Filharmonia Pomorska jest jedyną filharmonią w Polsce, która oprócz działalności artystycznej prowadzi działalność naukową, organizując w cyklu trzyletnim międzynarodowe kongresy
"Musica Antiqua Europae Orientalis", którym towarzyszą festiwale muzyczne. Tegoroczny, jubileuszowy (40-lecie( kongres i festiwal odbędzie się w dniach 11-29 września 2006 roku według następującego planu:
- 11-13 września 2006 - Kongres słowianoznawczy "Tradycja chrześcijańska Wschodu i Zachodu w kulturze słowian" - przewodniczący: prof. dr hab. Adam Bezwiński
- 13-17 września 2006 - Kongres muzykologiczny "Religious music in the meeting-roads of various traditions" - przewodnicząca: prof. dr hab. Irena Poniatowska
- 11-29 września 2006 - koncerty Festiwalu "Musica Antiqua Europae Orientalis"
Program festiwalu:
11 września 2006, poniedziałek, godz. 19:00. Inauguracja Festiwalu - Ofiarom Terroryzmu
Wykonawcy:
Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej,
Chór Filharmonii Narodowej w Warszawie,
Wojciech Michniewski - dyrygent,
Izabela Kłosińska - sopran,
Jadwiga Rappé - alt,
Adam Zdunikowski - tenor,
Piotr Nowacki - bas,
Henryk Wojnarowski - przygotowanie Chóru.
W programie:
Krzysztof Penderecki,
Polskie Requiem.
września 2006, wtorek, 12, godz. 19:00. Wielka Średniowieczna Podróż
Wykonawcy: Kwintet wokalny GOTHIC VOICES (Wielka Brytania): Catherine King - mezzosopran, Julian Podger - tenor, Leigh Nixon - tenor, Stephen Charlesworth - baryton, Steven Harrold - tenor.
W programie: Hildegarda von Bingen, Francesco Landini, Guillaume de Machaut, Guillaume Dufay, Francisco de Peñalosa.
Założony w 1980, a w obecnym składzie istniejący od 1995, GOTHIC VOICES nagrał ponad 20 płyt CD (dla wytwórni Hyperion), z których trzy otrzymały nagrodę Gramophone Music Award. Programy ich koncertów zawierają utwory pisane na jeden do czterech głosów, wykorzystujące niezwykłe możliwości ich barwy i tembru, a także doświadczenie, które każdy z wokalistów wnosi do zespołu. Biorąc pod uwagę konsekwentną pracę nad doskonaleniem zespołu, jego brzmienia i intonacji, znakomita międzynarodowa reputacja grupy w zakresie wykonawstwa średniowiecznej muzyki wokalnej nie jest żadnym zaskoczeniem. Koncerty, których głównym motywem jest muzyka średniowiecza, są wysoko oceniane na całym świecie. Program pt. "Wielka średniowieczna podróż" zabiera słuchacza w drogę przez pięć krajów na przestrzeni sześciu wieków! Rozpoczyna się ona w średniowiecznych Niemczech od siostry zakonnej Hildegardy von Bingen, by dalej prowadzić przez Anglię, Francję, Włochy i Hiszpanię w okresie od XI do XVI wieku, prezentując dzieła wielkich średniowiecznych kompozytorów, m.in.: Francesco Landiniego, Guillaume'a de Machauta, Guillaume'a Dufay'a i Francisco de Peñalosy. Program ów jest bardzo różnorodny: od dynamicznego piękna kompozycji Hildegardy von Bingen przez jasną, melodyjną polifonię po bardziej złożone dzieła Machauta i Dufay'a.
13 września 2006, środa, godz. 19:00. Śpiewy Cerkwi Prawosławnej
Wykonawcy: Chór Patriarchatu Moskiewskiego, Anatolij Grindenko - dyrygent.
W programie: Śpiewy greckiego kościoła prawosławnego.
