Andrzej Byrt: Rozważni i kreatywni [wywiad]
Polacy powinni się promować, także na niwie kulturalnej, jako najwięksi improwizatorzy wśród nacji dobrze zorganizowanych i jako najlepsi organizatorzy spośród wielkich improwizatorów – przekonuje dr Andrzej Byrt, Ambasador Polski we Francji.
Małgorzata Remisiewicz: Jaką rolę pełni kultura w postrzeganiu Polski na świecie?
Dr Andrzej Byrt: Bezcenną. Jesteśmy uważani powszechnie za prymusa, nie tylko ze względu na osiągnięcia gospodarcze, ale także kulturalne. Świat od lat docenia naszą umiejętność łamania utartych szlaków, wyskakiwania z kolein, a właśnie w kulturze te cechy mają szansę świecić pełnym blaskiem.
Kultura to wielkie emocje, gospodarka nie ma szans się z nią pod tym względem równać. Nieprzypadkowo Ameryka swą współczesną potęgę zawdzięcza także temu, że opanowała kreatywne sektory gospodarki, które najmocniej działają na zmysły. Dlatego, chociaż przez lata marzyliśmy o polskiej "Nokii", to większą "siłę rażenia" na świecie dałaby nam polska Céline Dion czy polski Daniel Craig… Ale, na szczęście, mamy Jana Pawła II, Wałęsę, Szymborską czy Lewandowskiego.
Sport to kultura?
Wszystko, co tworzy człowiek, jest kulturą. I mazurki Szopena, i wartości, na których powstała "Solidarność", i "Wiedźmin", i pięć goli w dziewięć minut Lewandowskiego. Najbardziej szczęśliwym Francuzem jest dziś chyba Cédric Lewandowski, szef gabinetu ministra obrony narodowej, który w wewnętrznej kieszeni marynarki nosi wydruk zdjęcia jednej ze słynnych przewrotek naszego mistrza. Nieraz widziałem podczas mniej lub bardziej oficjalnych spotkań, jak Cédric pokazuje owe zdjęcie rozmówcom, z dumą opowiadając, że z najwybitniejszym piłkarzem świata łączy go nazwisko i polskie korzenie.
Co powinniśmy wpisać sobie w naszym kulturalnym CV, które wysyłamy w świat?
Polska – naród największych improwizatorów wśród krajów dobrze zorganizowanych i naród najlepszych organizatorów wśród improwizatorów. Ostatnie lata pokazują, jak pięknie potrafimy łączyć tę naszą polską duszę – romantyczną, dramatyczną, szaloną, genialną w sytuacjach kryzysowych – z pragmatyzmem, dyscypliną, organizacją. Nieprzypadkowo, to właśnie Polacy wiodą dziś w Europie prym w zawodach wymagających analitycznego myślenia.
Taki jest i Robert Lewandowski, który ma niespotkany talent, ale i wyjątkową pracowitość, wysoką świadomość tego, co musi robić, by utrzymać się przez lata w futbolowym panteonie. Taki jest też, wracając do rozumianej tradycyjnie kultury, choćby Andrzej Wajda, który niezwykłą przenikliwość i spostrzegawczość łączy z perfekcją organizacji. Produkcja filmowa to majstersztyk, niejeden szef dużej firmy by nie podołał. Albo Krzysztof Penderecki, który wielokrotnie wspominał, że sam nie wie, dlaczego nuty składają mu się tak, a nie inaczej. Ale jednocześnie wielokrotnie widziałem, jak ów samorodny diament wykorzystuje każdą minutę – choćby podczas lotu w samolocie – na pracę. Tej samodyscypliny nauczył go, jak sam wspomina, dziadek, który za minuty gry na instrumentach znienawidzonych przez młodego Pendereckiego płacił mu kilka groszy. Potem na szczęście dziadek odkrył talent wnuka i zaczął płacić za minuty poświęcone na komponowanie…
Czy możemy coś zrobić, by ten katalog naszych kulturalnych "hitów" eksportowych stale się rozrastał?
W domyśle, czy państwo powinno wspierać kulturę? Podobnie, jak w innych sferach życia, wystarczy, że nie będzie przeszkadzać. "Wiedźmin" nie powstał dlatego, że państwo zgłosiło zapotrzebowanie na światowej sławy grę komputerową, ale z pasji i ciężkiej pracy kilku młodych chłopaków.
