Paweł Sakowicz - Życie i twórczość | Artysta

Pracuje w Polsce i za granicą, tworzy projekty solowe, grupowe oraz choreografie do spektakli teatralnych. W 2016 nominowany do Paszportów Polityki za "sceniczną – pełną ironii i dowcipu – charyzmę".

Zdjęcie nagłówka

Tytuł w nagłówku

Paweł Sakowicz

Szerokość zdjęcia

mały obrazek (760 px)

Podpis obrazka

Paweł Sakowicz, fot. Filip Preis

Tryb paralaksy

Off

Ustaw cały banner jako link

Off

Jest tancerzem, choreografem i politologiem z dyplomem Uniwersytetu Warszawskiego i London Contemporary Dance School. W rozmowie z Polityką Paweł Sakowicz przyznawał, że jego praca choreograficzna często zaczyna się na papierze albo w książce lub internecie. Artysta podkreślał:

Pracuję analitycznie, budując niekończące się mapy myśli, połączenia [...]. Teatr i choreografia mogą się uczyć od siebie nawzajem.

Jego debiutancki spektakl solowy "Bernhard" inspirowany był rytmem i muzycznością literackiego języka austriackiego pisarza Thomasa Bernharda. Jak tłumaczył Mike'owi Urbaniakowi:

Mój stosunek do książek Bernharda jest taki, że nie mogę przestać ich czytać. Mam dziwną przyjemność z czytania ich w kółko, trochę jak mantrę. Przekładając jego język na ruch, infekując jego literaturą moje ciało, pracowałem dużo z repetycją. Powstał z tego dość formalny, na końcu improwizowany spektakl.

W 2014 roku choreografia zakwalifikowała się do Polskiej Platformy Tańca w Lublinie. Z kolei spektakl "TOTAL", zrealizowany w Art Station Foundation by Grażyna Kulczyk, jest intrygującą i niepozbawioną dowcipu wariacją na temat tanecznej wirtuozerii.

Współpracował z Izą Szostak przy wyprodukowanym w 2015 przez krakowską Cricotekę "Balecie koparycznym", oryginalnym tańcu dwóch maszyn budowlanych, których operatorami byli właśnie artyści. Sakowicz w rozmowie z Witoldem Mrozkiem dla "Gazety Wyborczej" przyznawał, że "zaskakująco szybko praca przy maszynie stała się intuicyjna, [stała się] mechanicznym przedłużeniem anatomicznego ruchu kończyn".

Choreografia maszyn była próbą zmierzenia się z twórczością Oskara Schlemmera (profesora Bauhausu, niemieckiego malarza, teoretyka sztuki i reformatora tańca) zafascynowanego mechanicznością ruchu tancerzy baletowych.

balet_koparyczny_fot._zbigniew_zupa.jpg — Zdjęcie z performansu "Balet koparyczny", reżyseria: Iza Szostak, 2016, Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora CRICOTEKA w Krakowie, koprodukcja: Ciało/Umysł, Fundacja Burdąg, fot. materiały prasowe Festiwalu Prapremier 2016

Paweł Sakowicz współpracował także m.in. z takimi artystami jak Mikołaj Mikołajczyk, Ramona Nagabczyńska, Alex Baczyński-Jenkins, Rebecca Lazier, Isabelle Schad, Aleksandra Jakubczak, Peter Pleyer, Joanna Leśnierowska czy Marta Ziółek. To właśnie rola w jej głośnym spektaklu tanecznym "Zrób siebie" w Komunie Warszawa przyniosła młodemu artyście rozgłos i uznanie publiczności. Zdaniem krytyka teatralnego Pawła Soszyńskiego, Sakowicz stworzył w tym spektaklu wyrazistą sceniczną osobowość i był najbardziej magnetycznym tancerzem.

Jest autorem choreografii do spektaklu muzycznego "Schubert. Romantyczna kompozycja na dwunastu wykonawców i kwartet smyczkowy" w reżyserii Magdy Szpecht (Teatr Dramatyczny im. Jerzego Szaniawskiego w Wałbrzychu), za co został wyróżniony na 22. Ogólnopolskim Konkursie na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej. Do Paszportów Polityki nominowany za

interesujące poszukiwania solowe i za choreografię, która jest nie tyle równorzędnym elementem, co konstrukcyjnym szkieletem projektu teatralnego.