Muzyka cerkiewna to liturgiczny śpiew a cappella towarzyszący obrzędom Cerkwi Prawosławnej (Kościoła Prawosławnego, Wschodniego). Jego rysem liturgicznym jest obrządek bizantyński (z Konstantynopola), językiem liturgicznym grecki, a od IX wieku także staro-cerkiewno-słowiański. Śpiew cerkiewny to nieodłączny i jakże piękny atrybut Cerkwi prawosławnej, bez którego nie wyobrażamy sobie prawosławnych nabożeństw. Muzyka i modlitwa, czysta i ponadstylowa, sama w sobie kontemplacyjna i wyjątkowa.
14 września 2006, czwartek, godz. 19:00. Exodus
Wykonawcy: MudÉjar (Hiszpania): Begoña Olavide - psałterium, śpiew, Ramiro Amusategui - ud, lutnia, Daniel Carranza - lutnia, teorba, vihuela, Sergey Saprychev - instrumenty perkusyjne, Vincent Molino - ney, Jaouad Ibiks - viola.
W programie: Pieśni arabskie z królestwa Andaluzji w Hiszpanii, pieśni sefardyjskie Żydów wygnanych z Półwyspu Iberyjskiego w XV w.
Zespół MUDÉJAR założyła w 1994 Begoña Olavide, gromadząc kilku instrumentalistów specjalizujących się w wykonawstwie muzyki dawnej. Od początku kierowała grupą, stwarzając wewnątrz niej atmosferę, w której każdy z muzyków mógł się rozwijać. Repertuar zespołu MUDÉJAR obejmuje opracowania muzyki hiszpańskiej powstałej między XIII a XVI wiekiem, a także arabsko-andaluzyjski przekaz ustny oraz ballady i romanse. Sami muzycy twierdzą, że oczywiście nie mogą wiedzieć, jak ta muzyka brzmiała w oryginale, ale mają świadomość uczuć, dzięki którym powstała. Wielkość ich wykonawstwa polega m.in. na przekazaniu współczesnym zapomnianych wrażliwości i zwyczajów. Do dzisiejszych czasów nie przetrwał ani jeden z oryginalnych instrumentów, na których grają muzycy. Odtwarzając je, muzycy opierają się na zebranych doświadczeniach wielu lat badań w Europie i świecie arabskim, prac nad rekonstrukcją średniowiecznych instrumentów a także z nauki, jak na nich grać, czerpanej z badania natury i muzycznego potencjału każdego z instrumentów. MUDÉJAR występował podczas festiwali i tras koncertowych na całym świecie.
15 września 2006, godz. 19:00, Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Bydgoszczy (Plac Piastowski). Ludus Passionis - Gra o Męce Pańskiej
Wykonawcy: Schola Teatru Wiejskiego Węgajty, Wolfgang Niklaus, kierownictwo muzyczne.
W programie: Największy średniowieczny dramat liturgiczny z rękopisu CARMINA BURANA (XIII wiek).
SCHOLA TEATRU WIEJSKIEGO WĘGAJTY powstała w styczniu 1994 roku, w ramach Stowarzyszenia Teatr Wiejski "Węgajty" i Centrum Edukacji i Inicjatyw Kulturalnych w Olsztynie. Zespół tworzą profesjonalni śpiewacy, aktorzy, muzycy, plastycy, teatrolodzy i muzykolodzy, pochodzący z 6 krajów europejskich. Działalność Scholi skupia się na praktykowaniu chorału gregoriańskiego i konfrontowaniu go z żywą tradycją sakralnego śpiewu. Dramat LUDUS PASSIONIS jest jednym z pierwszych misteriów, które stosuje środki estetyczne i stylistyczne, należące do tradycji dramatu liturgicznego, takie, jak: śpiew gregoriański, antyfony, responsoria, tony lekcyjne, plankty. Strona muzyczna dramatu została opracowana przez Marcela Pérèsa. W rękopisie tekst opatrzony jest bezliniową notacją neumatyczną. W tych przypadkach, gdzie tekst nie posiada opracowania muzycznego, melodie zostały skomponowane przez autora opracowania. Niektóre fragmenty, zwłaszcza pochodzące z liturgii i zaznaczone w rękopisie jedynie swoim incipitem, zostały zrekonstruowane na podstawie innych źródeł paralelnych.
