Robert Kuśmirowski w latach 1998–2003 studiował na Wydziale Artystycznym Instytutu Sztuk Pięknych na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, gdzie uzyskał dyplom w pracowni rzeźby prof. Sławomira Andrzeja Mieleszki. W roku akademickim 2002–2003 przebywał na stypendium w Pracowni Metalu i Modelowania na Uniwersytecie Rennes 2, Beaux-Arts Rennes. Był nominowany do Paszportów "Polityki", a w 2003 roku znalazł się na pierwszym miejscu rankingu internetowego magazynu Raster. Związany z Fundacją Galerii Foksal w Warszawie. Mieszka i pracuje w Lublinie.
Przez krytyków i interpretatorów swojej sztuki Robert Kuśmirowski nazywany jest "geniuszem atrapy", "genialnym imitatorem", "fałszerzem i manipulatorem rzeczywistości". Większość jego prac oparta jest na rekonstrukcji i kopiowaniu starych przedmiotów, dokumentów, fotografii, a raczej tworzeniu ich łudząco podobnych imitacji. Zazwyczaj nie mają one swego określonego pierwowzoru, a jedynie przywołują kulturę materialną pewnej epoki. Zawsze jednak cechuje je zegarmistrzowska dokładność i skrupulatność. W większych instalacjach ujawnia się też kolekcjonerskie zamiłowanie artysty – nagromadzone przedmioty tworzą wówczas trudne do ogarnięcia zbiory, określone przez Joannę Mytkowską jako "barok nadmiaru i entropia detali".
W ten sposób Kuśmirowski odwołuje się do pamięci, historii i nostalgii, jaka towarzyszy kulturze wizualnej z odległej i nieco bliższej przeszłości powoli znikającej pod kolejnymi warstwami. Dzięki temu w jego pracach ujawnia się też wątek wanitatywny – odtwarzanie minionej kultury materialnej staje się sposobem podejmowania tematu krótkotrwałości, przemijalności i śmierci. Podobny charakter mają też jego akcje i działania performerskie, czasami uzupełniane komponowaną przez niego muzyką.
W początkowym okresie twórczości Kuśmirowski wykonywał imitacje i atrapy pojedynczych, niewielkich przedmiotów (znaczek pocztowy, fotografie, druki). Jednak już jego debiut w Galerii Białej w Lublinie w 2002 roku mógł zdumiewać swym rozmachem. W przestrzeni wystawienniczej artysta, wówczas jeszcze student czwartego roku, odtworzył starą stację kolejową – znajdowała się tam wykonana w skali 1:1 kopia wagonu towarowego stojącego na bocznicy oraz poczekalnia dworcowa. Część ekspozycji stanowiły oryginalne przedmioty. Całości towarzyszył odpowiednio zmontowany dźwięk odgłosów typowych dla kolei.
W 2003 roku w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski w Warszawie Kuśmirowski stworzył rekonstrukcję wypełnionej wieloma przedmiotami pracowni artystycznej z okresu PRL-u ("Double V"). Jej przestrzeń była jednak zdwojona – umieszczone nad obskurną umywalką lustro było w rzeczywistości szybą, za którą zdezorientowani widzowie oglądali wykonaną przez artystę w zwierciadlanym odbiciu tę samą imitację rzeczywistości. W nieco zmienionej wersji instalacji dla bytomskiej galerii Kronika w 2004 roku Kuśmirowski wmontował w ścianie szkło weneckie, które demaskowało wykorzystany przez artystę efekt iluzji.
Czasy PRL-u przywoływała też wystawa "Prace" w Gorzowie Wielkopolskim w 2006 roku. Składała się z dwóch ekspozycji – współczesnej oraz w stylu lat 60. XX wieku (wykorzystując prace z tego okresu, m.in. Władysława Hasiora). Na otwarciu artysta z typową dla siebie skrupulatnością zainscenizował dwa fikcyjne wernisaże (oglądane przez gości z antresoli). Na wernisażu z lat 60. palono papierosy, pito wódkę i jedzono wuzetki, drugi wernisaż oddawał współczesne, chłodniejsze zwyczaje. Na nim wystąpił też przebrany za malarskiego robota (jako dzieło sztuki) artysta.
Na wystawie "Palimpsest muzeum" (podczas Biennale Sztuki w Łodzi) w 2004 roku artysta stworzył "Balkon" – wykonany z lekkich i nietrwałych materiałów fragment fasady zniszczonego budynku, kontrastującego z bogactwem Pałacu Poznańskiego, w którym ekspozycja miała miejsce. Jednocześnie nastąpiła tu gra z przestrzenią architektoniczną – to, co powinno znajdować się na zewnątrz, znalazło się bowiem w środku.
