Studiowała polonistykę i filozofię na Uniwersytecie Warszawskim. Pracę doktorską z literaturoznawstwa dot. postaci Żydówek w polskiej literaturze przełomu wieków oraz dwudziestolecia międzywojennego obroniła w Instytucie Badań Literackich PAN w 2001 roku. Prowadziła zajęcia dydaktyczne na podyplomowych studiach Gender Studies w Instytucie Stosowanych Nauk Społecznych UW, w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie, na podyplomowych studiach w Instytucie Badań Literackich PAN czy na Wydziale Psychologii w Katedrze Psychologii Społecznej Szkoły Wyższej Zarządzania i Prawa im. H. Chodkowskiej w Warszawie. Związana jest z Żydowskim Instytutem Historycznym im. E. Ringelbluma w Warszawie.
Obok książek poetyckich jest autorką studium "Postać z cieniem. Portrety Żydówek w polskiej literaturze od końca XIX wieku do 1939 roku" (2001) oraz zbioru tekstów krytycznych "Barykady. Kroniki obsesyjne lat 2000-2006" (2006). Eseje i artykuły polemiczne publikowała m.in. w "Res Publice Nowej", "Gazecie Wyborczej", "Ex Librisie", "Twórczości", "Kresach", "Midraszu", "Zadrze". Zajmuje się też krytyką filmową. Jest również współtwórczynią pierwszego w Polsce studium o homofobii – wydanej w 2004 roku książki "Homofobia po Polsku".
Keff jest poetką na wskroś oryginalną i osobną, publikującą rzadko i znaną w wąskim kręgu czytelników, ale wśród nich bardzo cenioną. Jej wiersze to rozbudowane narracje, oscylujące między światem snu a ostro zarysowanym, historycznym i społecznym konkretem. Karol Maliszewski nazwał je liryczno-filozoficznymi wędrówkami w czasie. W trakcie tych wypraw poetka wciela się w postaci kobiet i mężczyzn, przeżywa ich faktyczne lub hipotetyczne biografie, jak w wierszu "Opiekun", który opowiada o żydowskim pisarzu Lejbie Goldinie w warszawskim getcie: "przepuszczając jego historię przez siebie / muszę wreszcie uznać / ostateczność, nierozwiązywalność / tamtej rzeczywistości. / I nie tylko tamtej".
Wydana w 2009 roku książka poetycka Bożeny Keff, "Utwór o matce i ojczyźnie", od razu spotkała się z szerokim zainteresowaniem i przyniosła autorce kolejną nominację do Nagrody NIKE. Jest to, jak pisze Przemysław Czapliński, "skrzyżowanie opery, tragedii i oratorium", "opowieść o życiu Matki, która ocalała z Zagłady i o życiu Córki, którą Matka uwięziła w swoim cierpieniu". Podjęcie trudnej, drażliwej tematyki i umiejętność znalezienia dla niej nowatorskiej, całkowicie własnej formy potwierdzają ważne miejsce Bożeny Keff w polskiej poezji współczesnej. Utwór doczekał się dwóch głośnych adaptacji teatralnych: pierwszą z nich przygotował Marcin Liber w Teatrze Współczesnym w Szczecinie, drugą – Jan Klata we wrocławskim Teatrze Polskim.
W 2013 roku ukazała się eseistyczna książka "Antysemityzm. Niezamknięta historia", w której autorka mierzy się z jednym z najboleśniejszych problemów polskiej historii. Książka – jak sama mówiła – miała być możliwie przystępna, by móc trafić do uczniów i studentów, stanowiąc niemalże "podręcznik", wyjaśniający, czym jest antysemityzm, jakie mechanizmy go uruchomiły i jak sobie z nim radzić. W rozmowie z Tomaszem Stawiszyńskim dla "Dziennika Opinii" mówiła:
To praca z pogranicza filozofii kultury. Opowiada o tym, co jest immanentnie wbite w kultury świata chrześcijańskiego, w tym polską. Staram się znaleźć coś w rodzaju wzorca reakcji wpisanych w kulturę. Nie jestem historyczką, historię przepisywałam od innych, ale moja uwaga skupia się na wzorcu kulturowym, na pewnym mechanizmie.
W 2020 roku ukazała się kolejna książka Keff, "Strażnicy fatum". Badaczka przygląda się w niej literaturze powojennej do 1968 roku, w której pojawił się wątek Zagłady. Jak pisze Keff we wstępie do publikacji, zafrapowało ją pojęcie "fałszywej transcendencji", które w książce "Polski teatr Zagłady" ukuł Grzegorz Niziołek. Teatrolog użył go, by opisać poczucie, które żywili ludzie uważający los Żydów w czasie Zagłady za z góry przesądzony, co pozwalało im postawić się w roli bezradnych świadków. W swojej książce Keff podąża tym tropem, wyszukując w literaturze polskiej reprezentacje, które odtwarzają lub odnoszą się do silnie utrwalonego w polskiej historii mitu, wedle którego moc nazistów była tak wszechobejmująca, że Żydów zwyczajnie nie dało się uratować bez względu na działania podjęte przez Polaków. Książka przyniosła Keff kolejną nominację do Nagrody Literackiej Nike.
Bibliografia:
- "Razem Osobno", "Czytelnik", Warszawa 1986
- "Sen o znaczeniu snów", Wydawnictwo "Przedświt", Warszawa 1994
- "Nie jest gotowy", OPEN Wydawnictwo Naukowe i Literackie, Warszawa 2000
- "Utwór o Matce i Ojczyźnie" (posłowie: Maria Janion, Izabela Filipiak), Korporacja Ha!art, Kraków 2008
- "Antysemityzm. Nie zamknięta historia", Czarna Owca, Warszawa 2013
- "Strażnicy fatum", Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2020.
Wybrane opracowania:
- Agnieszka Osiecka, "Jurata, seledynowy wyżeł, ona i ja...", "Ex Libris", 1995, nr 74 (recenzja tomu "Sen o znaczeniu snów")
- Jan Zdzisław Brudnicki, "Namiot miłości i senne historie", "Magazyn Literacki", 1995, nr 11 (recenzja tomu "Sen o znaczeniu snów")
- Karol Maliszewski, "Między snem a jawą", [w:] tegoż, Rozproszone głosy. Notatki krytyka, Prószyński i S-ka, Warszawa 2006
- Przemysław Czapliński, "Mausoleum", "Tygodnik Powszechny", 2008, nr 37 (recenzja poematu Utwór o matce i ojczyźnie)
- "Nielegalny plik" - z Bożeną Umińską-Keff rozmawia Katarzyna Bielas, "Duży Format" (dodatek "Gazety Wyborczej"), 27.05.2008
Autor: Krystyna Dąbrowska, październik 2008. Tekst opracowany do projektu internetowej "Antologii polskiej poezji od Średniowiecza do wieku XXI" wg koncepcji Piotra Matywieckiego. Aktualizacja: NMR, czerwiec 2016. Ostatnia aktualizacja: NS, czerwiec 2021.