Piosenki na lato

letnie piosenki_7018166.jpg, small, Piosenki na lato, Baseny w Zalesiu Górnym. Młode kobiety i mężczyźni podczas tańca. Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe

#muzyka

Latem bez wyrzutów sumienia możemy posłuchać kilku lżejszych piosenek. Trochę odpocząć od ambitnej muzyki, a przy okazji dowiedzieć się kilku nowych rzeczy.

Jerzy Milian Trio – ''Bazar w Aszchabadzie''

Ustka, Mielno, Zakopane, Solina, Mikołajki, Krynica-Zdrój – w Polsce możemy wybierać wśród wielu pięknych miejscowości turystycznych, ale wycieczkę po wakacyjnej muzyce rozpocznijmy w dalekim Aszchabadzie, stolicy Turkmenistanu. Obok starożytnych ruin i pałaców przypominających te, opisane w ''Księdze tysiąca i jednej nocy'', wznoszą się tam szklano-betonowe drapacze chmury, portrety Arkadaga Berdimuhamedowa i monumentalne pomniki dawnych władców. W 1969 roku, kiedy trio Jerzego Miliana nagrywało płytę ''Baazaar'' krajobraz Aszchabadu był o wiele bardziej oszczędny.

W ''Bazarze w Aszchabadzie'' taneczny rytmy spotykają się z bardziej zadziornymi, hałaśliwymi fragmentami imitującymi wyobrażonym brzmieniem Orientu. Wszystko to inspirowane bliskowschodnimi harmoniami, ale również rodzącym się wtedy free jazzem.

Papa Dance – "Pocztówka z wakacji"

Po wizycie w Turkmenistanie wybierzmy się nad polskie morze:

Plaża i port jedyny raz trafia się,
słoneczny żar znowu przyciągnął tu mnie,
na molu disco, z nieba ptak,
ktoś pod krawatem ugniata piach.

Letnie, wakacyjne piosenki mają to do siebie, że czasami trudno zrozumieć ich teksty, ale to nie szkodzi, bo i tak jest zbyt ciepło, żeby się nad tym zastanawiać. Zespół Papa Dance powstał w 1984 roku, na początku nazywał się Papa Dock, ale ta nazwa nie spodobała się cenzurze – kojarzyła się z François Duvalierem, dyktatorem Haiti, dyktatorem rządzącym Haiti od 1957 do 1971 roku. Nazywano go Papa Doc.

Filipinki – "Batumi''

W 1964 roku słuchacze Polskiego Radia uznali ''Batumi'' za najpopularniejszy utwór w 1963 roku. Byliśmy już w Aszchabadzie, nad Bałtykiem i poniekąd na Karaibach, teraz przenieśmy się na herbaciane pola Batumi – raczej w wyobraźni, Batumi nie słynie już z produkcji herbaty. Może fani Filipinek zadowolą się kamienistymi plażami albo największym czarnomorskim portem Kaukazu?

Z ciężkim sercem żegnamy Gruzji brzeg
Śpiew twój dźwięczny jak drogi echo biegł
Dziś gdy oczy przymkniemy widzimy znów
Obraz ten, to marzenie naszych snów!

Eugeniusz Rudnik – ''Martwa Natura Z Ptakiem, Zegarem, Strzelcem I Panną''

Wakacje to nie tylko beztroski odpoczynek. To także upały: leżenie do góry brzuchem, patrzenie się w ścianę, nasłuchiwanie dziwnych dźwięków, trochę brzęczenia much, trochę krzyczących dzieci i ptaków. W tym czasie można zająć się pracą taśmociąga, co w języku Eugeniusza Rudnika oznacza cięcie taśm i składanie ich w nową całość. Może się to okazać zajęciem bardzo erotofonicznym. Daniel Muzyczuk w ''Studio Eksperyment. Leksykon'' wydanym przez Bęc Zmianę w 2012 roku pisał:

Erotofonia – termin używany przez Eugeniusza Rudnika dla określenia efektu niektórych przekształceń nagranego głosu ludzkiego, do pewnego stopnia właściwym zdaniem kompozytora, samym technikom obróbki [...] Rudnik zauważa, że podczas pracy z głosem, która pozbawia słowa znaczenia, obejmującej montaż, odwrócenie i transpozycję, przy zrytmizowaniu głosek za pomocą zapętlenia, dochodzi do zaskakujących efektów sugerujących akt erotycznego zbliżenia.