W kilku realizacjach artysty powraca motyw wody, urządzeń wodno-kanalizacyjnych. Instalacja "Fontanna" w warszawskiej Galerii XX1 w 2003 roku była rekonstrukcją pijalni wód sprzed lat, doprowadzoną przez Kuśmirowskiego do skrajnej perfekcji – z kranów płynęła woda o właściwościach leczniczych. W Cysternie znajdującej się przed Centrum Sztuki Współczesnej w Warszawie artysta odtworzył nawiązującą do niej wiejską studnię ("Yes, I'm wsiór", 2004). Z kolei na wystawie "Hydrograf" w białostockim Arsenale (2004) motyw wody połączony został z wątkiem wanitatywnym. Na odtworzonych przez Kuśmirowskiego wannie, studni i maszynie parowej zostały umieszczone ozdobne, nagrobne inskrypcje oraz medaliony z portretami.
Temat vanitas najbardziej dosłownie powrócił w instalacji "D.O.M." stworzonej w berlińskiej galerii Johnen und Schottle (2004), a następnie powtórzonej w Fundacji Galerii Foksal w Warszawie (2005). Artysta przeniósł do galerii fragment cmentarza, który po bliższym przyjrzeniu okazywał się atrapą z kartonu i styropianu.
Akcje Kuśmirowskiego przybierają też formę romantycznych podróży. Na wystawę "Wymarsz rowerowy" w Galerie für Zeitgenössische Kunst w Lipsku w 2003 roku artysta dotarł na wykonanym w latach 20. rowerze, przebrany w strój z epoki, swą podróż rozpoczynając w oddalonym o 1200 kilometrów Paryżu. W jej trakcie fotografował siebie tak, by zdjęcia jak najbardziej przypominały dawne czasy. W następnym roku odbył pieszą wędrówkę z Łodzi do Paryża, nawiązując do słynnej marszruty Brăncuşiego, pielgrzymującego niegdyś do stolicy sztuki nowoczesnej.
Na pokazywanej w Wiedniu, Londynie i Warszawie wystawie "Teatr niemożliwy" Kuśmirowski pokazał instalację "Emitime" (2005), w której wchodził w polemikę z Tadeuszem Kantorem. Odtworzył przestrzeń "Umarłej klasy" z sugestią szkolnych ławek umieszczonych w pudłach transportowych.
Z kolei w projekcie rozwijanym w latach 2005–2006, "The Ornaments of Anatomy", Kuśmirowski wciela się w postać tajemniczego doktora Verniera – badacza anatomii i autora zagadkowych ksiąg. Pod tą postacią artysta ujawnia się podczas performensów (np. w trakcie otwarcia wystawy "Spojrzenia" w warszawskiej Zachęcie w 2006 roku), zazwyczaj jednak widzowie mają do czynienia z przedmiotami, jakimi otacza się uczony powołany do życia przez Kuśmirowskiego, a nawet całymi przestrzeniami, w których funkcjonuje. Artysta zrekonstruował ogromną bibliotekę oraz wypełnione niezliczoną ilością rekwizytów gabinety i laboratoria. Odnaleźć tu można liczne odwołania do obecnego w zbiorowej pamięci romantycznego paradygmatu dawnego wynalazcy, ale jednocześnie ujawniony zostaje mechanizm konstruowania intrygującego obrazu przeszłości z wyobrażeń zmieszanych z naukową wiedzą na jej temat.
W 2006 roku artysta zrealizował projekt "Kanał", w którym eksplorował łódzkie kanały, niektóre od dawna nieużywane, w poszukiwaniu śladów przeszłości, obiektów zostawionych tam przez człowieka. W gruncie rzeczy była to ponowna próba zmierzenia się z przeszłością.
Kolejny długoterminowy i kilkuetapowy projekt Kuśmirowskiego opierał się na utopijnej idei cofnięcia czasu i odmłodzenia ciała. W Galerie Magazin w 2007 roku skonstruował laboratorium komputerowe, w którym naukowcy badali cało artysty pod kątem tego, czy może przejść eksperyment odmłodzenia. W trakcie performensu wcielił się w jednego z badaczy. Sam proces odmłodzenia miał miejsce w kolejnym etapie projektu, w Centrum Sztuki Współczesnej w Warszawie.
