Antoni Boratyński zilustrował dziesiątki książek dla dzieci, bajek i baśni, ale tworzył też oprawę graficzną dla tomów poezji. I właśnie poetyckość – to cecha, która najsilniej wybrzmiewa ze wszystkich jego prac.
-
Antoni Boratyński urodził się w Garwolinie, miasteczku w południowo-wschodniej części Mazowsza. Rozpoczął studia na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, a w latach 1951-1956 uczył się w Akademii Sztuki w Budapeszcie. To tam obronił dyplom na Wydziale Grafiki, w pracowni György’a Konecznego. Choć bardzo szybko związał swoje życie zawodowe z grafiką użytkową, a szczególnie z ilustracją książkową, nie zaprzestał innych działań artystycznych: interesowało go malarstwo, rysunek, był członkiem założonego w latach 50. w Zurychu Międzynarodowego Stowarzyszenia Drzeworytników XYLON. Jego linoryty i drzeworyty znajdują się w kolekcji Narodowej Galerii Sztuki Zachęta – i są to prace o bardzo odmiennym charakterze od książkowych ilustracji. Prace "Rozstrzelanie", "Oswobodzenie więźniów”, "Wrzesień 1939" – to surowe, czarno-białe, rytmiczne kompozycje przetwarzające wojenne wspomnienia autora.
Styl wyświetlania galerii
wyświetl slajdy
Jako ilustrator Boratyński współpracował z wieloma wydawnictwami, m.in. Naszą Księgarnią, Iskrami, Ludową Spółdzielnią Wydawniczą, Globem – to wydawnictwa polskie. Ale na tym nie koniec: książki z jego ilustracjami wychodziły także daleko poza granicami Polski, nie tylko w Europie, ale i w krajach azjatyckich (Chony, Japonia, Korea), w Australii czy Brazylii. Dzięki temu wielokrotnie był też nagradzany za swoją pracę nie tylko nad Wisłą, ale i poza Polską; w 1978 roku trafił na Listę Honorową IBBY, na którą od 1956 roku wpisywane są najwybitniejsze książki dla dzieci i młodzieży z całego świata; Boratyński został na niej uwzględniony w kategorii "Ilustrator" za oprawę wizualną książki "Droga księżycowa" Marii Kann. Dwa razy Polskie Towarzystwo Wydawców Książek prace ilustratora nagrodziło tytułem "Najpiękniejszej Książki Roku"; w 1976 otrzymał Nagrodę Prezesa Rady Ministrów za twórczość w dziedzinie ilustracji książkowej dla dzieci. Boratyński miał na koncie nagrody w konkursach (np. na ilustracje do Biblii, konkurs obywał się w Hamburgu) i przeglądach (np. na Biennale Ilustracji w Bratysławie czy Międzynarodowej Wystawie Sztuki Edytorskiej IBA w Lipsku).
Książkowe ilustracje Antoniego Boratyńskiego, szczególnie te z publikacji dla dzieci, mają rozpoznawalny styl. Malowane miękko, bez wyraźnych konturów utrzymane są zwykle w ograniczonej gamie barw. Cechuje je poetycki, czasem wręcz surrealistyczny charakter, a sceny wypełniają fantastyczne stwory, tajemnicze krainy, latający ludzi i niezwykłe zwierzęta. Stonowana kolorystyka i oblekająca ilustracje tajemnicza mgła powodują, że prace Antoniego Boratyńskiego bywają niepokojące i mroczne, ale przez brak dosłowności silnie oddziałują na wyobraźnię.
Artysta tworzył ilustracje do książek dla dzieci, zbiorów bajek i baśni, ale także do dzieł poetów, Adama Mickiewicza, Bolesława Leśmiana, Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego. Klimat obrazów, sposób ich malowania czy rysowania autor dopasowywał do rodzaju tekstu. Tom poświęconych zwierzętom bajek Jana Sztaudyngera ilustrują czarno-białe grafiki ukazujące kolejnych bohaterów rymowanych opowiastek, natomiast zbiór "Przedziwne śląskie powiarki" Gustawa Morcinka – to cykl barwnych obrazów przedstawiających mgliste krajobrazy zaludnione przez tajemnicze postacie. Ilustracje do bajek Janiny Kulmowej czy Hanny Januszewskiej bywają mroczne, pełne napięcia; niezwykłe bogactwo fantastycznych krajobrazów, postaci i scen znajduje się w obrazach stworzonych do znanej młodzieżowej powieści "Nie kończąca się historia" Michaela Endego (mającej swoją znaną filmową adaptację). Nierealistyczne, poetyckie świat Antoni Boratyński wykreował także w książce "Szalony zegar", którą stworzył wspólnie z historyczką sztuki, badaczką surrealizmu i tłumaczką dzieł z tej właśnie dziedziny, Agnieszką Taborską.
Swoją nieszablonową wyobraźnię i umiejętność przekładania opowieści na nierealistyczne sceny Antoni Boratyński zamknął w spójnych ramach autorskiego stylu, w którym elementy stricte graficzne przeplatały się malarskimi.