Nike jest nagrodą za najlepszą książkę roku. Przyznawana jest zawsze w pierwszą niedzielę października, w tym roku po raz szesnasty. Zwycięzca wyłaniany jest w trzech etapach. Pierwszy to dwadzieścia nominacji ogłaszanych w maju, w tym roku po raz drugi na Warszawskich Targach Książki.
Drugi etap to wybór siedmiu finalistów - do połowy września. Decyzję o przyznaniu nagrody jury podejmuje w dniu jej wręczenia. Zwycięzca otrzymuje 100 tysięcy złotych i statuetkę Nike dłuta prof. Gustawa Zemły. Fundatorami Nike są "Gazeta Wyborcza" i Fundacja Agory.
Oto tegoroczni finaliści:
Pierwsza biografia zmarłego w lutym 2011 Jerzego Nowosielskiego rzuca nowe światło na jego życie i twórczość. Pokazuje go jako artystę, który zmienił na zawsze oblicze polskiej sztuki i wywiera wpływ na kolejne pokolenia twórców. Portretuje człowieka z jego wszelkimi słabościami i bolesnymi rozdarciami.
Krystyna Czerni, "Nietoperz w świątyni. Biografia Jerzego Nowosielskiego", Znak, Kraków
"Miłosz. Biografia" autorstwa Andrzeja Franaszka to nie tylko barwny portret jednego z największych twórców XX wieku - to zarazem kawał historii tego stulecia, z jego okrutnymi paroksyzmami: wojnami, rewolucjami, totalitaryzmami, powstaniami, dyktaturami, zrywami niepodległościowymi. Wszystkich tych wydarzeń - a także kluczowego dla tej epoki losu wygnańca - żyjący blisko sto lat poeta doświadczył na własnej skórze; ale też wnikliwie opisał w dziełach zdumiewających skalą artystycznej różnorodności.
Andrzej Franaszek, "Miłosz. Biografia", Znak, Kraków
Filip Springer przez ponad dwa lata szukał odpowiedzi na pytanie, dlaczego miasteczko z siedmiowiekową tradycją zniknęło z powierzchni ziemi. Czy stało się tak na skutek zniszczeń spowodowanych rabunkowym wydobyciem uranu przez Rosjan prowadzonym tutaj w latach 1948-1952? Czy też opowieści o szkodach górniczych zostały wymyślone przez władzę jako pretekst do wyburzenia miasta i ukrycia tajemnicy z przeszłości?
Filip Springer, "Miedzianka. Historia znikania", Czarne, Wołowiec
Najnowsza książka Małgorzaty Szejnert to opowieść o mitycznej krainie, w której odbijają się losy Afryki. Po Śląsku i Elis Island Małgorzata Szejnert zabiera czytelników na kolejną "wyspę klucz". Tym razem jest to Zanzibar - miejsce z najwspanialszymi na świecie zachodami słońca.
Małgorzata Szejnert, "Dom żółwia. Zanzibar", Znak, Kraków
"Książka twarzy" Marka Bieńczyka to zbiór zawierający: eseje, rozprawy historycznoliterackie, recenzje, posłowia, teksty wspomnieniowe a także artykuły pisane do popularnych gazet. Teksty podzielone zostały na grupy - Sportiva, Melancholica, Sensualica, Romantica, Geografica i kilka innych. Powstały - jak twierdzi autor - w różnych okolicznościach i dla różnych celów, ale przy jednym biurku.
Marek Bieńczyk, "Książka twarzy", Świat Książki, Warszawa
W tomie "Imię i znamię" Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki porusza się w kręgu swoich obsesyjnych problemów, w tej samej - wydawałoby się - poetyckiej rzeczywistości. Jednak to tylko pozór. Bowiem autor, ujawniając rodzinną tragedię, spogląda na swoją przeszłość z perspektywy dotychczas przemilczanej. Natomiast jeszcze bardziej niż dotąd otwiera się na wszystkich wyklętych, wykluczonych i tych z nieoczywistymi życiorysami, co nadaje książce wymiar uniwersalny.
Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki, "Imię i znamię", Biuro Literackie, Wrocław
"Włoskie szpilki" to zbiór siedmiu krótkich opowiadań rozgrywających się w powojennej Polsce, w których czytelnik poznaje polsko-włoską rodzinę autorki. Matka pisarki ocalała z Auschwitz, ojciec był Włochem. Magdalena Tulli przejmująco opowiada o polskiej traumie, która do dzisiaj na nas ciąży.
Magdalena Tulli, "Włoskie szpilki", Nisza, Warszawa
Przyznawana jest także Nagroda Czytelników - po ogłoszeniu siódemki finalistek czytelnicy "Gazety Wyborczej" mogą głosować na najlepszą książkę finału.
W skład jury Nagrody Literackiej Nike wchodzą w tym roku: Marek Beylin, Przemysław Czapliński, Jan Gondowicz, Inga Iwasiów, Ryszard Koziołek, Tadeusz Nyczek (przewodniczący), Adam Pomorski, Maria Poprzęcka, Iwona Smolka.
Dotychczas literacką nagrodę Nike otrzymali: Wiesław Myśliwski (1997 i 2007), Czesław Miłosz (1998), Stanisław Barańczak (1999), Tadeusz Różewicz (2000), Jerzy Pilch (2001), Joanna Olczak-Ronikier (2002), Jarosław Marek Rymkiewicz (2003), Wojciech Kuczok (2004), Andrzej Stasiuk (2005), Dorota Masłowska (2006), Olga Tokarczuk (2008), Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki (2009), Tadeusz Słobodzianek (2010) i Marian Pilot (2011).
Źródło: informacje prasowe, wyborcza.pl, jrk, 15 września 2012