Poeta, tłumacz literatury niemieckiej (m.in. Johanna Wolfganga Goethego), specjalista w dziedzinie teatru lalkowego i przede wszystkim satyryk. Urodzony 28 kwietnia 1904 roku w Krakowie, zmarły tamże w klinice neurologicznej 12 września 1970 i pochowany na Cmentarzu Salwatorskim.
-
Używał pseudonimów Jan Korab, Jan Kokowski, Świerszcz, a także wielu wersji skrótów imienia i nazwiska.
Sztaudynger studiował polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim, w roku 1927 uzyskał stopień doktora. W czasie studiów należał do grupy literacko-artystycznej pod nazwą Helion. Przed wojną pracował głównie jako nauczyciel, równolegle zajmując się teatrem lalkowym - jako organizator teatrów oraz teoretyk lalkarstwa. W latach 1937-1939 był pracownikiem Kuratorium Szkolnego w Poznaniu oraz wykładał na Uniwersytecie Poznańskim (cykl wykładów nosił tytuł "Teatr lalek i jego wpływ na literaturę polską"). Aktywnie uczestniczył również w poznańskim życiu literackim, będąc m.in. członkiem Związku Zawodowego Literatów Polskich i działając w prowadzonym przez Artura Marię Swinarskiego kabarecie pod nazwą "Klub Szyderców". Był wówczas także redaktorem poświęconego teatrowi lalkowemu pisma "Bal u lal".
Po wojnie pisarz zamieszkał w Szklarskiej Porębie (tamtejszy dom utracił niestety w roku 1950 wskutek przepisu zabraniającego obywatelom Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej posiadania dwóch mieszkań) oraz w Łodzi. Do roku 1954 pracował tam w Państwowej Szkole Dramatycznej Teatru Lalek. Redagował również w latach 1950-1954 branżowe czasopismo "Teatr Lalek" (po wznowieniu wydawania pisma nie wszedł już w skład redakcji, co tłumaczono złym stanem zdrowia). Od roku 1955 do 1970 pisarz mieszkał w Zakopanem.
Sztaudynger wyspecjalizował się w krótkich, jednozdaniowych, rymowanych fraszkach ("Fortuna toczy się kołem, / pod kołem to pojąłem"), często o tematyce erotycznej ("Kto śpi, nie grzeszy, więc miła osobo, / nie będzie grzechu, gdy prześpię się z tobą" albo "Rzekła lilia do motyla: / - nikt nie patrzy, niech pan zapyla!"). Niekiedy, jak w utworze Bajka o cyniku, popisywał się humorystyczną zwięzłością ("Mistyk / Wystygł. / Wynik: / Cynik"). Utwory te - których, jak pokazuje pośmiertnie wydany zbiór Piórka prawie wszystkie, powstało ponad 2 tysiące - cieszyły się wielką popularnością. Świadczy o tym fakt, że w latach 1954-1957 wydano łącznie 65 tysięcy egzemplarzy dodruków zbioru Piórka. Twórczość ta ma zagorzałych wielbicieli także i dziś - istnieje nawet propagujące ją stowarzyszenie pod nazwą "Puch ostu".
Sztaudynger tworzył również teksty dla dzieci - w latach 1961-1968 opublikował w wydawnictwie "Nasza Księgarnia" cztery zbiorki przeznaczonych dla nich wierszy.
Autor: Paweł Kozioł, listopad 2010
Twórczość
Satyry i fraszki:
-
Piórka, 1954.
-
Krakowskie piórka, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1956.
-
Nowe piórka, 1956.
-
Krople liryczne, 1956.
-
Puch ostu, Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 1958.
-
Śmiesznoty, 1968.
-
Piórka znalezione, 1974 - wydane pośmiertnie.
-
Piórka prawie wszystkie, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2007 - wydanie pośmiertne.
Poezja:
-
Dom mój, Księgarnia Świętego Wojciecha, Poznań 1925 (debiut, wstęp Karola Huberta Rostworowskiego).
-
Kantyczki śnieżne, 1934.
-
Strofy wrocławskie, Wydawnictwo Zachodnie, Poznań 1947.
-
Poezje wybrane, 1974.
Prace teatralne:
Wspomnienia:
-
Szczęście z datą wczorajszą, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1974.
-
Chwalipięta czyli rozmowy z tatą, spisała Anna Sztaudynger-Kaliszewiczowa, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2009.