"Portret Stanisława Kostki Potockiego" z początku XIX wieku prezentuje zwierzchnika polskiego wolnomularstwa w stroju kawalera Różanego Krzyża, siódmego, najwyższego stopnia wtajemniczenia w tzw. rycie francuskim.
Również "Zebranie towarzyskie w parku pod posągiem Diany" oraz "Uchwalenie Konstytucji 3 maja 1791" autorstwa Jean-Pierre’a Norblina de la Gourdaine'a nawiązują – choć w różny sposób – do wolnomularstwa. Pierwszy z obrazów nawiązuje do symboliki bliskiej wszystkim adeptom masonerii: Diany utożsamianej z boginią Izydą, reprezentującą sferę najwyższych tajemnic; drugi zaś do wspólnego dzieła reformy państwa podjętego przez jego obywateli-wolnomularzy.
Wystawa jako wtajemniczenie
Jedna z dwóch części wystawy została zaaranżowana na wzór drogi wtajemniczenia, którą przebyć ma widz, traktowany najpierw jako poszukujący, następnie jako tzw. postulant, wreszcie wtajemniczony – adept „sztuki królewskiej”. Jak tłumaczą organizatorzy wystawy, proces wtajemniczenia przebiega etapami w kolejnych salach ekspozycyjnych.
Od poszukiwania drogi do loży i społeczności wolnomularskiej (Sala Zagubionych Kroków), przez inicjację, czyli przejście przez cztery symboliczne Żywioły (rozgrywającą się pomiędzy Izbą Rozmyślań a Świątynią), uczestnictwo w loży (w salach: Loża Biesiadna, Biała Loża, Loża Kobieca), po publiczną działalność na rzecz najbliższego otoczenia, narodu i państwa (dwie sale nazwane Pro publico bono). Wędrówkę po wystawie i zarazem symboliczną podróż przez świat masonerii kończy rytuał pogrzebowy (Loża Żałobna). Odrębne przestrzenie wystawy poświęcone zostały nowożytnej architekturze i założeniom ogrodowym, sygnalizującym istotne dla masonerii ideały piękna i harmonii.
Wystawa "Masoneria Pro publico bono" w Muzeum Narodowym w Warszawie otwarta jest od 11 września 2014 do 11 stycznia 2015.
Wystawie towarzyszy bogaty program wydarzeń towarzyszących, wsród nich: wykłady, wycieczki i spacery, warsztaty familijne, a także gra miejska. Zobacz program
Culture.pl jest patronem wystawy Masoneria. Pro publico bono"
Kurator wystawy: prof. dr hab. Tadeusz Cegielski
Koncepcja wystawy: prof. dr hab. Tadeusz Cegielski, Krzysztof Załęski,
prof. dr hab. Antoni Ziemba
Autorka scenografii: Ewa Świder-Grobelna
Źródło: www.mnw.art.pl, opr. mg, 6.9.2014