16 września 2006, sobota, godz. 19:00. Liturgy of Sounds and Motions: Muzyka krzyżujących się kultur w wiekach średnich
Wykonawcy: Zespół Muzyki Dawnej "HORTUS MUSICUS" (Estonia), Andreas Mustonen - kierownictwo artystyczne.
Estoński zespół muzyki dawnej HORTUS MUSICUS powstał w 1972 roku z inicjatywy skrzypka Andreasa Mustonena. Skupia 12 muzyków: 8 wokalistów i 4 instrumentalistów. Jego repertuar obejmuje dzieła od IX wieku po utwory kompozytorów współczesnych, którzy często dedykują swe utwory zespołowi. W programach poświęconych muzyce dawnej celem staje się poszukiwanie wspólnych cech łączących kulturę Wschodu i Zachodu. HORTUS MUSICUS sięga również chętnie po ludyczną muzykę średniowiecza i renesansu, odnajdując jej witalność. Nagrał 20 płyt. Siedzibą zespołu, a zarazem miejscem jego regularnych koncertów, jest zabytkowe wnętrze XV-wiecznej Wieży Bramnej w Tallinie. Artyści występowali w największych ośrodkach muzycznych świata, m.in. w Berlinie, Bostonie, Bratysławie, Helsinkach, Kopenhadze, Krakowie, Linzu, Londynie, Pradze, Sztokholmie, Utrechcie.
17 września 2006, niedziela, godz. 19:00. Muzyka Bizancjum
Wykonawcy: The Greek Byzantine Choir, Lykourgos A. Angelopoulos - dyrygent.
W programie: Śpiewy greckiego kościoła prawosławnego.
Grecki Chór Bizantyjski utworzył w 1977 Lykourgos A. Angelopoulos z zamiarem prezentowania tradycyjnej muzyki bizantyjskiej, zachowanej do dziś w tradycji ustnej bądź piśmienniczej. Zadaniem Chóru jest ochrona autentyczności bizantyjskiej tradycji przed obcymi jej wpływami środkowo-europejskimi. Jego powstanie stało się ważnym krokiem wśród wysiłków podejmowanych przez Lykourgosa Angelopoulosa dla zachowania muzycznego dziedzictwa. W ciągu 29-letniego istnienia Chór wziął udział w rozlicznych koncertach, liturgiach i innych manifestacjach artystycznych, wliczając także całonocne czuwania w monastyrach: na Górze Synaj, w Kolonii, w Mega Spilaion, Vastopedi na Górze Athos, w kościele św. Demetriosa w Salonikach, w niemal wszystkich krajach Europy, w Azji Mniejszej i USA. Uczestniczył w licznych międzynarodowych festiwalach, nagrał wiele płyt z muzyką bizantyjską. W swoim repertuarze posiada również zachowane fragmenty antycznej muzyki greckiej oraz chorału rzymskiego.
19 września 2006, wtorek, godz. 19:00. Nadzwyczajny koncert z okazji festiwalu
Wykonawcy: Sinfonia Varsovia,
Chór Filharmonii Narodowej,
Krzysztof Penderecki - dyrygent,
Olga Pasiecznik - sopran,
Agnieszka Rehlis - mezzosopran, Wojciech Drabowicz - baryton,
Henryk Wojnarowski - przygotowanie Chóru.
W programie: Szostakowicz, Symfonia kameralna, Schubert, 5. Symfonia,
Krzysztof Penderecki, 8. Symfonia "Pieśni przemijania" (prawykonanie bydgoskie).
20 września 2006, środa, godz. 19:00. Mistrzowie baroku
Wykonawcy:
Capella Bydgostiensis, Stanisław Gałoński - dyrygent ,
Urszula Bartkiewicz - klawesyn, Svitlana Shabaltina - klawesyn, Małgorzata Gruszczyńska - klawesyn,
Marek Toporowski - klawesyn.