Kuśmirowski kontynuuje wykonywanie typowych dla swej twórczości iluzorycznych "rekonstrukcji". Na triennale Beaufort w 2009 w belgijskim Blankenberge zamienił fasadę jednej z kamienic w ruderę, a właściwie atrapę rudery. W galerii Barbican w Londynie w 2009 roku stworzył imponujący "Bunkier", nie do poznania zmieniający przestrzeń, a właściwie imitację bunkra z czasów II wojny światowej, opuszczonego, pełnego porzuconego sprzętu, pordzewiałych rur. "Efekt zaskoczenia może być dość podobny do wejścia w środek filmu. Ale w »Bunkrze « chodziło o stworzenie miejsca kompletnego, nie tylko fasady" – mówił artysta w wywiadzie.
Instalacja nostalgicznie przywołuje na powrót do życia atmosferę wojny, ale także zimnowojennych strachów, jednocześnie odnosząc się do brutalistycznej architektury Barbicanu.
Za rodzaj podsumowania dotychczasowej twórczości oraz ujawnienia metody pracy i różnorodnych fascynacji Kuśmirowskiego kulturą materialną uznać można wystawę w Bunkrze Sztuki na początku 2009 roku zatytułowaną "Masyw kolekcjonerski". Artysta wyeksponował na niej niezliczone przedmioty pochodzące zarówno z własnej kolekcji, jak i eksponaty z fascynujących zbiorów rodziny Sosenków, znanych krakowskich antykwariuszy. Kolekcjonerski porządek na ekspozycji przechodził w horror vacui i nawał przedmiotów trudny do ogarnięcia. Sam artysta wyjaśniał: "Nigdy nie miałem w sobie narkotyku kolekcjonerstwa. We mnie jest jedynie chęć poznania tylu ludzi, tylu wątków i tylu przedmiotów, ile się da".
Tematykę muzealno-kolekcjonerską rozwijał Kuśmirowski w kolejnych projektach. W Trydencie zaproponował widzom m.in. podróż w czasie w rodzaju magicznej skrzyni, "Cosmoramie" (2010).
W 2010 roku w Fundacji Morra Greco w Neapolu Kuśmirowski powołał "Muzeum Sztuki Zdeponowanej (Museum of Deposited Art)". Było to niecodzienne muzeum, gdyż zdeponowane prace były komisyjnie niszczone, spalane, a prochy – składane do specjalnie zaprojektowanych urn, identycznych muzealnych modułów. Tę radykalną odmianę krytyki instytucjonalnej z jednej strony odczytać można jako ironiczny komentarz do znaczeniowego ubożenia sztuki w instytucjach wystawienniczych, z drugiej – jako naturalny proces, zgodnie z którym sztuka, podobnie jak produkty żywnościowe, ma swoją datę przydatności. W Neapolu w ten sposób "umuzealniono" dwanaście prac, w tym sześć samego Kuśmirowskiego. Sześć pozostałych pozyskał od innych artystów: Romana Ondaka, Philipa Akkermana, Rafała Bujnowskiego, Jana Gryki, Jacka Wierzchosia i R.E. Acres. Działalność tę artysta określał jako:
prowadzenie usług publicznych na rzecz sztuki, polegające na uruchomieniu kompleksowego recyklingu, w zakresie likwidacji i komasowania sztuki, z prac niechcianych i nikomu niepotrzebnych.
Druga odsłona tego samego projektu odbyła się w 2010 roku Lublinie, kolejna – rok później w bytomskiej Kronice.
Na pięćdziesięciolecie istnienia BWA w Bielsku-Białej w 2010 roku Kuśmirowski przygotował specjalny projekt zatytułowany "Wystawa jesienna". Artysta zainspirował się aranżacjami przestrzennymi galerii wystawowych z lat 60. i 70. XX wieku. Nawiązując do nich, w dolnej sali bielskiej galerii stworzył przestrzeń pochodzącą jakby z innej epoki. Inspiracją dla Kuśmirowskiego była fotografia z Pawilonu Plastyków – taką bowiem nazwę nosiła galeria w latach 1960–1975, gdy z filii katowickiego BWA przekształciła się w niezależną placówkę. Z fotografii artysta zaczerpnął część wystroju wnętrz. Zaprojektował też utrzymaną w charakterystycznej stylistyce z tamtych lat informację wizualną. Nie mogło też zabraknąć stanowiących wówczas nieodzowny element sal wystawowych roślin doniczkowych (zwłaszcza fikusów i paprotek), no i… sztuki. Obok prac mniej znanych twórców wystawiających kiedyś w Bielsku-Białej zawisły prace stworzone przez samego Kuśmirowskiego.
