Iwona Hossa, fot. Dominika Czyż
Wydarzeniem zwieńczającym Zagraniczny Program Kulturalny Polskiej Prezydencji w Kijowie jest koncertowe wykonanie opery "Król Roger" Karola Szymanowskiego.
Operę wykona Orkiestra Symfoniczna Opery Kijowskiej i Narodowy Chór Ukrainy "Dumka", pod dyrekcją polskiego dyrygenta Michała Klauzy. W koncertowej adaptacji dzieła Szymanowskiego główne role kreują wybitni soliści: Iwona Hossa jako Roksana, Mikołaj Zalasiński jako Roger, Karol Kozłowski jako Edrisi oraz Eric Cutler jako Pasterz. Role Diakonissy i Archierejosa zostaną wykonane przez śpiewaków ukraińskich – Tetianę Gawrylenko i Oleksego Kriaczuna. "Król Roger", mimo iż określany mianem opery, nie jest dziełem typowym dla tego gatunku – brak mu dramatyzmu, teatralnej intrygi, charakterystycznego operowego dynamizmu. Stąd utwór często wykonywany jest w formie koncertowej. Sam Karol Szymanowski określał go "dramatem sycylijskim", "dramatem muzycznym", "misterium" bądź "widowiskiem", unikając terminu "opera".
Kijowska inscenizacja "Króla Rogera" będzie trzecią realizacją opery podczas Polskiej Prezydencji, po Warszawie i Brukseli.
Warszawska adaptacja, przygotowana przez angielskiego reżysera Davida Pountneya, zaprezentowana została w Teatrze Wielkim - Operze Narodowej na początku lipca jako wydarzenie inaugurujące Prezydencję. W rolę Rogera wcielił się Scott Hendricks, a rolę Roksany zaśpiewała Olga Pasiecznik. Orkiestrą Opery Narodowej pokierował Jacek Kaspszyk. W Brukseli opera zabrzmiała w wersji koncertowej w Królewskim Teatrze La Monnaie, 9 i 10 września. Wówczas wystąpił chór Camerata Silesia i chór Polskiego Radia Kraków pod dyrekcją Anny Szostak, chór dziecięcy Teatru La Monnaie pod dyrekcją Denisa Meniera oraz orkiestra symfoniczna teatru La Monnaie pod dyrekcją Hartmuta Haenchena. Główne role zaśpiewali Andrzej Dobber jako Roger oraz Olga Pasiecznik jako Roksana.
"Król Roger" cieszy się opinią jednej z najpopularniejszych polskich oper wszystkich czasów. Dzieło powstało w latach 1918-1924. Pierwsze pomysły na dramat muzyczny, którego bohaterem miała być postać średniowiecznego króla Sycylii, powstały w czerwcu i wrześniu roku 1918 w Elizawetgradzie (Kirowograd na dzisiejszej Ukrainie) i w Odessie. Szymanowski wraz z młodszym kuzynem Jarosławem Iwaszkiewiczem oddawał się wówczas wspomnieniom z podróży na Sycylię. W tę scenerię, której elementy dzisiejszy odbiorca może znaleźć już tylko w didaskaliach, autorzy wpisali wewnętrzny w swej istocie i niejednoznaczny dramat władcy. Jest on odzwierciedleniem napięcia pomiędzy siłą instynktu, którego uosobieniem jest Pasterz/Dionizos, a władzami rozumu i tradycji symbolizowanymi przez Rogera i Edrisiego. Szymanowski ukończy partyturę dzieła w roku 1924. Po warszawskiej premierze w roku 1926, "Król Roger" wystawiany był jeszcze dwa razy przed II wojna światową – w Duisburgu w 1928 oraz w Pradze w 1932. Uniwersalny, jak się okazało, temat opery doprowadził do jej znacznej popularności, nie tylko w Polsce. W powojennych inscenizacjach unikano historycznego kostiumu, starając się ukazać konflikt pomiędzy Rogerem i Pasterzem w innych, współczesnych kontekstach.
Koncertowe wykonanie dzieła Szymanowskiego w Kijowe jest efektem współpracy Instytutu Adama Mickiewicza z Operą Narodową Ukrainy, przy współudziale Instytutu Polskiego w Kijowie.
Czas: 15 grudnia 2011, godz. 19:00.
Miejsce: Opera Narodowa Ukrainy im. Tarasa Szewczenki, ul. Vladimirska 50, Kijów.
Organizatorzy: Instytut Adama Mickiewicza, Opera Narodowa Ukrainy, Instytut Polski w Kijowie.