"Jej członków bardziej niż jakikolwiek wspólny program artystyczny łączyła niechęć do dogmatów estetycznych, otwartość na eksperymenty formalne i żywe zainteresowanie przeciekającymi przez żelazną kurtynę z Zachodu informacjami o nowych kierunkach w sztuce" – pisze Joanna Gościej-Lewińska w obszernym katalogu do wystaw Tarabuły, zorganizowanych w Krakowie w 2015 roku: w Galerii ASP, w Nowohuckim Centrum Kultury i na Uniwersytecie Ekonomicznym.
Grupa Nowohucka zorganizowała trzy ważne wystawy: w marcu w 1960 roku w Galerii Krzysztofory, w czerwcu tego samego roku w MKPiK w Nowej Hucie z okazji odbywającego się w Polsce 7. Kongresu Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyków Sztuki AICA oraz w 1961 roku, znów w Krzysztoforach, tuż po przyjęciu piątki malarzy w poczet członków Stowarzyszenia Grupa Krakowska. Janusz Tarabuła brał udział we wszystkich wystawach.
Od minimalnej abstrakcji do figuracji
Tarabuła uprawia przede wszystkim malarstwo sztalugowe, ale ma swoim dorobku także realizacje monumentalne, freski i mozaiki w przestrzeniach sakralnych. Jest twórcą polichromii kościelnych, m.in. w kościele w Niemysłowicach na Opolszczyźnie (1963). Jest też autorem (wraz z architektem Bogumiłem Zagajewskim) pomnika Eksterminacji Ludności Żydowskiej w Lublinie.
O twórczości Janusza Tarabuły pisze Józef Ząbkowski w recenzji z 1983 roku (fragment pochodzi z Archiwum ASP w Krakowie):
"W latach 1961-64 powstawały obrazy "minimalne", ograniczone do najprostszego elementu pionu i poziomu, niemal w jednej tonacji, wzbogacone jedynie reliefem powierzchni. (…) był to okres Epitafiów o wymowie martyrologiczno-eschatologicznej (…). Następuje krótkie intermezzo zainteresowania grafiką (1967-1969), w której wprowadzając przedruk z kliszy fotograficznej i sitodruk, zwraca się Tarabuła ku figurze ludzkiej, dawniej jak gdyby symbolizowanej przez te proste formy w kształcie krzyża, a obecnie traktowanej fotograficznie."
Wraz z zainteresowaniem figuracją Tarabuła coraz częściej posługuje się kolażem – metalowe konstrukcje i przemysłowe odpady montuje ze zdjęciami, elementami drewnianymi i z surową fakturą tynku. Powstają cykle: "Portrety" i "Wieża". Ujawniają się w tym czasie także zainteresowania artysty astronomią, fizyką i kosmologią.
Kolor i emocje
"Lata 70. przynoszą kolejne zmiany. Powraca kolor. Jest on użyty jednak nie jako element budujący przestrzeń czy formujący określony kształt, nie jak harmonijne czy kontrastowe zestawienie, lecz jako autonomiczne zjawisko, jako sygnał emocjonalnego przekazu. Powstają prace, gdzie na "pustych" płaszczyznach jednolitego koloru pojawiają się fragmenty zdjęć, wykresy, napisy, jakieś tajemnicze przedmioty, jak np. zawieszone woreczki wypełnione piaskiem" – pisze w recenzji z 1994 roku Jan Tarasin (fragment pochodzi z Archiwum ASP w Krakowie).
Wtedy też powstaje szereg działań w czasie, jak np. environment "Kształtowanie", w którym wysypujący się z dużej klepsydry piasek wypełniał powoli wnętrze pokoju z siedzącą w nim publicznością. W malarstwie z kolei pojawiają się coraz wyraźniejsze związki z pejzażem.
Przemiany w twórczości Janusza Tarabuły – jak zauważa Tarasin – nie zmieniają radykalnie jego twórczości. Mimo zmian środków wyrazu i przeciwstawnych założeń jego prace z różnych okresów mają wiele cech wspólnych.
"Twórczość Tarabuły, reagująca na zmienne prądy i wiry nurtu artystycznego, potrafi zawsze znaleźć jakiś własny wyraz, zarówno za sprawą osobistego przeżycia, jak i odwołania się do twórczej inspiracji bliskiej artyście ludowego rzemiosła, głównie związanego z budownictwem, ciesielstwem, stolarką. To zamiłowanie do rozważnej pomysłowości ludowych konstruktorów, zamiłowanie do badań naukowych, niechęć do rozwlekłej , biernej narracji mają swój udział w ukształtowaniu się sylwetki twórczej Janusza Tarabuły" – pisze Jan Tarasin.
Prace artysty znajdują się w kolekcjach narodowych w Polsce oraz w zbiorach prywatnych w kraju i za granicą, m.in. we Francji, w Wielkiej Brytanii, Holandii i Austrii.
Wystawy indywidualne:
- 1971 - "Malarstwo", Galeria Krzysztofory, Kraków
- 1973 - "Kształtowanie", Galeria Pi, Kraków
- 1974 - "Malarstwo", Galeria Pawilon, Kraków (wspólnie z Adamem Marczyńskim)
- 1977 - "Malarstwo", Galeria Studio, Kraków
- 1978 - "Malarstwo", Galeria Sztuki Floriańska34, Kraków
- 1984 - "Malarstwo", Galerie Les Arcenaulx, Marsylia
- 1985 - "Malarstwo", Galeria Krzysztofory, Kraków
- 1989 - "Malarstwo", Galeria Sztuki Floriańska34, Kraków (wspólnie z Barbarą Gibałą-Kapecką)
- 1996 - "Malarstwo": Galeria Krzysztofory, Kraków; Galeria Zderzak, Kraków
- 2003 - "Malarstwo", Galeria ASP, Kraków
- 2005 - "Malarstwo", Pałac w Ryczowie
- 2010 - "Malarstwo", Czytelnia Sztuki, Gliwice
- 2015 - "Janusz Tarabuła i II Grupa Krakowska": Galeria ASP, Kraków; Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, hol Pawilonu Sportowo-Dydaktycznego; Galeria Centrum NCK, Nowohuckie Centrum Kultury, Kraków
Wystawy zbiorowe:
- 1962 - "Grupa Nowohucka", Grabowski Gallery, Londyn
- 1972 - "Atelier 72", Richard Demarco Gallery, Edynburg
- 1986 - "Malarstwo", Galerie L’Ollave, Lyon
- 1993 - "Artyści z Krakowa", Zachęta, Warszawa
- 1994 - "Grupa Krakowska", Zachęta, Warszawa
- 2000 - "Malarstwo materii 1958-1963. Grupa Nowohucka", Galeria Zderzak, Kraków
- 2006 - "50 lat później. Grupa Nowohucka", Galeria Pryzmat, Kraków
- 2009 - "Pokolenie", Galeria Centrum Nowohuckie Centrum Kultury, Kraków
- 2013 - "Z ciemności", Galeria BWA "Sokół", Nowy Sącz
- 2014 - "Formy i liczby", Galeria Pryzmat, Kraków
Źródło: Joanna Gościej-Lewińska „Janusz Tarabuła i II Grupa Krakowska”, oprac. AS, 15.07.2016