Szczególnie ważną inspiracją – a może raczej widmem nawiedzającym twórczość Kuśmirowskiego pozostaje Tadeusz Kantor. Poza wspomnianym wyżej nawiązaniem do "Umarłej klasy" Kuśmirowski zestawiany był z artystą w kilku wystawienniczych kontekstach – jak na przykład w 2016 roku, kiedy na otwarciu centrum sztuki współczesnej imienia Luigiego Pecci zaprezentowano kuratorowaną przez Fabia Cavallucciego prezentację "The End of the World", akcentującą apokaliptyczne wątki w twórczości obu artystów.
Kulminacją tych wątków była przygotowana w krakowskiej Cricotece w 2021 roku wystawa Roberta Kuśmirowskiego i innych artystów (Marek Chlanda, Andrzej Dudek-Dürer, Krzysztof "Leon" Dziemaszkiewicz, Jan Gryka, Mikołaj Smoczyński, Maciej Świeszewski, Daniel Zagórski), na której reinterpretowano dziedzictwo Tadeusza Kantora w kontekście lęku wywoływanego niestabilną lub wręcz rozpadającą się wizją przyszłości. Zebrane na pokazie prace opowiadały o wyczerpanej narracji dotyczącej stanu kultury i świata, a także o końcu spójnych, porządkujących perspektyw na to, co przyniesie kulturowy paradygmat nieprzerwanego, ciągłego, opartego na wyzysku wzrostu i rozwoju. Kluczową rolę odgrywały na wystawie rzeczy i ich surowa materialność, będąca dla Kuśmirowskiego od początków twórczości istotnym łącznikiem między podmiotem a rzeczywistością. Tak o wadze materialności – i relacjach łączących pod tym względem Kuśmirowskiego z Kantorem – pisały Magdalena Link-Lenczowska i Natalia Zarzecka:
Artysta, czyniąc centralnym punktem swojej twórczości materialność, dokonuje swoistej rekonkwisty rzeczywistości, tworząc dla nas – rozbitków wirtualności – miejsce schronienia w jej konkrecie. Tym samym twórca zaprasza widzów do odkrycia na nowo i zweryfikowania samych siebie w kontakcie z tym najbardziej podstawowym poziomem egzystencji. Twórca swoim sposobem myślenia zbliża się do idei Tadeusza Kantora, który konsekwentnie, zarówno w obrazach, spektaklach i performansach angażował – przemieniając w obiekty sztuki – przedmioty odarte z godności swoich prymarnych funkcji, zużyte i pogardzane, także na poziomie symbolicznym, jako nośniki historii, często tych bardzo prywatnych.
Analogicznie Kuśmirowski od początku swej drogi artystycznej przyjmuje rolę niestrudzonego archeologa na wykopalisku śmietnika historii. Powraca do przeszłości uparcie, z typowym dla siebie brakiem wiary w to, że przynależy ona wyłącznie do porządku minionego, odciętego mocną kreską nowej, wspaniałej teraźniejszości. Przeciwnie, w twórczości artysty dawne zdarzenia, przybierając formę swych własnych cieni – zdezolowanych, pokrytych rdzą, zbutwiałych czy spalonych, ale przecież wciąż będących świadkami – stają się uczestnikami współczesności, nawet jeśli bezwzględna rzeczywistość ich statusu podlega procesowi twórczego kwestionowania.
Wątki wskrzeszenia rzeczywistości historycznej, re-enactmentu, przekroczenia granic prawdy i inscenizacji powrócą na indywidualnej wystawie Kuśmirowskiego "Perso[a]nomalia" prezentowanej we wrześniu 2024 roku w bolońskim Muzeum Sztuki Nowoczesnej. Nawiązując do historii największej katastrofy lotniczej Włoch z 1980 roku, kiedy upadek samolotu do morza w okolicy wyspy Ustica spowodował śmierć ponad osiemdziesięciu osób, Kuśmirowski tworzy złożoną instalację wykonaną ze starannie wybranych przedmiotów codziennego użytku, pamiątek, fotografii, druków i mebli. Zebrane przez artystę przedmioty przywołują tyleż pamięć o katastrofie, co wytwarzają bezczasową rzeczywistość, w której konkretne wydarzenie nakłada się na polityczną historię Europy, indywidualne wspomnienia mieszają z nieuświadomionym imaginarium kultury, a jednostkowy wymiar pamięci płynnie przechodzi w długie oddziaływanie traum odczuwanych przez całe społeczeństwo. Przy tym wszystkim artysta stawia kluczowe dla swojej twórczości pytania: o to, jak przedmioty stają się medium pamięci, jaki wgląd dają w przeszłość, a także wyraża fundamentalne zwątpienie w bezpośredniość takiego przeżycia, zauważając, że jest ono w jakiś sposób zapośredniczone przez przedmioty i ich nieredukowalną materialność, która z kolei zawsze jest radykalnie teraźniejsza.
