Premiera spektaklu "Kuroń. Pasja wg św. Jacka" z udziałem m.in. Ewy Skibińskiej i Oskara Stoczyńskiego, odbyła się 24 stycznia 2017 w Teatrze Powszechnym w Warszawie.
Porozmawiajmy o Wałęsie
Zróbmy spektakl o Wałęsie! - rzucił na swoim facebookowym profilu Bartosz Szydłowski, dyrektor Teatru Łaźnia Nowa. Propozycja była spontaniczną reakcją na to, co w ostatnim czasie dzieje się wokół przywódcy Solidarności, choć przecież teatr już wcześniej przyglądał się jego biografii m.in. w jednej z pierwszych sztuk Pawła Demirskiego "Wałęsa. Historia wesoła, a ogromnie przez to smutna". Spektakl w reżyserii Michała Zadary miał swoją prapremierę w 2005 roku w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku i był próbą krytycznego spojrzenia na mit Solidarności.
Swoją wersję tej samej historii opowiedziała także Krystyna Janda w głośnym monodramie "Danuta W." na podstawie wydanych w 2012 bestsellerowych wspomnień Danuty Wałęsowej "Marzenia i tajemnice". Janda relacjonowała na scenie życie swojej bohaterki, które upłynęło w cieniu męża i wielkiej polityki. Premiera kolejnego, tym razem plenerowego przedstawienia o Wałęsie z udziałem mieszkańców Krakowa zaplanowana jest w Teatrze Łaźnia Nowa w czerwcu 2017.
"Tu Wersalu nie będzie!", czyli Lepper na salonach
Jednej z najbardziej kontrowersyjnych postaci polskiej sceny politycznej przyjrzał się w Teatrze Polskim w Bydgoszczy libański reżyser Rabih Mroué. Zmarły w 2011 roku lider Samoobrony miał wszystko, czego potrzebuje dobra sztuka teatralna: osobisty dramat, tajemnice, silne emocje i zainteresowanie mediów. Skąd wziął się Andrzej Lepper? Jaka była droga jego politycznej kariery i upadku? -pytają twórcy, odsłaniając przy okazji nieoczywiste wątki polskiej transformacji.
"Myśli nowoczesnego Polaka. Roman Dmowski"
Jak mogłoby wyglądać spotkanie Hannah Arendt – filozofki, myślicielki i Romana Dmowskiego – współzałożyciela Endecji, głównego ideologa polskiego nacjonalizmu? Grzegorz Laszuk w spektaklu, którym zadebiutował w teatrze repertuarowym, postanowił przyjrzeć się źródłom współczesnej prawicy. Artysta pyta, kim był Dmowski, co kształtowało jego poglądy polityczne, co stało za jego ideologią. Spektakl ma charakter mrocznego musicalu, można go oglądać w Teatrze Polskim w Poznaniu.
"Generał" na deskach
Pora na budzącego skrajne emocje Wojciecha Jaruzelskiego. Spektakl "Generał" z warszawskiej Imki nie jest rekonstrukcją jego osobowości. Reżyserzy: Aleksandra Popławska i Marek Kalita szukali w historii Jaruzelskiego uniwersalnych, typowych dla polityka i dyktatora cech. Z jakim skutkiem?
"Uciekając się czasem do groteski, a czasem karykatury, pokazano w przejmujący sposób twórcę systemu totalitarnego żyjącego w całkowitej izolacji od społeczeństwa. Bardziej niż postać tragiczną przypomina marionetkę rozgrywającą swój spektakl w teatrze historii. Świetny Marek Kalita wypowiada kwestie Generała szeptem, a każde zdanie - tak jak u Wojciecha Jaruzelskiego - przypomina bardziej treść składanego raportu niż próbę szczerej refleksji." - komentował Jan Bończa-Szabłowski w "Rzeczpospolitej"
W 2011 spektakl otrzymał nagrodę główną 6. Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych R@Port. Wygrał w rankingu miesięcznika "Teatr" w kategorii Najlepsza Polska Sztuka. Kapituła doceniła także muzykę, scenografię i główną rolę Marka Kality.
