Pisarka, teatrolożka, nauczycielka. Urodziła się w 1978 roku. Nominowana do nagrody Nike i, dwukrotnie, do Paszportów Polityki.
Ukończyła teatrologię, obroniła doktorat na temat recepcji dramatów Federica Garcii Lorki. Publikowała w "Tygodniku Powszechnym", "Radarze" i "Nowych Książkach". Pisze piosenki dla Teatru Lalki i Aktora Parawan oraz krakowskich kabaretów. Pracuje w szkole jako nauczycielka języka polskiego.
Zadebiutowała jako pisarka w 2012 roku głośną "Szopką", za którą nominowana była do Nagrody Nike i Paszportów Polityki. To wariacja na temat sagi rodzinnej, nie linearna, ale poszarpana opowieść o domowym piekle, przywodząca na myśl filmy Marka Koterskiego. Jak pisała Urszula Pawlicka w "Dwutygodniku":
Zośka Papużanka z niezwykłą lekkością żongluje słowami, by w sposób anegdotyczny i satyryczny opisać małostkowość i teatralność życia pewnej rodziny. Ironia, wyolbrzymienia i powtórzenia służą uwydatnieniu absurdów codzienności przedstawianych w postaci licznych scenek rodzajowych. Papużanka prezentuje obraz rodziny na pozór przeciętnej – przecież nie ma tu przemocy czy alkoholizmu. I właśnie w tę przeciętność wbija ostry szpikulec. Pokazuje dom, w którym podstawowe wartości ulegają dziwnej mutacji.
W wydanej cztery lata później powieści "On" (2016), która zapewniła jej kolejną nominację do Paszportów Polityki, Papużanka wraca do czasów PRL-u, a opisuje środowisko, które dobrze zna ze swojej biografii uczennicy i nauczycielki: szkołę podstawową. Justyna Sobolewska pisała w "Polityce":
Książka Papużanki jest powrotem do peerelowskiej podstawówki, powrotem jednak niesentymentalnym. Bo chociaż bywa wesoło, to ten system polegał na multiplikowaniu schematów i głupoty. A poza tym nie mieścili się w nim Śpik i jego mama. Papużanka jest świetną i czułą obserwatorką codzienności, rzeczywistości lat 80., szkoły, miasta i jego dziwaków.
Pytana o to, co ją w literaturze najbardziej interesuje, Papużanka odpowiada:
Człowiek mnie obchodzi najbardziej. Nie tylko przy okazji pisania książki, w ogóle człowiek mnie obchodzi najbardziej. Człowiek niedoskonały – i przez to interesujący. A najbardziej interesujący w relacjach z innym człowiekiem. Śledzić te relacje, sprawdzać w nich siebie i innych, śmiać się z siebie i sobą się martwić – to jest najbardziej interesujące.
Trzecia książka Papużanki, zbiór opowiadań "Świat dla ciebie zrobiłem", ukazał się w 2017 roku nakładem wydawnictwa Znak literanova. Pisarka wykorzystała możliwość, jaką dają krótkie formy, i stworzyła kolekcję różnorodnych gatunkowo tekstów testujących rozmaite rejestry języka.
Papużanka pochodzi z Krakowa, gdzie wciąż mieszka i tworzy. W jednym z wywiadów pisarka podkreślała, że miasto jest jej bardzo bliskie; siłą rzeczy często bywa też tłem dla jej utworów. W 2018 roku Papużanka wzięła udział w projekcie związanym z dawną stolicą, a konkretniej dzielnicą Kazimierz: "O_KAZ. Literatura o Kazimierzu". Opowiadanie, które pisarka stworzyła na jego potrzeby, nosi tytuł "Józefa 22". Na antenie Radia Kraków czytała je Anna Dymna.
Kolejna powieść pisarki, "Przez", ukazała się w 2020 roku nakładem wydawnictwa Marginesy. To powieść psychologiczna, na potrzeby której Papużanka, jak mówiła w wywiadach, musiała sporo dowiedzieć się o fotografii – jej głównym bohaterem uczyniła bowiem męża, który nie potrafi pogodzić się z rozstaniem, zaczyna więc podglądać byłą partnerkę i robić jej zdjęcia.
Czytelnicy i czytelniczki nie musieli długo czekać na kolejną książkę Papużanki – "Kąkol" ukazał się zaledwie rok później, w maju 2021 roku. Papużanka tym razem wzięła na tapet znany, nośny i nostalgiczny motyw – dziecięce wakacje na wsi. I choć pisarka wydobywa sielankowe okoliczności przyrody, groza – jak w przypadku poprzednich książek autorki – kryje się w międzyludzkich relacjach, niełatwych, a dla nastoletniej narratorki również nie do końca zrozumiałych.
We współpracy z prowadzoną przez Fundację Nowoczesna Polska internetową Biblioteką Wolne Lektury Papużanka opublikowała również opowiadanie "Pan Parasol".
Ostatnia aktualizacja: NS, maj 2021
Bibliografia:
- "Szopka", Świat Książki, Warszawa 2012.
- "On", Znak Litera Nova, Kraków 2016.
- "Świat dla ciebie zrobiłem", Znak Litera Nova, Kraków 2017.
- "Przez", Marginesy, Warszawa 2020.
- "Kąkol", Marginesy, Warszawa 2021.
- "Pan Parasol", Fundacja Nowoczesna Polska, 2021.