Maanam – ''Cykady na cykladach''

Kolejnym miejscem, które odwiedzimy dzięki letnim piosenkom, będzie wyspa Ios leżąca w archipelagu Cykladów, na morzu Egejskim. To tam Kora Jackowska usłyszała cykady, które stały się bohaterami przeboju Maanamu.

Izrael – "Fajka pokoju"

Z greckich wysp zespół Izrael przeniesie nas na jeszcze gorętsze Karaiby. A dokładniej rzecz biorąc, na Jamajkę, wyspę, z której pochodzą takie gatunki muzyczne, jak rocksteady, reggae, ska i dancehall. "Fajka pokoju" to piosenka z drugiej płyty założonej przez Roberta Brylewskiego i Pawła Rozwadowskiego, zabawi nas gęstym, transowym brzmieniem muzyki reggae i dub.

Alibabki i Tajfuny – "Jamaican Ska"

Jeśli chodzi o Jamajkę, nie możemy zapominać o Alibabkach. Członkinie Alibabek nagrały w 1965 roku singiel poświęcony skocznej muzyce ska, tym samym stając się jednymi z pierwszych wykonawczyń, które grały ska na świecie. W Kingston grali tę muzykę w latach 50., chwilę później ska dotarło do Wielkiej Brytanii. Pierwsze nagrania ska ukazały się w 1962 roku, ''W rytmach Jamaican Ska'' zostało opublikowane już trzy lata później. Jak trend z wysp brytyjskich trafił do komunistycznej Polski? Wszystko dzięki Juliuszowi Lorancowi, kompozytorowi i kierownikowi muzycznemu harcerskiego girl bandu Alibabki. A właściwie osobie, dzisiaj niemożliwej do zidentyfikowania, która podarowała mu singiel z utworem ''Jamaican Ska'' Byrona Lee.

RSS B0YS – "0W 00''

Anonimowi RSS B0YS poznali się na wakacjach w odległym Beninie, jednym z filarów ich muzyki są sample zaczerpnięte z nieznanych, etnicznych nagrań – zdobytych gdzieś na blogach zajmujących się udostępnianiem zapomnianej muzyki z całego świata albo wyciętych prosto z taśm kupionych na afrykańskich bazarach.

Czarny Latawiec at Simcha 2014

Czarny Latawiec, czyli Daniel Brożek, wrocławski DJ i kurator, nagrał miks oparty na jednej z największych kolekcji analogowych płyt nagranych w języku jidysz. Przedwojenne szlagiery spotykają się tu ze współczesną muzyką klubową. Smutny dźwięk klarnetu miesza się z przesterami syntezatorów i basem, który czuć w trzewiach. Przygrywają do bardzo smutnej zabawy, która nigdy się nie wydarzy.

Eldo – ''Plaża''

Wakacyjne wyjazdy, na przykład nad morze, nie zawsze muszą być wesołe. Na przykład Eldo, raper znany ze składu Grammatik, wykorzystał pobyt na plaży do krytyki współczesnej rzeczywistości opartej na konsumpcjonizmie.

Słuchałem krzyku mew i widziałem w tym ludzi,
Kto głośniej, kto lepiej, to niekończący się wyścig,
W tych czasach cwaniactwo i spryt to podstawy etyki,
Szukałem w sobie podobnych, dlatego boli to tak mocno,
Żeby nie zwariować, trzeba uciec w samotność,
Tylu nam ludzi podobnych wierzyło w świat idealny,
Dziś nie ma nic, sami jesteśmy na tej plaży.

Super Girl & Romantic Boys – "Zimny dzień"

Nawet w wakacje zdarzają się dni, w których pogoda nie dopisuje. Czasami jest pochmurno, pada deszcz i wieje nieprzyjemny wiatr, to wszystko sprzyja smutnym piosenkom o miłości. Może ''Zimny dzień'' Super Girl & Romantic Boys?