Havel superstar
Komedię z elementami kryminału, komiksu i science fiction bazującą na biografii i twórczości Vaclava Havla, prezydenta Czech i pisarza, wyreżyserowała Eva Rysova, Czeszka pracująca od kilku lat w Polsce. Do współpracy zaprosiła młodego dramaturga Mateusza Pakułę. W wywiadach twórcy tłumaczą:
"Opowiadamy o kimś, kto nie stracił nadziei w ciężkich czasach i mocno wierzył, że każdy z nas jest odpowiedzialny za to, co dzieje się wokół. Sztuka jest więc o nadziei i o zaufaniu we własne możliwości. Część komizmu bierze się też z tego, jak Polacy postrzegają Czechów, czeski język i czeski humor. "
"Havel-Man albo Vaclav Havel i spisek czasoskoczków" prezentowany był w tarnowskim Teatrze im. Ludwika Solskiego .
"Putin na nartach"
Lalkowy spektakl czeskiego teatru Lisen odsłania kulisy dojścia do władzy Władimira Putina. Obecny prezydent Rosji występuje tu jako drewniana matrioszka. Scenariusz składa się z fragmentów internetowych blogów prowadzonych przez ofiary ataków terrorystycznych w Biesłanie i na Dubrovce zmiksowanych z książką "Udręczona Rosja. Dziennik buntu" Anny Politkowskiej. Dziennikarka "Nowej Gazety", która zasłynęła z bezkompromisowych reportaży na temat sytuacji w Czeczenii i Inguszetii, została zamordowana w 2006 roku w niewyjaśnionych do dziś okolicznościach.
Twórcy udowadniają, że czasami teatr może nam powiedzieć o wiele więcej o mechanizmach totalitarnego państwa i rosyjskiej propagandzie niż niejedna książka czy naukowe opracowanie. Partnerem projektu był teatr Lalki i Aktora "Kubuś" w Kielcach.
"Aleksandra. Rzecz o Piłsudskim"
Nie mogło zabraknąć w naszym zestawieniu najsłynniejszego wąsacza dwudziestolecia międzywojennego, marszałka Józefa Piłsudskiego, a właściwie jego drugiej żony Aleksandry, kobiety wciągniętej w rewolucyjny wir II Rzeczpospolitej. Autorką tekstu jest pisarka Sylwia Chutnik, reżyserem Marcin Liber. Jest kasztanka, szabelki, medale, ale też historia kobiet, ich miejsca i roli w kulturze i historii.
Spektakl powstał w Teatrze Dramatycznym im. J. Szaniawskiego w Wałbrzychu, we współpracy z krakowskim Teatrem Łaźnia Nowa i Międzynarodowym Festiwalem Teatralnym Boska Komedia.
"Zabijanie Gomułki"
Stawkę zamyka PRL-owski antybohater - towarzysz Władysław Gomułka. Spektakl z legnickiego Teatru im. Heleny Modrzejewskiej jest adaptacją powieści Jerzego Pilcha "Tysiąc spokojnych miast ". Reżyser Jacek Głomb z humorem opowiada o zamachu na I sekretarza PZPR, zaplanowanym w 1963 roku przez Józefa Trąbę, małomiasteczkowego pijaka filozofa. Narzędzie zbrodni - chińska kusza. To PRL w krzywym zwierciadle. Łukasz Drewniak komentował:
"Legnicki spektakl nie udaje relacji z hipotetycznego zamachu, bywa raczej lekcją zagadywania codzienności, wiarygodną kreacją polskiego Macondo, które śmieje się z siebie, zamiast nad sobą zapłakać. I ma w sobie podobne ciepło do tego, jakie czasem wyłazi z albumów ze starymi fotografiami. "
Na deskach tego samego teatru można było też oglądać spektakl "Zrozumieć H." inspirowany życiem legendarnej działaczki Solidarności Henryki Krzywonos. Reżysera interesowała nie tylko jej biografia polityczna, ale przede wszystkim mniej znane wątki z życia prywatnego, jak prowadzenie rodzinnego domu dziecka, w którym schronienie znalazło dwanaścioro podopiecznych.
źródła: materiały prasowe, teatralny.pl, Rzeczpospolita, Gazeta Wyborcza, oprac. AL