W 2017 roku w Zachęcie Sakowicz rozpoczął warsztatową pracę nad "Jumpcore", spektaklem inspirowanym biografią legendarnego amerykańskiego tancerza Freda Harko, a zwłaszcza jego samobójczą śmiercią. Praca, prezentowana m.in. na Międzynarodowym Festiwalu Teatralnym Boska Komedia w 2018 roku, została zakupiona przez Zachętę do stałej kolekcji, tworząc precedens w dziedzinie performansu (jako pierwsze dzieło performatywne włączone przez Narodową Galerię Sztuki do swoich zbiorów). Nad "Jumpcore" artysta pracował także podczas rezydencji w ramach IX Maat Festival w Lublinie.

Thumbnail — Scena z przedstawienia "Jumpcore", Paweł Sakowicz, fot. Maciej Rukasz

Rozprawiam się ze sprawą Herko w pierwszej scenie, to jest skok do mojego myślenia o akceleracji, fantazji i w ogóle o tańcu.

– mówił w rozmowie z Izabelą Szymańską.

Sakowicz był autorem choreografii do świetnie przyjętego przez publiczność i krytykę spektaklu "LOKIS" w reżyserii Łukasza Twarkowskiego. Wyprodukowane przez wileński Teatr Dramatyczny przedstawienie zostało uznane przez recenzentów za najważniejsze wydarzenie 2017 roku.

W tym samym roku dwukrotnie współpracował z reżyserką i dramaturżką Agnieszką Jakimiak: odpowiadając za ruch sceniczny w spektaklu "Komuna Paryska" w reżyserii Weroniki Szczawińskiej w Teatrze Polskim w Bydgoszczy, do którego Jakimiak współtworzyła dramaturgię; oraz występując, w duecie z Klarą Bielawką, w reżyserowanym przez Jakimiak "odcinku” cyklu Mikro Teatr organizowanego przez Komunę Warszawa.

W październiku 2018 w warszawskim Nowym Teatrze odbyła się premiera spektaklu "Thriller", w którym Sakowicz nie tylko występował, ale był także współautorem tekstu i – wraz z Anną Smolar – współreżyserem widowiska. Przeznaczony dla młodzieży od 13. roku życia spektakl poruszał kwestie związane z postrzeganiem i odczuwaniem świata poprzez ciało. Była to kolejna współpraca artysty z reżyserką – wcześniej spotkali się przy okazji "Kopciuszka" w Narodowym Starym Teatrze w Krakowie (premiera w marcu 2017).

Rok 2019 artysta rozpoczął premierą "Masakry" w Nowym Teatrze. Spektakl w jego koncepcji i wykonaniu Karoliny Kraczkowskiej, Agnieszki Kryst, Ramony Nagabczyńskiej i Izy Szostak stanowił rodzaj krytycznego spojrzenia na kolonialne korzenie tańców latynoamerykańskich, które znamy m.in. z turniejów tańca towarzyskiego czy telewizyjnych konkursów. "Masakra", z dramaturgią Anki Herbut i muzyką Lubomira Grzelaka, miała także charakter osobisty, jako że odnosiła się do początków tanecznej przygody Sakowicza. W rozmowie z Wiesławem Kowalskim artysta mówił:

Jako nastolatek przez ponad dekadę byłem tancerzem tańca towarzyskiego, zdobywałem kolejne etapy wtajemniczenia, trenowałem codziennie, w weekendy jeździłem na turnieje. Ten rodzaj ruchu został we mnie, w moim ciele, co było dla mnie zaskakujące, kiedy rozpocząłem próby do "Masakry".

Jesienią 2020 roku stworzył nową pracę – "Drama" – która została zamówiona przez warszawski Festiwal Ciało/Umysł. Zainspirowany pierwszym baletem romantycznym "La Sylphide", Sakowicz – w duecie z Karoliną Kraczkowską – eksplorował to, co realne i nierealne, własne i zawłaszczone, fizyczne i efemeryczne. W 2021 roku, we współpracy z Anką Herbut i Justyną Stasiowską, pracował nad projektem "Vortex": kwadrofoniczną instalacją dźwiękową traktującą o nielinearnym podejściu do historii tańca. Zaproponowane pojęcie wiru pozwalało przyjrzeć się temu, jak różne style i formy choreograficzne
cyrkulują, jak się przyciągają i przenikają. Instalacja prezentowana była w Instytucie Teatralnym w Warszawie i w Galerii Arsenał w Białymstoku. W 2022 roku Muzeum Narodowe w Warszawie zamówiło nowy spektakl taneczny Sakowicza: solowa praca "Amando" miała swoją premierę w kwietniu. Towarzyszyła wystawie "Stan rzeczy" i została zaprezentowana dziewięciokrotnie w monumentalnym hallu muzeum. "Amando" miksuje zainteresowanie choreografa pantomimą oraz sięga do tradycji postmodern dance i jego ruchu codziennego jako już tańca. Performans był także pokazywany w Opolu, Nitrze, Pradze i Wilnie.

