczają się także niezwykłymi walorami architektonicznymi. Śląskie zabytki industrialne przybliża projekt, zrealizowany przez referat promocji dziedzictwa industrialnego działający w ramach Wydziału Kultury Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego przy udziale Śląskiej Organizacji Turystycznej. Na Szlaku Zabytków Techniki znajduje się kilkadziesiąt obiektów z 26 śląskich miast. Podobnie jak w przypadku innych internetowych baz, i tu zwiedzać możemy kolejne zabytki, możemy też zdać się na wybór znawców tematu, którzy pogrupowali je w tematyczne zbiory i trasy. Dzięki temu możemy przemierzać Śląsk śladem Georga i Emila Zillmannów, czyli projektantów m.in. Nikiszowca, poznać przemysłowe skarby Częstochowy czy poznać dorobek Guido Henckela von Donnersmarcka.
www.zabytkitechniki.pl
Białe miasto
Nikt nie ma wątpliwości, że pod względem architektury Gdynia jest jednym z najciekawszych miast w Polsce. Wzniesiona w latach 30. w dużym stopniu zachowała do dziś klimat nowoczesnego, ale jednocześnie przyjaznego mieszkańcom i gościom portowego miasta. Modernistyczne zabytki Gdyni, architektoniczne "okręty" o dynamicznych sylwetkach i białych elewacjach, można poznać bliżej, wędrując Gdyńskim Szlakiem Modernizmu. Wśród opisanych budowli znajdują się te najbardziej rozpoznawalne, jak dawny biurowiec ZUS, ale i wiele mniej znanych, a wartych odkrycia – jak modernistyczne wille, kościoły, hale produkcyjne, pensjonaty, siedziby małych czy przedwojennych firm. Wszystkie budowano, gdy modernizm wydawał się szczytem nowoczesności, a Gdynia – miastem marzeń i szans. Zwiedzając budowle z tamtego czasu, wciąż można poczuć nastrój dawnej ekscytacji.
https://modernizmgdyni.pl
Śląski modernizm
W okresie międzywojennym modernistyczne budowle powstawały w całej Polsce, jednak w dwóch miastach miały one szczególne, bo także polityczne, ekonomiczne i kulturowe znaczenie. Była to Gdynia, nowe miasto, budowane jako symbol potęgi gospodarczej od niedawna niepodległej Polski, oraz Katowice. Stolica wielkim trudem wciągniętego w polskie granice Śląska była rozbudowywana w najnowocześniejszym ze stylów architektonicznych, bo miała być przykładem rozwoju, innowacji, postępu. Zachowane do dziś modernistyczne budynki w Katowicach urzekają harmonijnymi bryłami i proporcjami. Miejskie kamienice czy obiekty publiczne, szkoły, siedziby instytucji czy wille są przykładami obecnych w latach 20. i 30. w całej Europie trendów. Dzięki internetowemu Szlakowi Moderny można poznać historię kilkudziesięciu modernistycznych obiektów ze stolic Górnego Śląska, ich architektów i fundatorów, ale i roli w mieście czy związanych z budowlą anegdot.
http://moderna.katowice.eu
Inne oblicze Krakowa
Na hasło Kraków większości osób staje przed oczami majestatyczna sylwetka Wzgórza Wawelskiego i wieże Bazyliki Mariackiej. Działający prężnie od lat krakowski Instytut Architektury odkrywa inne piękno stolicy Małopolski. Najpierw, w 2014 roku, powstał Krakowski Szlak Modernizmu – strona internetowa, aplikacja i e-przewodnik posłużyły pokazaniu, jak wiele w Krakowie znaleźć można ciekawych przykładów architektury modernistycznej – co ważne, zarówno tej przed-, jak i powojennej. Prezentacji i opisom poszczególnych budynków towarzyszy tu program edukacyjny, a także możliwość zaproponowania własnych obiektów lub tras, pozwalających poznać kolejne modernistyczne bryły.
Ten sam Instytut Architektury w 2018 roku uruchomił Pomoszlak poświęcony architekturze postmodernistycznej, która w Krakowie zaowocowała niezwykle ciekawymi budowlami. Architektura lat 80. czy 90. nawet dla mieszkańców Krakowa jest wciąż mało znana i czeka na swoje odkrycie. Mapa Pomoszlaku i rzetelne opisy czasami niełatwych w odbiorze obiektów na pewno pomogą w lepszym poznaniu i zrozumieniu budownictwa nieodległej przecież epoki.
http://szlakmodernizmu.pl
https://pomoszlak.pl
[{"nid":"5683","uuid":"da15b540-7f7e-4039-a960-27f5d6f47365","type":"article","langcode":"pl","field_event_date":"","title":"Jak by\u0107 autorem - w kinie?","field_introduction":"Polskie warto\u015bciowe artystycznie kino i kino autorskie - to niemal synonimy. Niewiele znale\u017a\u0107 mo\u017cna wyj\u0105tk\u00f3w, kt\u00f3re potwierdza\u0142yby t\u0119 regu\u0142\u0119. Wyj\u0105tki te by\u0142y rzadkie w przesz\u0142o\u015bci, dzi\u015b s\u0105 nieco cz\u0119stsze, ale i dobrych film\u00f3w dzi\u015b mniej ni\u017c to kiedy\u015b bywa\u0142o.","field_summary":"Polskie warto\u015bciowe artystycznie kino i kino autorskie - to niemal synonimy. Niewiele znale\u017a\u0107 mo\u017cna wyj\u0105tk\u00f3w, kt\u00f3re potwierdza\u0142yby t\u0119 regu\u0142\u0119. ","topics_data":"a:2:{i:0;a:3:{s:3:\u0022tid\u0022;s:5:\u002259606\u0022;s:4:\u0022name\u0022;s:5:\u0022#film\u0022;s:4:\u0022path\u0022;a:2:{s:5:\u0022alias\u0022;s:11:\u0022\/temat\/film\u0022;s:8:\u0022langcode\u0022;s:2:\u0022pl\u0022;}}i:1;a:3:{s:3:\u0022tid\u0022;s:5:\u002259644\u0022;s:4:\u0022name\u0022;s:8:\u0022#culture\u0022;s:4:\u0022path\u0022;a:2:{s:5:\u0022alias\u0022;s:14:\u0022\/temat\/culture\u0022;s:8:\u0022langcode\u0022;s:2:\u0022pl\u0022;}}}","field_cover_display":"default","image_title":"","image_alt":"","image_360_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/360_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=dDrSUPHB","image_260_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/260_auto_cover\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=X4Lh2eRO","image_560_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/560_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=J0lQPp1U","image_860_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/860_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=sh3wvsAS","image_1160_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/1160_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=9irS4_Jn","field_video_media":"","field_media_video_file":"","field_media_video_embed":"","field_gallery_pictures":"","field_duration":"","cover_height":"266","cover_width":"470","cover_ratio_percent":"56.5957","path":"pl\/node\/5683","path_node":"\/pl\/node\/5683"}]