Aktor teatralny i filmowy. Urodził się 9 października 1950 roku w Pszczynie.
W 1972 roku ukończył Wydział Aktorski Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi. Był aktorem Teatru Ziemi Krakowskiej w Tarnowie (1972-1973), łódzkiego Teatru im. Stefana Jaracza (1973-1978), warszawskich teatrów: Komedii (1979-1981), Dramatycznego (1981-1984) i Nowego (1988). Od 1990 roku pracuje w zespole Teatru Powszechnego im. Zygmunta Hübnera w Warszawie.
Stroiński debiutował w Tarnowie rolą Parysa w Romeo i Julii Szekspira w reżyserii Antoniego Baniukiewicza (1973). W Teatrze Ziemi Karkowskiej zagrał jeszcze Juliusa w Miłości w Wenecji wg anonimu weneckiego z XVI wieku w reżyserii Giovanniego Pampiglione (1973). W Łodzi, na scenie Teatru im. Jaracza, grał przede wszystkim w przedstawieniach Jana Maciejowskiego. Był m.in. Alkiem w Popiele i diamencie wg prozy Jerzego Andrzejewskiego (1974), Romeem w Romeo i Julii (1974), Larusiem (Hilarym) w Dniach Turbinów Michaiła Bułhakowa (1975), Orciem w Nie-Boskiej komedii Zygmunta Krasińskiego (1976), a także Tolą Żarikowem w Protokole z pewnego zebrania Aleksandra Gelmana (1976) i Sandu w Największej świętości Iona Druce (1977). Zagrał także Ariela w Burzy Szekspira w reżyserii Witolda Zatorskiego (1975), Albina w Ślubach panieńskich Aleksandra Fredry w reżyserii Tadeusza Byrskiego (1976) i Artura w Damie Kameliowej Aleksandra Dumasa w inscenizacji Wandy Laskowskiej (1978).
"Stroiński jest jednym z tych nielicznych aktorów, którzy za sprawą pewnych, trudnych do określenia predyspozycji wzbudzają sympatię widzów" - pisał Bogusław Borch-Wiśniewski. - "To pozwala mu szybko nawiązać bliski kontakt emocjonalny z publicznością (...)" ("Stolica" 1988, nr 41).
Ta umiejętność Stroińskiego objawiała się w teatrze, ale też w kinie, do którego wnosił naturalność gry, swoistą zwyczajność, wielokrotnie umożliwiającą mu stworzyć przed kamerą prawdziwe, przekonujące postacie. W filmie Stroiński debiutował w jednym z odcinków popularnego serialu Doktor Ewa w reżyserii Henryka Kluby (1970). Później można go było zobaczyć w kostiumowym filmie dla młodzieży Pierścień księżnej Anny w reżyserii Marii Kaniewskiej (1970), a także m.in. w Szklanej kuli Stanisława Różewicza – portrecie nonkonformistycznych maturzystów (1972), Agnieszce Anette Olsen (1972) i Poza układem Jana Rutkiewicza, gdzie wystąpił w głównej roli żużlowca, Andrzeja Całka (1977).
"Dynamizm, energia i zdecydowanie to dominujące cechy we wszystkich kreowanych przez niego postaciach" - pisała Julitta Nowicka. - "Mimo niełatwych startów i wielu porażek, jego bohaterowie nigdy nie są do końca przegrani. Nie zawsze są to sylwetki jednoznaczne, lecz właśnie w swych rozterkach i wątpliwościach bardzo prawdziwe i interesujące" ("Ekran" 1985, nr 3).
W kinie lat 70. Stroiński stał się przede wszystkim ucieleśnieniem młodego chłopaka z awansu; typowego bohatera obyczajowych przemian związanych z migracją ze wsi do miasta. Taką pozycję przyniosły mu główne role w filmach Waldemara Podgórskiego: Pójdziesz ponad sadem (1974) i Wesela nie będzie (1978) oraz w serialu telewizyjnym Daleko od szosy Zbigniewa Chmielewskiego (1976). Przez długi czas Stroiński był kojarzony właśnie z postacią Leszka Góreckiego, młodego, prostolinijnego wiejskiego chłopaka z Daleko od szosy. Aktor przełamał jednak ten swój filmowy wizerunek. Najpierw jako Gustek w historycznym serialu o polsko-niemieckich losach na Śląsku - Blisko, coraz bliżej Chmielewskiego (1982-1986), a następnie Zdzisio, ojciec Elki w filmie Macieja Dejczera 300 mil do nieba (1989). W tym opartym na prawdziwych zdarzeniach obrazie, mówiącym o ucieczce na Zachód dwójki chłopców, Stroiński zagrał pijaka - ojca przyjaciółki głównych bohaterów. Stworzył poruszającą postać - przegranego mężczyzny i ojca, świadomego swojej alkoholowej choroby.
