Ficowski od samego początku traktował swoje pisanie jako rzecz wyjątkową i niezwykłą. Uważał - i mówił o tym wielokrotnie, że wiersz powstaje w momencie uroczystym, nieomal świętym. Poeta niewątpliwie umiał takie momenty wychwycić i twórczo wykorzystać. Jego droga pisarska, która rozpoczęła się w drugiej połowie lat czterdziestych, w czasach dramatycznych zmian dotykających Polskę i jej kulturę, od samego początku była oryginalna. Wynikało to między innymi z fascynacji kultura romska.
Na przełomie lat czterdziestych i pięćdziesiątych Ficowski wędrował po Polsce razem z taborami romskimi. Tam poznawał język, obyczajowość i codzienne życie tej niezwykle barwnej społeczności. Wtopienie się w społeczność Romów dawało Ficowskiemu także ważne wówczas poczucie bezpieczeństwa. Wśród Romów ubecy nie mogli pisarza inwigilować. W 1949 Ficowski został przyjęty do prestiżowego angielskiego towarzystwa badającego folklor romski Gypsy Lore Society.
Zbliżenie do wspólnoty romskiej miało ogromny wpływ na twórczość autora "Pisma obrazkowego". W jego poezji wyraźnie można dostrzec ślady romskich pieśni. Jerzy Ficowski zaprzyjaźnił się z poetką Papuszą (Bronisławą Wajs). Dostrzegł wartość literacką improwizowanych pieśni Papuszy i namówił ją do ich spisywania. Od 1956 r. wyszły drukiem trzy tomiki wierszy romskiej poetki w tłumaczeniu Ficowskiego.
Romom pisarz poświęcił wiele lat swego życia i wiele o tej niszczonej w peerelu kulturze napisał. Efektem tych zainteresowań i badań był między innymi wydany w 1953 tom szkiców poświęconych historii i życiu Romów pt. "Cyganie polscy". Ficowski sięgnął tutaj do źródeł, przedstawiał dzieje romskie od XV w. poczynając, przywołał legendy i fakty wiążące się z ich barwną kulturą. Na tym jednak nie poprzestał i swoje badania nad dziejami Romów prowadził dalej. Warto więc odnotować, że kolejna, znacznie poszerzona i rozbudowana monografia, tym razem zatytułowana "Cyganie na polskich drogach", ukazała się w 1965 roku.
