Witold Lutosławski, 1993, fot. B. Haes / dzięki uprzejmości Towarzystwa im. Witolda Lutosławskiego
W 2013 roku obchodziliśmy setną rocznicę urodzin Witolda Lutosławskiego. Obchody Roku Lutosławskiego dały świadectwo międzynarodowej pozycji kompozytora jako jednego z najważniejszych twórców muzyki XX wieku. Dzieła Lutosławskiego wykonywane były na scenach najważniejszych sal koncertowych świata - ogłosili organizatorzy Roku Lutosławskiego.
''Był wspaniałym, ciepłym, szlachetnym i skromnym człowiekiem, przede wszystkim szlachetnym. Przez wiele lat, kiedy nie występował, wiódł bardzo skromne życie zarabiając komponowaniem popularnych melodii. Nie złamał się jednak, to było dla niego ważniejsze niż komfort codziennego życia'' - przeczytaj wywiad z Anne-Sophie Mutter o Witoldzie Lutosławskim.
Jak podkreślili - Rok Lutosławskiego przyczynił się do przybliżenia twórczości i sylwetki muzyka publiczności w Polsce i za granicą. Jego muzyka została zaprezentowana podczas niemal 700 koncertów - w wykonaniu takich słynnych zespołów jak Berliner Philharmoniker, London Symphony Orchestra i Orchestre de Paris. Wśród solistów wystąpili między innymi wiolonczelista Yo-Yo Ma i skrzypaczka Anne-Sophie Mutter.
"Ten rok pozostawi po sobie wiele trwałych efektów w postaci książek, płyt, audycji czy wystaw. Wydaje mi się, że udało nam się obalić mit o tym, że muzyka współczesna nie jest popularna. Kolejnym mitem, który udało nam się zwalczyć, jest przekonanie, że Lutosławski jest postacią słabo rozpoznaną. Według naszych badań około 40 procent Polaków wie, kim był Witold Lutosławski" - ocenił dyrektor IMiT.
Paweł Potoroczyn, dyrektor Instytutu Adama Mickiewicza, wyliczył inicjatywy, związane z obchodami: koncerty, realizacja wydawnictw fonograficznych i publikacji książkowych, projektów interdyscyplinarnych, organizacja sympozjów. Jak dodał, dzięki transmisjom telewizyjnym i radiowym, na przykład koncertom w ramach festiwalu BBC Proms - dzieł Witolda Lutosławskiego wysłuchało ponad 2 miliony słuchaczy na całym świecie. Na całym świecie odbyło się ponad 700 koncertów z muzyką Lutosławskiego, na koncerty z serii ''Woven Words'' przyszło ponad 22 tysiące słuchaczy, a w mediach ukazało się 1188 recenzji i zapowiedzi związanych z Rokiem Lutosławskiego.
"Myśleliśmy o nim nie tylko jako kompozytorze ale myślicielu, filozofie. Chcieliśmy przybliżyć nie tylko dzieło, ale i postać" - ocenił Potoroczyn.
Z okazji Roku Lutosławskiego, Instytut Adama Mickiewicza zamówił film na motywach utworów Lutosławskiego u legendarnych twórców artystycznych animacji - braci Quay. "KwartetSmyczkovy - Paraphrase on 'The Hour We Knew Nothing of Each Other'' został po raz pierwszy pokazany podczas Ruhrtriennale w Duisburgu. Paweł Janicki z Centrum Sztuki WRO zainspirowany techniką kompozytorską Lutosławskiego - aleatoryzmem kontrolowanym - stworzył interaktywną instalację LutoScratch. W 2014 roku zostaną zaprezentowane kolejne projekty oparte na myśli i twórczości Lutosławskiego, które zostały zamówione przez IAM - między innymi u młodych polskich kompozytorów.
''Na ekranie wszystko się rozmywa, jest płynne – sylwetki ludzkie, krajobraz, architektura. Jedynymi stałymi rzeczami są fragmenty nagrane na ośmiomilimetrowej taśmie filmowej, zrealizowne przez braci Quay w latach 70. podczas ich pobytu w Polsce'' - przeczytaj recenzję filmu braci Quay w Culture.pl
LutoScratch from Culture.pl on Vimeo.
O działaniach Towarzystwa im. Witolda Lutosławskiego opowiedział jego prezes, Grzegorz Michalski. Do najważniejszych inicjatyw należały m.in. przedsięwzięcia inaugurujące Rok: X. Festiwal Witolda Lutosławskiego "Łańcuch", wystawa biograficzna "Lutosławski 1913-1994", książki (między innymi "PostSłowie. Przewodnik po muzyce Witolda Lutosławskiego" autorstwa Andrzeja Chłopeckiego) a także - przygotowany wraz z IMiT i Narodowym Instytutem Fryderyka Chopina - aplikacja będąca multimedialnym przewodnikiem po warszawskich miejscach, związanych z życiem i twórczością kompozytora.
"Rok Lutosławskiego przyniósł znaczne wzmożenie obecności jego muzyki w programach festiwali i koncertów. W całym kulturalnym świecie, sztuka Witolda Lutosławskiego została przyjęta do kanonu, określającego naszą cywilizację. Mamy świadomość, że daleko nam do rzeczywistego przyswojenia sobie tej muzyki ale najważniejszy krok został wykonany" - podsumował prezes Towarzystwa.
Uruchomiono także pierwszy, bezpłatny serwis internetowy www.trzejkompozytorzy.pl, zawierający wykonania wszystkich dzieł Lutosławskiego a także Krzysztofa Pendereckiego i Henryka Mikołaja Góreckiego.
Mamy do czynienia z czymś niezwykle atrakcyjnym: bazą, w której znaleźli się aż trzej kompozytorzy, a która - dzięki temu, że została wyposażona w system filtrów - jednocześnie może stanowić atrakcyjne narzędzie pomocnicze do dokonywania zestawień i porównań (dla komparatystów i amatorów), i tym, którym takie "wrzucenie do jednego worka" nie odpowiada, daje możliwość nacieszenia się tylko jednym kompozytorem - opowiada Konrad Jeliński, jeden z redaktorów portalu trzejkompozytorzy.pl - przeczytaj więcej o portalu na Culture.pl
Rok Witolda Lutosławskiego oficjalnie kończy koncert w 20. rocznicę śmierci kompozytora - 7 lutego, w ramach współorganizowanego przez IMiT i Towarzystwo Festiwalu Witolda Lutosławskiego festiwalu Łańcuch XI.