W programie: Johann Sebastian Bach, Koncerty klawesynowe na 1, 2, 3, 4 klawesyny.
Stanisław Gałoński w latach 1961-70 był pierwszym kierownikiem artystycznym utworzonego w tym czasie zawodowego zespołu dla kultywowania dawnej muzyki, w pierwszym rzędzie polskiej od XV do połowy XVIII wieku pod nazwą "Capella Bydgostiensis pro Musica Antiqua". Był pierwszym Artystą, który dzięki studiom nad dawnymi traktatami posiadł znajomość zasad gry na historycznych instrumentach, pierwszy odtworzył składy dawnych capell i nauczał muzyków gry. Pionierska działalność Stanisława Gałońskiego w latach 1961-1970 w Bydgoszczy zaowocowała wieloma premierowymi wykonaniami dzieł muzyki polskiej i obcej, przydała prestiżu Filharmonii Pomorskiej, miastu i regionowi. Twórczość Bacha, genialnego kompozytora epoki baroku, obejmuje wiele różnorodnych form i gatunków muzycznych. W dorobku twórczym kompozytora wyróżnić można trzy główne nurty: muzykę chóralną, orkiestrową i na instrumenty solo. Koncerty klawesynowe Bacha, w których kompozytor dowiódł najwyższego kunsztu w posługiwaniu się techniką wariacyjną, fugowaną i kontrapunktyczną, charakteryzuje mistrzowskie operowanie techniką.
23 września 2006, sobota, godz. 18:00, Kościół pw. św. Małgorzaty w Kościelcu Kujawskim. Rex. Muzyka Złotego Wieku w Polsce
Wykonawcy: Zespół Puzonów Renesansowych "TROMBASTIC", Piotr Wawreniuk - kierownictwo artystyczne, Robert Krajeński - kierownictwo artystyczne.
Zespół TROMBASTIC to powstały w 1987 warszawski kwartet puzonowy złożony z muzyków - wirtuozów pracujących w najbardziej utytułowanych orkiestrach stolicy. Kierują nim dwaj puzoniści - Piotr Wawreniuk i Robert Krajeński. Wszyscy członkowie zespołu oprócz studiów na warszawskiej Akademii Muzycznej doskonalili swoje umiejętności na kursach mistrzowskich pod kierunkiem Stephena C. Andersena (University of Kansas), Ardasha Marderosiana (Chicago Liric Opera), Gasa Geversa (Utrecht) i innych. Obszerne zainteresowania i duże doświadczenie wykonawcze pozwalają zaproponować słuchaczom niezwykle szeroki repertuar: od muzyki renesansu i baroku poprzez klasykę, romantyzm, aż po muzykę współczesną i rozrywkową, kończąc na muzyce okazjonalnej. TROMBASTIC, to prawdopodobnie jedyny polski zespół grający muzykę dawną na puzonach renesansowych (kopiach instrumentów z epoki). Zespół prowadzi ożywioną działalność koncertową w kraju i za granicą. Wystąpił na festiwalach w Warszawie, Krakowie, Starym Sączu, Radomiu, Zamościu i innych miastach. Uczestniczył w niezliczonej ilości nagrań płytowych, radiowych i archiwalnych. Zabytkowy Kościół p.w. św. Małgorzaty pochodzi z przełomu XII i XIII wieku i zbudowany jest z ciosów granitowych. Od XV wieku ulegał licznym przebudowom: ściany podwyższono i uzupełniono cegłą, od południa, wyburzając znaczną część ściany nawy, dobudowano renesansową kaplicę grobową Kościeleckich. W 1861 dobudowano neorenesansową kaplicę na wzór tej południowej. Romański charakter zachowały ściany budowli i portal w ścianie południowej. Nie zachowały się pierwotne otwory okienne.
