Rzeźbiarz, medalier, grafik. Urodził się w 1807 w Końskowoli koło Puław, zmarł w 1866 w Rzymie.
-
Początkowo kształcił się w szkole Pijarów w Warszawie oraz Oddziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Warszawskiego. Od 1825 do 1830 kontynuował studia w Paryżu, ucząc się rzeźby w École des Beaux-Arts pod kierunkiem Pierre-Jean Davida d'Angers oraz medalierstwa w Mennicy Paryskiej (pod kierunkiem Nicolas Tioliera). Po powrocie do kraju w 1830 pracował krótko w Mennicy warszawskiej. Brał udział w powstaniu listopadowym, a po jego upadku przebywał na emigracji w Paryżu (1832–1857). W 1857 mieszkał w Poznaniu, następnie w latach 1858–1863 w Warszawie, gdzie otrzymał pracownię na Zamku Królewskim. W 1863 przebywał we Florencji w związku z realizacją pomnika generała Skrzyneckiego do kościoła Dominikanów w Krakowie. W 1865 był krótko w Warszawie, skąd udał się do Rzymu, gdzie pracował nad pomnikiem Jana Kochanowskiego, lecz ukończyć tego dzieła już nie zdołał.
Oleszczyński zasłynął głównie jako autor pomników, posągów, popiersi, nagrobków i medalionów poświęconych pamięci wybitnych Polaków. W trakcie pobytu na emigracji wykonał szereg nagrobków rodaków zmarłych we Francji, m.in. Maurycego Mochnackiego w Auxerres (1838), Klementy z Tańskich Hoffmanowej (1848) i Juliusza Słowackiego (1850) na cmentarzach paryskich oraz wspólny pomnik Juliana Ursyna Niemcewicza i Karola Kniaziewicza w Montmorency pod Paryżem (1848).
Jeszcze będąc w Paryżu, Oleszczyński podjął się realizacji Pomnika Adama Mickiewicza w Poznaniu. Odkuty we Francji posąg poety gotowy był już w 1857, jednak z powodu przeszkód związanych z przełamywaniem oporu władz zaborczych, pomnik odsłonięto dopiero w roku 1859. Monument, usytuowany na placu obok kościoła św. Marcina w Poznaniu, stał się pierwszym pomnikiem Mickiewicza na ziemiach polskich.
W czasie pobytu w Warszawie Oleszczyński stał się wziętym rzeźbiarzem realizującym szereg zamówień na popiersia i medaliony portretowe, nagrobki oraz dzieła monumentalne. Spośród nich zachowały się m.in. Pomnik nagrobny Stanisława Kisielnickiego w kościele parafialnym w Stawiskach koło Kolna (1860) oraz Pomnik Kazimierza Brodzińskiego w kościele Wizytek w Warszawie (1863).
Za najwybitniejsze dzieło artysty uchodzi Pomnik nagrobny generała Jana Zygmunta Skrzyneckiego w kościele Dominikanów w Krakowie.(1865). Postać generała przedstawiona jest tu w momencie "przebudzenia do życia wiecznego" – towarzyszy jej Anioł Zmartwychwstania budzący bohatera "do nieśmiertelności". Praca ta, inspirowana zapewne słynnym dziełem francuskiego artysty François Rude'a zatytułowanym Napoleon budzący się do nieśmiertelności, jest rzadkim w polskiej sztuce przykładem próby stworzenia rzeźby zgodnej z hasłami romantyzmu. Rzeźby, która nie tylko poprzez swój temat, ale również ekspresyjną formę, zgodna byłaby z duchem romantycznych uniesień.
Podstawowa bibliografia:
- Kaczmarzyk Dariusz, "Władysław Oleszczyński", Warszawa 1962
- Mikocka-Rachubowa Katarzyna, "Rzeźba polska XIX wieku. Od klasycyzmu do symbolizmu". Katalog zbiorów. Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa 1993
- Kwiatkowska Maria Irena, "Rzeźbiarze warszawscy XIX wieku", Warszawa 1995
Autor: Piotr Szubert, Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, luty 2002