3H – "40 stopni w cieniu"

Kwestia temperatury stale powraca w tekstach wakacyjnych piosenek, w końcu upał czasami może być nieznośny. Rapował o tym legendarny skład hip-hopowy, w którym swoją karierę zaczynał popularny raper Tede – 3H (później Warszafski Deszcz). Dzisiaj taka piosenka nie mogłaby już powstać, ale w latach 90. podejście do samplingu było bardzo liberalne. Dzięki temu oprócz Tedego w tej piosence usłyszymy także... Korę Jackowską.

Tomasz Stańko – "Babylon Samba"

Kiedy będziemy zmęczeni syntetycznym brzmieniem disco, starymi piosenkami i rapem, warto rozejrzeć się za innym gatunkiem muzycznym. Może samba? Zapraszają do niej Witold Szczurek (kontrabas), Apostolis Anthimos (gitary, perkusja), Jose Torres (konga, perkusjonalia) i Tomasz Stańko (trąbka). "C.O.C.X." to prawdopodobnie najlżejsza gatunkowo płyta, jaką w swoim życiu nagrał Stańko, słychać tam echa fusion jazzu uprawianego m.in. przez Milesa Davisa. Funkowy groove, rockowe solówki, uciekanie od jazzowych konwenansów. Sam Stańko nazywał tę płytę ''free popem''.

W ''Desperado'', wywiadzie-rzece przeprowadzonym przez Rafała Księżyka, Stańko opowiadał:

Wtedy inaczej do tego podchodziłem. Bo to była haj muzyka. Żyłem haj. Nie robiłem płyty po to, żeby mieć pop i łatwiej sprzedać. Pomysł był inny, bardzo precyzyjny: żeby, jak jestem z kobietami, zamiast muzyki Marleya, puszczać swoją. Lekki staf. Do łóżka. Teraz widzę, że to były moje typowe skłonności do muzyki komunikatywnej.

Ptaki – ''Krystyna''

Ptaki to duet, w którego skład wchodzą Jaromir Kamiński i Bartosz Kruczyński (The Phantom, Earth Trax, Pejzaż). ''Krystyna'' to ich najsłynniejsza piosenka, którą można usłyszeć nad Wisłą, nad Odrą, nad Bałtykiem, czasami nawet na Ibizie. Sample Ptaki pożyczyli z piosenki ''Specjalne okazje'' Krystyny Prońko.

Andruchowycz/ Trzaska – ''California Dreaming''

Czasami muzyka nas męczy, wtedy warto sięgnąć po książkę albo pouczyć się języków obcych. Ale czasem nie ma siły nawet na czytanie. Z pomocą przychodzą nam ukraiński poeta Jurij Andruchowycz i jazzman Mikołaj Trzaska – razem nagrali płytę-tomik poetycki. W ''California Dreaming'' Andruchowycz opowiada o swoich amerykańskich przeżyciach.

Kompozyt ft. Lee "Scratch" Perry – ''Hidden Force''

Jamajska muzyka przewijała się już przez nasze zestawienie kilkakrotnie, ale zawsze w polskiej interpretacji. Kompozyt, duet Michała i Piotra Żuralskich, braci mieszkających i tworzących w Londynie dotarli do Lee Perry'ego, legendy jamajskiej muzyki. Pionier reggae, a przede wszystkim dubu, śpiewak i kompozytor. Inspirował Boba Marleya, Keitha Richardsa, Paula McCartneya i The Clash. Świetne towarzystwo!

Piotr Szczepanik – ''Goniąc kormorany''

Wszystko się kiedyś kończy, nawet lato. W formie piosenki ujął to najpiękniej Piotr Szczepanik.

Świetliki – "Filandia"

Nigdy papieros nie będzie tak smaczny,
A wódka taka zimna i pożywna,
Nigdy nie będzie tak ślicznych dziewcząt,
Nigdy nie będzie tak pysznych ciastek,
Reprezentacja naszego kraju nie będzie miała takich wyników,
Już nigdy, nigdy nie będzie takich wędlin, takiej coca coli,
Takiej musztardy i takiego mleka,
Nigdy nie będzie takiego lata.

Język Polish

super girl & romantic boys

manaam

jacek sienkiewicz