W 1979 roku w warszawskim Teatrze Adekwatnym Stroiński zagrał Konrada w Wyzwoleniu Stanisława Wyspiańskiego w reżyserii Magdy Teresy Wójcik i Henryka Boukołowskiego (1979). Następnie występował w Teatrze Komedia w przedstawieniach Olgi Lipińskiej: Król IV Stanisława Grochowiaka (1980), Ja się nie boję braci Rojek Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego (1981) oraz w reżyserowanych przez Jerzego Gruzę Fachowcach Stefana Friedmanna i Jonasza Kofty (1981).
"(...) Zacząłem uczyć się zupełnie innego rodzaju aktorstwa" - mówił o pracy w Komedii Stroiński. - "Przedtem nigdy nie śpiewałem i nie tańczyłem. Szczęśliwie teatr Olgi Lipińskiej - żywy spontaniczny, improwizujący - dawał możliwość oparcia się na swojej prywatności" ("Głos Pomorza" 1988, nr 72).
Doświadczenia wyniesione z Komedii pomogły Stroińskiemu w występach na estradzie i w kabarecie w połowie lat 80. Aktor grał także w Teatrze Dramatycznym. Był Panem w Operetce Witolda Gombrowicza w reżyserii Macieja Prusa (1980), Walrey Beurre w Biedaczku vel Tartuffe wg Moliera w reżyserii Marka Walczewskiego (1981), Ksiądzem I w przedstawieniu Mord w katedrze Thomasa Stearnsa Eliota w reżyserii Jerzego Jarockiego (1982), Sycyniuszem w Koriolanie Szekspira w reżyserii Krzysztofa Kelma (1982) i Jozafatem w Księdzu Marku Juliusza Słowackiego w reżyserii Krzysztofa Zaleskiego (1983). Jednak warunki Stroińskiego nie predestynowały go do tak zwanego wysokiego repertuaru. Wydaje się, że jego aktorstwo najbardziej pasuje do kameralnego, współczesnego teatru. Stroiński potwierdzał to wielokrotnie, m.in. w reżyserowanym przez siebie monodramie Taryfą do raju Jerzego Niemczuka w Teatrze Adekwatnym (1988):
"(...) zbudował postać taksówkarza na dwóch tonacjach: histerii i pogodzenia z losem" - notował Krzysztof Pysiak. - "Gdyby zagrał bardziej histerycznie, przypominałby bohatera 'Lokatora' Romana Polańskiego. W jego sarkastycznej wizji samego siebie, w postawie ucieczki, jest coś z polskiego marazmu, życiowego lenistwa, niechęci do walki. Tak odczytana postać nabiera cech symbolu" ("Życie Warszawy" 1988, nr 231).
W Teatrze Powszechnym Stroińskiego można było zobaczyć m.in. w roli Franciszka Piszczałki w Śnie nocy letniej Szekspira w reżyserii Macieja Wojtyszki (1991), Rabina w przedstawieniu Gimpel Głupek wg Isaaka Bashevisa Singera (1992), a wreszcie jako Józia w Ferdydurke (1993) - oba przedstawienia w reżyserii Waldemara Śmigasiewicza. Z dużym wyczuciem komediowej konwencji Stroiński zagrał też epizodyczną rolę Stiepana w Ożenku Mikołaja Gogola w reżyserii Andrzeja Domalika (1995), był Księdzem w Weselu Stanisława Wyspiańskiego w reżyserii Krzysztofa Nazara (1995). W 1997 odmalował typ sarkastycznego cwaniaka-biznesmana Jacka w Ciałopaleniu Marka Bukowskiego w reżyserii Władysława Kowalskiego. Ciekawą rolą był również powściągliwy i gorzki Lekarz w Kalece z Inishmaan Martina McDonagha w reżyserii Agnieszki Glińskiej i Władysława Kowalskiego (1999). Stanisław Różewicz powierzył mu rolę Victora Sjostroma w Twórcach obrazów Pera Olova Enquista (1999), a Władysław Kowalski Johna Freemana w Czwartej siostrze Janusza Głowackiego (1999).