Plakat spektaklu "Fatamorgana" w koncepcji Pawła Sakowicza, fot. materiały organizatora

W 2023 roku pracował nad trzema projektami. Były to: "Imperial", "Fatamorgana" i "Boa". "Imperial" to trio wyprodukowane przez Komunę Warszawa, którego głównym tematem jest walc. Po "Masakrze" – w której Sakowicz i Herbut badali politykę reprezentacji tańców latynoamerykańskich – tym razem skupili się na tańcu funkcjonującym na przecięciu form standardowych, użytkowych, chłopskich i balowych jednocześnie. "Fatamorgana", sześcioosobowy spektakl stworzony w praskim Studio Hrdinu – była pierwszą dużą produkcją Sakowicza za granicą. Tematem pracy był romantyczny krajobraz, na który i przez który patrzą performerzy. Muzyka – stworzona przez litewską kompozytorkę Agni Matuleviciute – została wydana jako album i jest dostępna na platformach streamingowych. "Fatamorgana" trafiła do stałego repertuaru praskiego teatru i została zakwalifikowana do finału Czeskiej Platformy Tańca 2024 jako jedna z ośmiu najlepszych prac w Czechach. "Fatamorgana" współfinansowana była przez Instytut Adama Mickiewicza, jako rozwinięcie wcześniejszej współpracy z choreografem w ramach programu rezydencyjnego Romantic New Stage!.

"Boa" natomiast było wydarzeniem wyjątkowym dla sceny narodowej – to pierwszy spektakl choreograficzny w historii Narodowego Starego Teatru w Krakowie. Jego głównym tematem i obszarem ruchowej eksploracji jest pożądanie, rodzaje jego manifestacji, ucieleśniania i performowania. "Boa" – grany regularnie na Dużej Scenie – otworzyło sezon 2023/24 Starego Teatru. Jak czytamy w opisie pracy:

Sakowicz sięga po filmowe narzędzia budowania relacji, organizowania obrazu i internalizowania cudzego spojrzenia, choć na scenie nie ma żadnej kamery. Ciała stają się tu nośnikami śladów ukradzionych choreografii i skrawków ognistych telenowelowych fabuł. Aktorki i aktorzy praktykują uwikłane w kulturowe stereotypy tańce społeczne Południa, uwodzą nieistniejącą kamerę, istniejącą publiczność i siebie nawzajem.

Sakowicz prezentował swoje prace w takich miejscach i w ramach takich festiwali, jak (między innymi): Santarcangelo Festival, Zürcher Theater Spektakel, Tramway Glasgow, NYU Skirball w Nowym Jorku, CAC w Nowym Orleanie, HAU Berlin, Culturscapes w Bazylei, La Biennale de danse du Val- de-Marne, Muzeum Susch, Sirenos Festival w Wilnie, OFF Europa w Lipsku, Divadelna Nitra, Boska Komedia w Krakowie, Czeska Platforma Tańca, a także w ramach trzech edycji Polskiej Platformy Tańca.

Stale współpracuje z dramaturżką Anką Herbut, sound designerką Justyną Stasiowską i reżyserką świateł Jacqueline Sobiszewski. W teatrze dramatycznym współpracuje przede wszystkim z Anną Smolar i Łukaszem Twarkowskim. Ze Smolar współtworzył takie spektakle, jak "Kopciuszek", "Halka" i "Joga" (Narodowy Stary Teatr w Krakowie), "Thriller" (Nowy Teatr w Warszawie) czy "Hungry Ghosts" (Münchner Kammerspiele). Z Twarkowskim pracował m.in. nad spektaklami: "Lokis" i "Respublika" (Narodowy Litewski Teatr Dramatyczny w Wilnie), "WoW" (Münchner Kammerspiele) i "Rohtko" (Dailes Teatris w Rydze).

źródła: Polityka, taniecpolska.pl, pawelsakowicz.com, dwutygodnik.com, Gazeta Wyborcza, Cricoteka, blog Mike'a Urbaniaka Pan od Kultury, e-teatr.pl, nowyteatr.org, informacje artysty; oprac. AL, aktualizacja MO luty 2019; aktualizacja marzec 2024.

paweł sakowicz

tancerz

choreograf

paszporty polityki 2016

nowa choreografia