Pozycję Polski na kulturalnej mapie świata – swoją drogą chciałbym kiedyś pokusić się o ranking "kulturalnej atrakcyjności" krajów – wyznaczają osiągnięcia jednostek. Nie mamy specjalnego wpływu na to, że Rafał Olbiński rozsławia Polskę plakatem, a Janusz Kapusta – genialnymi grafikami w czołowych magazynach.
Przypadek?
Jakaś zbieżność zdarzeń, jakiś moment historyczny, coś, co sprawia, że rodzi się pokoleniowa fala… Europejską kulturę współczesną w dużej mierze ukształtowało to, że w ślad za zwycięskimi wojskami Amerykanów szli saksofoniści zarażający Europę muzyką Glenna Millera. Dlaczego doszło do eksplozji polskiego kina po 56. roku? Skąd fenomen polskiego plakatu czy muzyki współczesnej. Mogę się założyć, że Polska przewodzi światu pod względem kompozytorów współczesnych na metr kwadratowy. Dlaczego? Nie wiadomo, i chyba ta niewiadoma w tym wszystkim jest najpiękniejsza.
Andrzej Byrt - ekonomista, urzędnik państwowy i dyplomata. Ambasador RP w Niemczech oraz we Francji i Monako, wiceminister w resortach współpracy gospodarczej z zagranicą oraz spraw zagranicznych, w latach 2009–2014 prezes zarządu Międzynarodowych Targów Poznańskich. Moderator sesji X Kongresu Obywatelskiego "Co możemy zaoferować Europie i światu?". X Kongres Obywatelski odbędzie się 7 listopada 2015 r. na Politechnice Warszawskiej pod hasłem "Polska jutra. Możemy być lepsi!".
[{"nid":"5683","uuid":"da15b540-7f7e-4039-a960-27f5d6f47365","type":"article","langcode":"pl","field_event_date":"","title":"Jak by\u0107 autorem - w kinie?","field_introduction":"Polskie warto\u015bciowe artystycznie kino i kino autorskie - to niemal synonimy. Niewiele znale\u017a\u0107 mo\u017cna wyj\u0105tk\u00f3w, kt\u00f3re potwierdza\u0142yby t\u0119 regu\u0142\u0119. Wyj\u0105tki te by\u0142y rzadkie w przesz\u0142o\u015bci, dzi\u015b s\u0105 nieco cz\u0119stsze, ale i dobrych film\u00f3w dzi\u015b mniej ni\u017c to kiedy\u015b bywa\u0142o.","field_summary":"Polskie warto\u015bciowe artystycznie kino i kino autorskie - to niemal synonimy. Niewiele znale\u017a\u0107 mo\u017cna wyj\u0105tk\u00f3w, kt\u00f3re potwierdza\u0142yby t\u0119 regu\u0142\u0119. ","topics_data":"a:2:{i:0;a:3:{s:3:\u0022tid\u0022;s:5:\u002259606\u0022;s:4:\u0022name\u0022;s:5:\u0022#film\u0022;s:4:\u0022path\u0022;a:2:{s:5:\u0022alias\u0022;s:11:\u0022\/temat\/film\u0022;s:8:\u0022langcode\u0022;s:2:\u0022pl\u0022;}}i:1;a:3:{s:3:\u0022tid\u0022;s:5:\u002259644\u0022;s:4:\u0022name\u0022;s:8:\u0022#culture\u0022;s:4:\u0022path\u0022;a:2:{s:5:\u0022alias\u0022;s:14:\u0022\/temat\/culture\u0022;s:8:\u0022langcode\u0022;s:2:\u0022pl\u0022;}}}","field_cover_display":"default","image_title":"","image_alt":"","image_360_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/360_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=dDrSUPHB","image_260_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/260_auto_cover\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=X4Lh2eRO","image_560_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/560_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=J0lQPp1U","image_860_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/860_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=sh3wvsAS","image_1160_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/1160_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=9irS4_Jn","field_video_media":"","field_media_video_file":"","field_media_video_embed":"","field_gallery_pictures":"","field_duration":"","cover_height":"266","cover_width":"470","cover_ratio_percent":"56.5957","path":"pl\/node\/5683","path_node":"\/pl\/node\/5683"}]