Stroiński nadal występował w filmach. U Roberta Glińskiego zagrał Adama Chrostowskiego w ekranizacji autobiograficznej powieści Oli Watowej Wszystko, co najważniejsze (1992), w Wielkim Tygodniu Andrzeja Wajdy wg prozy Jerzego Andrzejewskiego wcielił się w postać kolejarza Osipowicza (1995). Można go było również zobaczyć w roli Kajtka w sensacyjnym Kameleonie Janusza Kijowskiego (2001). Występował w serialach i komediach, m.in.: w serialu telewizyjnym Matki, żony i kochanki Juliusza Machulskiego (1995) i komediach Dzieci i ryby Jacka Bromskiego (1996) i Ciele w reżyserii Tomasza Koneckiego i Andrzeja Saramonowicza (2003). Na planie filmowym współpracował z Jerzym Stuhrem, który powierzył mu role dziekana w Historiach miłosnych (1997) i Olesia w Tygodniu z życia mężczyzny (1999). Interesującym kontrastem wobec tych ról stała się galeria postaci na życiowej krawędzi - pokonany przez życie, bezrobotny ojciec ślaskiej rodziny w Moim mieście (z serii "Pokolenie 2000") w reżyserii Marka Lechkiego (2002), ale też niepoddający się przeciwnościom losu górnik Józef w Co słonko widziało Michała Rosy (2005). Jedną z najbardziej mrocznych kreacji Stroińskiego stała się postać aspiranta Stanisława Saniewskiego vel Metyla w kryminalnym filmie Patryka Vegi Pitbull (2005). W 2008 roku stworzył znakomitą rolę w Rysiedz: - filmowej psychodramie Michała Rosy. Zagrał Jana pozostającego z Joanną (w tej roli Jadwiga Jankowska-Cieślak) w wieloletnim związku małżeńskim, który powoli zaczyna się rozpadać. Pojawiają się bowiem informacje, które świadczą o współpracy Jana z SB.
"Rosa obserwuje proces załamywania się wieloletniego zaufania" - pisała Anita Zachora. - "Niszczący, długotrwały, bolesny. Są w nim wszystkie elementy: paradoksalna konieczność (z braku dowodów materialnych) wiary w słowa esbeków; wyobcowanie - zarówno tych, którzy są podejrzani, jak i tych, którzy podejrzewają, bo sprawę współpracy otacza tabu; w końcu poczucie utraty tożsamości prowadzące na granicę choroby psychicznej. I wszystko to rewelacyjnie wygrane przez parę aktorską: Krzysztofa Stroińskiego i Jadwigę Jankowską-Cieślak" ("Film" 26.09.2008).
Aktora można było też zobaczyć w politycznym serialu Ekipa firmowanym przez Agnieszkę Holland (2007), gdzie grał Adama Niemca, szefa Kancelarii Premiera, a także w mniejszych rolach w Ogrodzie Luizy Macieja Wojtyszki (2007), Enenie Feliksa Falka (2009) i Janosiku. Prawdziwej historii Kasi Adamik i Agnieszki Holland (2009).
W Teatrze Powszechnym w ostatnich latach Stroiński grał m.in. Franka Oddie w Zdaniem Amy Davida Hare'a (2001) i Jamesa Lingka w Glengarry Glen Ross Davida Mameta w reżyserii Tadeusza Bradeckiego (2004). W spektaklach Piotra Cieplaka był zabawnym Vezinetem w Słomkowym kapeluszu Eugene'a Labiche'a (2005) i ciepłym Panem Alfredem w przedstawieniu dla dzieci Ach, jak cudowna jest Panama wg Janoscha (2006). Zagrał też Burmistrza/Prokuratora/Dyrektora w Małym biesie wg Fiodora Sołoguba w reżyserii Remigiusza Brzyka (2005), Angela w Szekspirowskiej Miarce za miarkę w reżyserii Anny Augustynowicz (2006), a w inscenizacji Izabelli Cywińskiej Johna La Hale'a w Czarownicach z Salem Arthura Millera (2007). Wystąpił też w roli Fryderyka w Gombrowiczowskiej Pornografii w reżyserii Waldemara Śmigasiewicza (2007). Jedną z jego najciekawszych ról teatralnych z ostatnich lat był Richard w przedstawieniu Na wsi Martina Crimpa w reżyserii Mariusza Grzegorzka (Teatr Studio w Warszawie, 2003). W tym psychologicznym, kameralnym dramacie małżeńskim Stroiński partnerował Dorocie Pomykale.
"Znakomici aktorzy przez półtorej godziny utrzymują odpowiednio wyśrubowane napięcie i wiarygodnie oddają nerw relacji, jakie łączy długoletnie małżeństwo" – pisała Iza Natasza Czapska. - "Po obojgu widać cenę, jaką płacą każdego dnia za niemą zgodę na życie w pozorowanym układzie" ("Życie Warszawy" 2003, nr 90).
