Ranking najczęściej tłumaczonych żyjących polskich autorów non-fiction opublikował w lipcu 2014 r. magazyn "Press". Wynika z niego, że najczęściej tłumaczoną na języki obce polską reporterką jest Hanna Krall (70 tłumaczeń), drugi jest Mariusz Szczygieł (23), a trzecia - Agata Tuszyńska (15). Gdyby ta lista dotyczyła polskiego reportażu w ogóle (bez podziału żywi/umarli), mówilibyśmy zapewne: Kapuściński, Krall, Szczygieł...
Przejdź do rankingu najczęściej tłumaczonych polskich książek Non-fiction
Nieco zaskakujące może być wysokie czwarte miejsce Jacka Pałkiewicza (14 tłumaczeń), który reprezentuje inny rodzaj literatury (książki podróżnicze, "surwiwalowe"), przy czym jego popularność ogranicza się głównie do rynku włoskiego. Na równi z nim uplasował się Wojciech Tochman (14), tuż za nim jest Wojciech Jagielski (12). Miejsce szóste zajmują ex equo - z 9 tłumaczeniami - Jacek Hugo-Bader i Artur Domosławski.
Cały ranking dostępny jest w papierowej wersji "Pressu" – redakcyjny komentarz można przeczytać tutaj...
Polscy reporterzy piszą o świecie
Co ciekawe, wśród tłumaczonych na języki obce nie ma prawie w ogóle książek o Polsce. Jeśli nie liczyć książek Hanny Krall (w przypadku której siła przyciągania tkwi raczej w temacie niż opisywanym miejscu), współczesny polski reportaż w tłumaczeniu dotyczy przede wszystkim zagranicy.
Dlaczego nie powstają dziś reportaże o Polsce? - czytaj wywiad z Wojciechem Tochmanem
Jak widać, nie muszą to być miejsca egzotyczne (przynajmniej z polskiej perspektywy). Najczęściej tłumaczoną polską książką reporterską z zagranicy jest "Gottland" – zbiór reportaży Mariusza Szczygła z Czech. Książka została przetłumaczona już na 14 języków, a 15. (rumuńskie) tłumaczenie jest w drodze.
Wysoko na liście "Pressu" znalazły się zagraniczne książki Wojciecha Jagielskiego i Wojciecha Tochmana, kontynuujące tradycję polskiego reportażu wojennego (czy powojennego) spod znaku Ryszarda Kapuścińskiego. Książki pisane z pierwszej linii ognia w trakcie wojennych konfliktów Wojciecha Jagielskiego (Nocni wędrowcy” z Ugandy, “Wieże z kamienia” z Czeczenii) i powstałe tam, gdzie jeszcze niedawno toczyła się wojna (Tochmana “Jakbyś kamień jadła” o Bośni, “Dziś narysujemy śmierć” z Rwandy) budzą duże zainteresowanie zagranicznych wydawców.
Poza tym polscy reporterzy piszą o Rosji (Jacek Hugo-Bader), Turcji (Wojciech Szabłowski) i Kaukazie (Wojciech Górecki) – te kierunki cieszą się dużym powodzeniem wydawców.
Tłumacze?
Niezwykle interesująco wygląda też kwestia tłumaczy polskiej literatury non-fiction. Na rynku anglosaskim – czyli największym runku tłumaczeniowym - większości wydanych ostatnio tłumaczeń polskiej literatury non-fiction dokonała jedna osoba. Antonia Lloyd-Jones przetłumaczyła m.in. książki Jacka Hugo-Badera, Wojciecha Tochmana, Mariusza Szczygła, a także głośną biografię Ryszarda Kapuścińskiego autorstwa Artura Domosławskiego. Wybitna tłumaczka jest autorką przekładów zdecydowanej większości książek, które znalazły się na naszej liście najciekawszych polskich książek non-fiction przełożonych na angielski (zobacz).
A przecież non-fiction nie jest jedynym obszarem przekładowej działalności Lloyd-Jones, która w zeszłym roku za całokształt dorobku otrzymała Found in Translation Award. Więcej...
Czytaj też wywiad z Antonią Lloyd-Jones o angielskim przekładzie "Kajtusia Czarodzieja" Janusza Korczaka.
1. Hanna Krall "Zdążyć przed panem Bogiem" - 16 tłumaczeń
2. Mariusz Szczygieł "Gottland" - 14
3. Hanna Krall "Taniec na cudzym weselu" - 10
Wojciech Tochman "Jakbyś kamień jadła" - 10
4. Hanna Krall "Dowody na istnienie" - 8
Hanna Krall "Król kier znów na wylocie" - 8
Agata Tuszyńska "Oskarżona Wiera Gran" - 8
Jacek Hugo-Bader "Biała gorączka" - 8
Artur Domosławski "Kapuściński: Non-Fiction" - 8
5. Hanna Krall "Tam już nie ma żadnej rzeki" - 7
6. Hanna Krall "Sublokatorka" - 5
Mariusz Szczygieł "Zrób sobie raj" - 5
7. Hanna Krall "Hipnoza" - 4
Hanna Krall "To ty jesteś Daniel" - 4
Wojciech Jagielski "Nocni wędrowcy" - 4
Wojciech Jagielski "Wieże z kamienia" - 4
8. Wojciech Szabłowski "Zabójca z miasta moreli" - 3
Agata Tuszyńska "Singer. Pejzaże pamięci" - 3
*Zestawienie na podstawie rankingu autorów magazynu "Press" (lipiec-sierpień 2014); dotyczy książek pisarzy żyjących; po myślniku liczba tłumaczeń ksiązki.
Autor: Mikołaj Gliński, 9.7.2014