Powieść klasy B
Londyn tak przytłoczyć musiał Reymonta, że ten o właściwym celu podróży przez Europę nie napisał wiele więcej. Z pewnością była to też kwestia tajemniczej aury tych spotkań i "embarga informacyjnego". Swoje spirytystyczne doświadczenie ubrał jednak w szaty fabularne i zawarł w wydanej w 1911 roku powieści grozy "Wampir", która wcześniej ukazywała się w odcinkach pod roboczym tytułem "We mgłach" (oczywiście tych londyńskich). "Wampir" to historia Zenona, polskiego imigranta, który przyjeżdża do stolicy Anglii i poznaje tam fascynatów spirytyzmu. Ci, którzy znają Reymonta przede wszystkim jako autora "Ziemi obiecanej" i "Chłopów", mogliby zdziwić się, że spod jego pióra wyszła tak – nomen omen – potworna stylistycznie rzecz (choć będąca bardzo ciekawym dokumentem polskiej literatury). Na marginesie warto dodać, że innym mało znanym dziełem Reymonta jest "Bunt", jego ostatnia powieść. Krytykujący totalitarną ideologię tekst o rewolucji zwierząt – wyprzedziwszy o dwie dekady "Folwark zwierzęcy" – uznawany jest niekiedy za pierwowzór słynnej Orwellowskiej powieści.
"Wampir", choć przypomina raczej scenariusz kiepskiego horroru, dobrze oddaje mistyczną atmosferę spowitego mgłami miasta pełnego dziwnych zdarzeń, roi się w nim także od włożonych w usta postaci przemyśleń dotyczących bytu ludzkiego i doświadczenia transcendencji:
Wszystko jest straszną zagadką. Dookoła nas leży mrok, w którym czyha lęk i śmierć wieczna! Są słowa zabijające, są imiona, od których dźwięku rozpadają się światy, są życzenia, które się stają bez naszej woli, są takie myśli, od których gwiazd ruch zależy!
W ramach podróży na zjazd Towarzystwa Teozoficznego Reymont spędził w Londynie dziesięć dni, a 25 lipca był już w Paryżu. Ostatecznie Londyn Reymonta wyczerpał. Swoje notatki z tego etapu wyjazdu zakończył, pisząc o zmęczeniu "miastem-piekłem, jakim jest Londyn". Przesycenie bodźcami sprawiło, że nie pisał w Anglii tyle, ile by chciał. Nie był w stanie. Wypatrywał odpoczynku na spokojnej polskiej wsi.
Źródła: W. Reymont, "Lato 1894 za granicą", Wrocław 1948; M. Warneńska, "Medium piszące", Łódź 1970; B. Kocówna, "Władysław Reymont", Warszawa 1973; B. Kocówna, "Reymont. Opowieść biograficzna"; M. Kochanowski, "Miasto jako teatr. Obraz Londynu we wczesnych zapiskach podróżnych Władysława Stanisława Reymonta"; "Listy Władysława Stanisława Reymonta do brata", Pamiętnik Literacki 60 (1969); tradycjaezoteryczna.ug.edu.pl.