Ekranowa prawda Stroińskiego sprawia, że nawet podczas krótkiej obecności na ekranie potrafi stworzyć przekonującą, wielowymiarową postać. W "Uwikłaniu" Jacka Bromskiego kilka minut wystarczyło, by dzięki Stroińskiemu na oczach widzów ożyła postać neurotycznego historyka, który przed laty wypowiedział wojnę dawnym ubekom, a dziś żyje w lęku o własne życie. W kolejnym filmie Bromskiego aktor znów pojawiał się w drugim planie i stworzył postać ojca dwójki głównych bohaterów filmu. Dużo większą rolę otrzymał od Bromskiego w "Anatomii zła" z 2015 roku. Wcielał się w niej w płatnego zabójcę o pseudonimie „Lulek”, który zostaje przedwcześnie zwolniony z więzienia, a ludzie odpowiedzialni za jego powrót na wolność zlecają mu zamach na komendanta Centralnego Biura Śledczego.
Jedną ze swych najważniejszych i najbardziej poruszających ról Stroiński stworzył w debiutanckim filmie Bartosza Konopki "Lęk wysokości". Grał ojca głównego bohatera, chorego psychicznie mężczyznę, który nie zgadza się na hospitalizację i przyjmowanie leków. Wcielając się w postać schizofrenika Stroiński stworzył postać niezwykłą – mężczyzny bezbronnego, ale uparcie broniącego resztek swojej godności i samoświadomości. Jego Wojtek był złośliwcem i egoistą nie potrafiącym wyrazić miłości ani wdzięczności względem dorosłego syna, a zarazem postacią głęboko tragiczną i budzącą sympatię.
Wybierając role, Stroiński podejmuje nierzadko bardzo odważne decyzje – pracuje zarówno z młodymi twórcami znajdującymi się u progu kariery, jak i z artystami z pogranicza kina, teatru i sztuk wizualnych. W 2015 na ekrany kin trafił "Walser" Zbigniewa Libery z tytułową rolą Krzysztofa Stroińskiego. Libera, jeden z największych indywidualności polskiej sztuki współczesnej, w swym filmowym debiucie opowiadał historię urzędnika kolejowego, który przybywa do rajskiego świata zamieszkiwanego przez nieznane plemię żyjące zgodnie z prawami natury.
Krzysztof Stroiński od lat pozostaje jednym z najwyżej cenionych aktorów teatru telewizji. Wystąpił m.in. w "Skutkach ubocznych" Leszka Dawida według Zelenki, "Bezdechu" Andrzeja Barta, a także "Iluzjach" i "Trzech siostrach" w reżyserii Agnieszki Glińskiej.
Nagrody:
- 1977 - Kufel Warmiński - nagroda redakcji olsztyńskiej "Panoramy Północy" za rolę w serialu telewizyjnym Daleko od szosy w reżyserii Zbigniewa Chmielewskiego;
- 1978 - Nagroda za stworzenie popularnej postaci w serialu telewizyjnym Daleko od szosy w reżyserii Zbigniewa Chmielewskiego na Festiwalu Sztuk i Widowisk Telewizyjnych w Olsztynie;
- 1988 - Wyróżnienie za rolę Emanuela w Cmentarzysku samochodów Fernanda Arrabala w reżyserii Ryszarda Jaśniewicza w Słupskim Teatrze Dramatycznym na 30. Festiwalu Teatrów Polski Północnej w Toruniu;
- 1995 - Nagroda za epizod, za rolę Stiepana w przedstawieniu Ożenek Mikołaja Gogola w reżyserii Andrzeja Domalika w Teatrze Powszechnym w Warszawie na 35. Kaliskich Spotkaniach Teatralnych - Festiwalu Sztuki Aktorskiej;
- 2002 - Jantar za najlepszą rolę męską w filmie Moje miasto Marka Lechkiego na 21. Koszalińskich Spotkaniach Filmowych "Młodzi i Film";
- 2005 - Nominacja do Feliksa Warszawskiego za najlepszą drugoplanową rolę męską - za rolę Vezineta w przedstawieniu Słomkowy kapelusz Eugene'a Labiche'a w reżyserii Piotra Cieplaka w Teatrze Powszechnym w Warszawie;
- 2007 - Wyróżnienie honorowe dla najlepszego aktora za rolę w filmie Male radosti w reżyserii Agaty Dębskiej na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym "Tofifest" w Toruniu;
- 2008 - Wyróżnienie honorowe za rolę Jana w filmie Rysa w reżyserii Michała Rosy na 33. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni;
- 2009 - Polska Nagroda Filmowa Orzeł za rok 2008 w kategorii "najlepsza główna rola męska" za rolę Jana w filmie Rysa Michała Rosy;
- 2015 – Nagroda za główna rolę męską w filmie Anatomia zła podczas 60. Festiwalu Filmowego w Gdyni.
Autor: Monika Mokrzycka-Pokora, listopad 2007; ostatnia aktualizacja: sierpień 2016 (ND).