Autor: Karol Sienkiewicz, październik 2006; aktualizacja: lipiec 2024.
Wybrane wystawy indywidualne:
- 2002
- Galeria Biała, Lublin. - 2003
- "Double V" - Laboratorium, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, Warszawa
- "Fontanna" - Galeria XX1, Warszawa. - 2004
- "Hydrograf" - Galeria Arsenał, Białystok
- "D.O.M." - Johnen und Schottle Galerie, Berlin, Niemcy
- "Usługi dla ludności" - Galeria Potocka, Kraków
- "Yes I'm wsiór" - Cysterna, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, Warszawa
- "Double V" - Galeria Kronika, Bytom - 2005
- "D.O.M." - Fundacja Galerii Foksal, Warszawa
- "The Ornaments of Anatomy" - Kunstverein, Hamburg, Niemcy
- "The Museum of The last Artwork" - Yerba Buena Art Center, San Francisco, Stany Zjednoczone
- "Eksperymentalne studio anatomiczne" - Galeria Biała, Lublin
- "Double V Post industrial" - Van Abbe Museum, Eindhoven, Holandia
- "Kunstmiroffsky" - Kordegarda, Oddział Zachęty Narodowej Galerii Sztuki, Warszawa (z Michałem Stachyrą i Kamilem Stańczakiem) - 2006
- "Ornamenty anatomii III" - w ramach projektu "W Samym centrum uwagi", Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, Warszawa
- "Prace" - BWA, Gorzów Wielkopolski;
- "Kanał" - Galeria Manhattan, Łódź
- "Ornaments of Anatomy, Band 2" - Kunstverein, Hamburg
- "Robert Kuśmirowski" - Migrosmuseum, Zurych
- "Kanal" - Johnen & Schöttle, Kolonia - 2007 - "DATAmatic 880" - Galerie Magazin, Berlin
- 2008 - "Robert Kuśmirowski" - Museum Dhondt-Dhaenens, Deurle
- 2009
- "Masyw kolekcjonerski" - Bunkier Sztuki, Kraków
- Barbican Gallery, Londyn - 2010 – "Cosmorama / P.A.P.O.P.", Fondazione Galleria Civica, Trydent
– "Wystawa jesienna", Galeria Bielska BWA, Bielsko-Biała
– "Museum of Deposited Art", Fundacja Morra Greco, Neapol
– "Muzeum Sztuki Zdeponowanej", Galeria Biała, Lublin - 2011 – "MSZ, czyli Muzeum Sztuki Zdeponowanej", Galeria Kronika, Bytom
- 2024 – "Perso[a]nomalia", Muzeum Sztuki Współczesnej, Bolonia
Wybrane wystawy zbiorowe:
- 1998 - "Rysunek i malarstwo" - Galeria Mat-Mart, Lublin
- 2001 - "Pozaginania rysunkowe" - Młode Forum Sztuki Galerii Białej, Lublin
- 2002
- "Novart.pl", Festiwal Młodej Sztuki, Kraków
- "Supermarket sztuki III" - ludzie i przedmioty - Galeria DAP, Warszawa
- "Sztuka ożywiona" - Zachęta Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa; Bunkier Sztuki, Kraków - 2003
- "Simon says Aloha to polish Art. Stockholm Art Fair" - Sztokholm, Szwecja
- "Wymarsz rowerowy" - Galerie für Zeitgenössische Kunst, Lipsk, Niemcy
- "Stan wojenny" - Zmiana Organizacji Ruchu, Warszawa
- "Jusqu'au bout du mone" - Galerie de L'Espace International et Orangerie du Thabor, Rennes, Francja - 2004
- "Access cz.hu.pl.sk" - Display Gallery, Praga, Czechy
- "4 KS 2/63. Auschwitz Prozess Austellung" - Frankfurt n. Menem, Niemcy
- "Prym" - Galeria BWA, Zielona Góra
- "Doba romnatyzmu" - Instytut Polski, Kijów, Ukraina
- "Drang nach West" - Compact Space, Berlin, Niemcy
- "Distances?" - La Plateau, Paryż, Francja
- "De ma fenêtre. Des artistes et leurs territories" - Ecole Nationale Superiéure des Beaux-Arts, Paryż, Francja
- "Palimpsest muzeum" - Biennale Sztuki w Łodzi, Muzeum Historii Miasta Łodzi
