-
Jerzy Tomaszewski, "Walcząca Warszawa 44", Wydawnictwo AA, Kraków 2014
Powstanie warszawskie przedstawione w fotoreportażu korespondenta i sprawozdawcy z ramienia Delegatury Rządu na Kraj i Komendy Głównej Armii Krajowej – Jerzego Tomaszewskiego. Działał on na Powiślu, Śródmieściu (Północ i Południe) i bliskiej Woli od 1 sierpnia do 6 września 1944 roku – kiedy został ranny i aresztowany przez Niemców. Jerzy Tomaszewski wspomina:
Z rozkazu, który otrzymałem 1 sierpnia 1944 roku zapamiętałem trzy podstawowe zasady fotoreporter wojenny musi być wszędzie, a najczęściej na pierwszej linii frontu, filmy muszą być wywoływane możliwie natychmiast po zrobieniu zdjęć, negatywy chronić w pierwszej kolejności przed własnym życiem.
W czasie 36-dniowej służby powstańczej wykonał około dwóch tysięcy zdjęć i przekazał kilkadziesiąt stron meldunków. Wiele z nich publikowała prasa powstańcza, a także radio BBC. Bohaterami fotografii są żołnierze, przeważnie jego rówieśnicy, sanitariuszki i łączniczki, ludność cywilna, powstańcze groby, palone miasto. Źródłem informacji zawartych w dzienniku była ludność cywilna i powstańcy, których spotykał codziennie w czasie wędrówek po walczącej Warszawie. Informacje, podobnie jak nastroje, zostały wiernie zarejestrowane. Ostatnie zdjęcia Tomaszewski wykonał ciężko ranny w bramie rodzinnego domu przy ulicy Tamka na Powiślu. To one najdobitniej oddają tragedię upadającego Powiśla.
-
Grzegorz Jasiński, "Powstanie warszawskie. Najważniejsze fotografie", Wydawnictwo RM, Warszawa 2014
Flaga III Rzeszy Niemieckiej powiewająca na budynku przy ul. Koszykowej i z drugiej strony flaga Rzeczypospolitej Polskiej niesiona przez powstańców na podwórzu śródmiejskiej kamienicy. Płonący budynek PAST–y przy Zielnej i powstańcze stanowisko karabinu maszynowego w klasztorze sióstr zmartwychwstanek – to tylko niektóre zapadające w pamięć ujęcia z albumu "Powstanie warszawskie. Najważniejsze fotografie". W książce znalazło się ponad sto zdjęć z okresu powstania, przedstawiających jego przebieg od pierwszych dni sierpnia aż do kapitulacji, po porażające obrazy ruin okaleczonego miasta.
-
Iza Michalewicz, Maciej Piwowarczuk, "Powstanie warszawskie. Rozpoznani", Wydawnictwo Agora, Warszawa 2014
Kiedyś byli tylko cieniami na taśmie filmowej. Anonimowymi bohaterami kronik powstańczej Warszawy. Uśmiechnięty chłopak z apaszką w grochy na szyi, para, której ksiądz udziela ślubu, dziewczyna strzelająca z błyskawicy, szczęśliwy podporucznik dźwigający zdobyczną broń, pyzaty dzieciak gapiący się, jak starsi strzelają... Dziś wiemy, że chłopak z apaszką to Stanisław Firchał, który właśnie wymknął się kanałem z płonącego Starego Miasta. Młoda para to Bill i Lili Biegowie, którzy wzięli ślub, bo, jak mówią: "Przecież jutro mogliśmy już nie żyć". Dziewczyna to Wanda Traczyk–Stawska, która w czasie okupacji wręczała skazanym za kolaborację wyroki śmierci. Podporucznik to Witold Kieżun, jeden ze zdobywców komendy policji i kościoła św. Krzyża na Krakowskim Przedmieściu. Mały powstaniec to Olek Zubek, który zaczął powstanie w oddziale bez broni. Ich nazwiska i losy poznaliśmy dzięki akcji "Rozpoznaj" zorganizowanej przez Muzeum Powstania Warszawskiego. Ich twarze możemy oglądać w filmie Jana Komasy "Powstanie warszawskie" – pierwszym na świecie dramacie wojennym bez fikcji. Teraz Iza Michalewicz i Maciej Piwowarczuk opowiedzieli ich przedwojenne, wojenne i powojenne historie – niesamowite i prawdziwe.