Spektakl powstał na podstawie scenariusza przygotowanego przez Macieja Kowalewskiego, Krzysztofa Kopkę i Jacka Głomba. Tworząc go autorzy korzystali z lokalnego folkloru i obyczajowości, a wiele postaci miało swoje pierwowzory. Ballada opowiadała o życiu mieszkańców Zakaczawia, podłej legnickiej dzielnicy. Realizując ten spektakl i prezentując go w zdewastowanym, nieczynnym kinie "Kolejarz", Jacek Głomb, jednocześnie szef legnickiej sceny tworzył "teatr miejsca". Wykorzystywał nie tylko przestrzenie miejskie, ale i odpowiadał na potrzeby widowni, która chciała słuchać własnej historii. Wielowątkowa opowieść dotyczyła ostatnich 50 lat życia miasta. Znalazły się w niej autentyczne postacie, jak główny bohater, legenda dzielnicy - Benek Cygan, honorowy złodziej i zawadiaka, który swój kodeks wartości opierał na filmach o Winnetou oglądanych właśnie w "Kolejarzu". Na Balladę... złożyło się ponadto wiele codziennych zdarzeń, tych małych i tych większych, które budowały barwną panoramę Zakaczawia, ale i polskich czasów od lat 50. aż po lata 90. Znalazły się tu romanse, wielkie miłości, bijatyki, sceny z udziałem policji i stacjonujących radzieckich żołnierzy. Przedstawienie stało się sławne w całej Polsce. Porażał w nim przede wszystkim autentyzm odtworzonego z zaangażowaniem konkretnego miejsca i czasu, a także liryzm, swego rodzaju czułość i prawdziwy komizm bijący z wielu scen.
"Ale spektakl legnicki opowiada nie tylko o dzielnicy jednego z miast na ziemiach zachodnich, ale o każdym przedmieściu, gdzie na marginesie wielkiej historii ludzie rodzą się, kochają i umierają (...)" - pisał Roman Pawłowski. - "To 'Ballada' o odchodzeniu ze świata takich wartości, jak honor, lojalność, przyjaźń i wierność. O utraconym raju dzieciństwa. O chłopcach, dla których wzorem na całe życie pozostał Winnetou, bohater NRD-owskich filmów według Karola Maya." ("Gazeta Wyborcza" 03.11.2000)
- Maciej Kowalewski, Krzysztof Kopka, Jacek Głomb, Ballada o Zakaczawiu, reżyseria: Jacek Głomb, scenografia: Ewa Beata Wodecka, muzyka: Bartek Straburzyński, układ walk ulicznych: Leszek Jóźwik, konsultacja bokserska: Dymitrij Lenkow, występują: Janina Dębówna - Katarzyna Dworak, Alojza Banachowa - Ola Maj, Tońko Kulka, Generał Iwan Iwanow - Bogdan Grzeszczak, Ala Pelak - Anita Poddębniak, Benek Cygan - Przemysław Bluszcz, Rysiek Migacz - Paweł Wolak, Maniek Pecaj - Janusz Chabior, Kapitan Franciszek Maciejewski, Żyła - Dariusz Maj, Kapral Halina Gniazdko - Gabriela Fabian, Sierżant Zenon Kocieba, Horst Grubber - Lech Wołczyk, Henryk Rondel, Adam Goldmann - Tadeusz Ratuszniak, Jarek Walek - Rafał Nowicki, Natasza Tierieżkowa - Małgorzata Urbańska, Anatol Skaza - Marek Sitarski, Lowa Apuchow "Casablanca" - Grzegorz Wojdon, Róża - Joanna Gonschorek, Anka - Małgorzata Siatka, Młody - Krzysztof Karenkiewicz, Banda Dzika - Arkadiusz Jarek, Rafał Jarek, Krzysztof Wałkiewicz.
Premiera w Teatrze im. Heleny Modrzejewskiej w Legnicy, październik 2000.
W 2001 roku legnicki spektakl został przeniesiony do Teatru Telewizji. Telewizyjną wersję reżyserował Waldemar Krzystek.
W 2001 roku Jacek Głomb otrzymał wiele nagród za reżyserię Ballady...: nagrodę na 1. Festiwalu Dramaturgii Współczesnej w Zabrzu, prestiżową Nagrodę im. Konrada Swinarskiego oraz nagrodę Polskiego Radia we Wrocławiu w plebiscycie Brylant Roku 2000. Spektakl został również nagrodzony "Żelazną Kurtyną" dla najlepszego przedstawienia w Legnicy w sezonie 2000/2001, zdobył nagrodą główną na 8. Ogólnopolskim Konkursie na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej w Warszawie (2001) i wyróżnienie na 4. Przeglądzie Współczesnego Dramatu w Zielonej Górze (2001).
Autor: Monika Mokrzycka-Pokora, grudzień 2006.