24 września 2006, niedziela, godz. 17:00. Z okazji festiwalu
Wykonawcy:
Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej, Chór Singakademie Frankfurt am Oder, Rudolf Tiersch - dyrygent,
Bożena Harasimowicz-Haas - sopran, Robert Gierlach - bas.
W programie: Johannes Brahms, Ein Deutches Requiem.
EIN DEUTSCHES REQUIEM Johannesa Brahmsa jest jednym z najbardziej niezwykłych utworów religijnej muzyki żałobnej. Architektura tej kompozycji jest przykładem przemyślanej i kunsztownej symetrii. Tekst wyróżnia się oryginalnością, jest wręcz rewolucyjny jak na owe czasy. Muzyka jest pełna romantycznej mocy i głębi wyrazu, ze znaczącymi śladami barokowej tradycji. Już od pierwszego wykonania zachwyciło ono słuchaczy sal koncertowych nie tylko w krajach niemieckojęzycznych, ale na całym świecie. Tytuł "Niemieckie Requiem" jest mylący, gdyż tekst niemiecki nie jest wersją łacińskiej "Missa pro defunctis". Nie ma on żadnego związku z "klasycznym" katolickim pięcioczęściowym requiem, ani też z jego protestanckim odpowiednikiem. Słowo niemieckie w tytule odnosi się wyłącznie do zastosowanego języka. Niemieckie Requiem nie jest kompozycją mszalną ani w formie, ani w treści - Requiem Brahmsa skupia się na żałobnikach, opłakujących tu na ziemi swoich zmarłych. To dla nich kompozytor napisał swe dzieło, aby nieść pocieszenie. Brahms ofiarowuje swoim słuchaczom nadzieję i ukojenie. Niemieckie Requiem jest nie tylko największym, lecz również najważniejszym utworem w kompozytorskim dorobku Brahmsa.
27 września 2006, środa, godz. 19:00. Heroes and Heroines: w sakralnych oratoriach Georga Friedricha Händla
Wykonawcy:
Capella Bydgostiensis, Paul Esswood - dyrygent, Rebecca Bottone - sopran, Marie Ann Jacobs - kontralt.
W programie: Najpiękniejsze arie i duety z oratoriów: Jefta, Zuzanna, Salomon, Saul.
29 września 2006, piątek, godz. 19:00. Zakończenie festiwalu - Międzynarodowy Dzień Muzyki
Wykonawcy:
Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej, Chór Jauna Muzika z Wilna,
Tadeusz Wojciechowski - dyrygent, Jerzy Mechliński - baryton.
W programie: Igor Strawiński, Symfonia psalmów,
Henryk Mikołaj Górecki,
Beatus Vir,
Wojciech Kilar, Angelus.
Uroczyste zakończenie Festiwalu nastąpi w przededniu międzynarodowego święta muzyki, a specjalnym gościem będzie CHÓR JAUNA MUZIKA z Wilna. Zespół rozpoczął swą działalność w 1989 roku. Wielokrotnie zdobywał czołowe nagrody podczas międzynarodowych konkursów chóralnych na całym świecie. Od 1992 roku Chór prowadzi dyrygent i kompozytor Vaclovas Augustinas, a w jego składzie są studenci i absolwenci Litewskiej Akademii Muzycznej. Misją litewskiego Chóru jest prezentacja różnorodnego repertuaru a cappella, równocześnie Jauna Muzika współpracuje z litewskimi orkiestrami, a podczas tras koncertowych z wieloma orkiestrami zagranicznymi. W zależności od wykonywanego repertuaru Chór liczy od 24 do 50 śpiewaków. Posiada w repertuarze utwory twórców różnych epok, jak: Monteverdi, di Lasso, Vivaldi, Schütz, Bach, Händel, Mozart, Schubert, Rossini, Verdi, Brahms, Bruckner, Mendelssohn oraz wybitnych kompozytorów XX i XXI wieku, m.in. Schönberga, Poulenca, Messiaena, Strawińskiego.