- "IV Triennale młodych" - Centrum Rzeźby Polskiej, Orońsko
- "Niosę przed sobą lustro" - Galeria Szara, Cieszyn; Galeria Sektor I, Katowice (2005) - 2005
- "Animalum 27%" - Roda Sten, Göteborg; Andrew Kreps Gallery, Nowy Jork, Stany Zjednoczone; Headlands Center for the Arts, San Francisco, Stany Zjednoczone
- "Nova biała" - Galeria Biała, Lublin
- "Teatr niemożliwy" - Kunsthalle, Wiedeń; Barbican Art Center, Londyn, Wielka Brytania (2006); Zachęta Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa (2006)
- "Powidoki widzialności" - Galeria Sektor I, Katowice
- "Extra City Center for contemporary Art" - Antwerpia, Belgia - 2006
- "Spojrzenia. II edycja" - Zachęta Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa
- "Of Mice and Men" - 45. Berlin Biennial for Contemporary Art, Berlin, Niemcy
- "Architektura intymna, architektura porzucona" - Galeria Kronika, Bytom
- "Śniadanie w muzeum" - Muzeum Sztuki, Łódź - 2007
- "Wreszcie nowa! Małopolskie kolekcje sztuki współczesnej" - Muzeum Narodowe, Kraków
- "Transgresja wyobraźni" - Centrum Kultury, Lublin
- "Pamięć tej chwili z odległości lat, które miną" - dawna Fabryka Schindlera, Kraków
- "Odczarowanie" - BWA, Zielona Góra
- "Tektonika historii" - Instytut Sztuki Wyspa, Gdańsk
- "Against Time" - Bonniers Konsthall, Sztokholm
- "Rockers Island" - Museum Folkwang, Essen - 2008
- "After Nature" - New Museum, Nowy Jork
- "Aktywne studio" - Galeria Studio, Warszawa
- "Poland Street Underground 2008" - Londyn
- "Odczarowanie - proces ciągły" - BWA Awangarda, Wrocław
- "Efekt czerwonych oczu. Fotografia polska XXI wieku" - Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, Warszawa
- "Kwiaty naszego życia" - CSW Znak Czasu, Toruń
- "Manual CC" - Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, Warszawa
- "T2 Torino Triennale" - Turyn
- "Femont Generalny" - Galeria Biała, Lublin
- "OK! Wyspiański" - Muzeum Narodowe, Kraków - 2009
- "Die Kunst ist super!" - Hamburger Bahnhof, Berlin
- "Chasing Napoleon" - Palais de Tokyo, Paryż
- "Sygnatury wojny" - Galeria Sektor I, Górnośląskie Centrum Kultury, Katowice
- "From the Archive" - Galeria Żak-Branicka, Berlin
- "Aktywne studio - przygody plastyczne wokół fotografii" - Zona Sztuki Aktualnej, Łódź
- "Kolekcja alternatywna" - Centrum Kultury, Lublin
- "Obudź się i śnij" - Fundacja Signum, Wenecja
- "Wolność od-zysku" - Zachęta Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa
- "Inwazja dźwięku" - Zachęta Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa
- "2nd Athens Biennial. Heaven" - Ateny
- "Beaufort 03" - Blankenberge, Belgia; - "Fotoplastykon - przygody plastyczne wokół fotografii", Zona Sztuki Aktualnej, Łódź - 2010 - "Träume finden in der Vergangenheit statt", Kunstmuseum Dieselkraftwerk, Cottbus, Niemcy
- "Obraz kolekcji", Galeria Arsenał, Białystok
- "Star City - The Future under Communism", Nottingham Contemporary, Nottingham, Wielka Brytania - 2011 - "Historia w sztuce", Muzeum Sztuki Współczesnej (MOCAK), Kraków
- "Kolekcja MOCAK-u", Muzeum Sztuki Współczesnej (MOCAK), Kraków
- "Spektrum", Kunsthalle Wien, Wiedeń
- "The Power of Fantasy”, BOZAR, Bruksela - 2021 – "Wpół do jutra", Cricoteka, Kraków
