Przed zdaniem na studia, przez dwa lata występowała we Wrocławskim Teatrze Pantomimy Henryka Tomaszewskiego, gdzie grała postać Rusałki w "Legendzie" (1972). W 1977 roku ukończyła warszawską Państwową Wyższą Szkołę Teatralną.
Jako czołowa amantka polskiego kina, w pierwszych latach kariery artystycznej głównie eksponowano jej urodę, dopiero później okazało się, że jest również bardzo dobrą aktorką. Szapołowska tak o tym mówi:
"Wcale nie uważam, że miałam duże walory fizyczne. Na początku drogi aktorskiej wiedziałam, że muszę się przebić, nie ze względu na urodę, ale dlatego, że bardzo tego chciałam. Miałam nosa do scenariuszy, szczęście do pewnych reżyserów. I jakoś poszło" ("Gwiazdy w zbliżeniu" pod red. Jacka Lutomskiego, Warszawa 1995).
Jest aktorką niezwykle popularną, o czym świadczy chociażby to, że zdobyła aż cztery "Złote Kaczki" - nagrodę przyznawaną przez czytelników magazynu "Film".
Jeszcze w czasie studiów występowała u Tadeusza Łomnickiego w Teatrze na Woli, gdzie wcieliła się w rolę Ingi w Pierwszym dniu wolności Leona Kruczkowskiego (1976). W latach 1977-1984 należała do zespołu warszawskiego Teatru Narodowego. Zagrała tam u Adama Hanuszkiewicza: Arycję w "Fedrze" Jeana Racine'a (1977), Księżniczkę w "Śnie srebrnym Salomei" Juliusza Słowackiego (1977), Śmierć w "...i Dekameron" wg Boccaccia (1980), Pannę w "Komedii pasterskiej" Jana Andrzeja Morsztyna (1982), a u Tadeusza Minca Maję Ochołowską w "Opętanych" (1982). Później występowała w tym teatrze jedynie gościnnie. Zagrała Annę u Agnieszki Lipiec-Wróblewskiej w "Dawnych czasach" Harolda Pintera (2000) i Księżnę Alicję of Nevermore u Jana Englerta w "Kurce wodnej" Witkacego (2002). W Mazowieckim Teatrze Muzycznym wystąpiła jako Księżna u Marty Meszaros w "Księżniczce Czardasza" Emmericha Kalmana (2006).
W Teatrze Telewizji aktorka debiutowała u Zofii Mrozowskiej - zagrała Herminię oraz Pasterkę w "Zimowej opowieści" Williama Szekspira (1977) - było to przedstawienie dyplomowe, zrealizowane przez warszawską PWST. Inne role to: Ilza u Zdzisława Wardejna w "Okupie dla wszystkich" Józefa Hena (1978), Hostessa II u Andrzeja Chrzanowskiego w "Wielkim człowieku" Ala Morgana (1980). U Wojciecha Solarza zagrała Geraldinę w "Pustelni" Stanisława Horaka (1981) i Joannę Soudray w "Kongresie we Florencji" Jarosława Iwaszkiewicza (1986). U Laco Adamika wystąpiła jako Zofia w "Grze miłości i śmierci" Romaina Rollanda (1986) i Helenę Grayle w części II i III "Żegnaj laleczko" Raymonda Chandlera (1989). Zagrała Marię u Andrzeja Barańskiego w "Muzyce II" Marguerite Duras (1993), Verity u Filipa Zylbera w "Od szóstej do szóstej" Philipa McDonalda (1995), Aleksandrę u Wojciecha Adamczyka w "Eskapadzie" Valérie Bonnier (1995), Janet Gladstone u Małgorzaty Kopernik w "Myszkach" (1995), Elwirę u Leszka Wosiewicza w "Don Juanie" Moliera (1996), Helenę u Filipa Zylbera w "Disneylandzie" Stanisława Dygata (1998). Wystąpiła jako Marlena Dietrich u Marty Meszaros w "Edith i Marlene" (1998) - jest to sztuka o spotkaniu Marleny i Edith Piaf, o ich wzajemnej fascynacji. Piosenki z tego spektaklu zostały wydane na płycie. U Marcina Ziębińskiego wcieliła się w postać Erminii w "Sporze" Pierre'a de Marivaux (1999). Zagrała Matkę u Jana Englerta w "Ostatnich kwadrach" Furia Bordona (2000), Ewelinę u Andrzeja Wajdy w "Nocy czerwcowej" Jarosława Iwaszkiewicza (2002), Gertrudę u Łukasza Barczyka w Szekspirowskim "Hamlecie" (2004) i Arabellę Lazenby w "Pozory mylą" według Alana Ayckbourna w reżyserii Janusza Majewskiego (2007).
Szapołowska jest przede wszystkim aktorką filmową. Jak sama twierdzi zrezygnowała z etatu w teatrze, bo nie miała czasu, żeby łączyć codzienne próby i występy z intensywną pracą w filmie. Poza tym woli realizować swoje pasje zawodowe na planie filmowym. Powiedziała w wywiadzie:
"Kocham aktorstwo. Film mnie urzekł - ta niepewność lepienia roli z różnych, wyjętych ze środka kawałków scenariusza, dopasowywanie w wyobraźni scen granych niechronologicznie. I rozmowy z reżyserami, i spotykanie nowych aktorów (...) to wszystko jest fascynujące" ("Film" 2000, nr 03).
Występowała zarówno w filmach zagranicznych, jak i rodzimej produkcji. W polskim filmie debiutowała jeszcze na studiach epizodyczną rolą studentki Wrońskiej u Sylwestra Szyszki w "Telefonie" w serii "Najważniejszy dzień życia" (1974). Później zagrała m.in. u Jerzego Gruzy inżynier Urszulę Nowowiejską w 12. odcinku "40-latka" oraz epizod w odcinku 15. W serialu "Parada oszustów" (1977-78) u Grzegorza Lasoty wystąpiła jako narzeczona i wspólniczka Trzpila w odcinku "Tajny detektyw", Gizena Vickenholle w odcinku "Jaguar 1936" i Doris Whitestone w odcinku "Ładny gips". U Jerzego Trojana zagrała Mariolę w II części "Wielkiego podrywu" (1978), u Jerzego Sztwiertni wystąpiła jako Katarzyna w odcinkach 1.-4. w serialu "Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy" (1979-81). U Krzysztofa Rogulskiego zagrała inżynier Ewę Wojtowicz w "Przed odlotem" (1980), u Krzysztofa Szmagiera wystąpiła jako prostytutka Lidia Dorecka w "Hienach" (14) w "07 zgłoś się" (1981), u Hanki Włodarczyk zagrała Ewę, przyjaciółkę Kingi w "Bluszczu" (1982).
W 1983 roku wystąpiła w czterech filmach: zagrała żonę Wielkiego Szu u Sylwestra Chęcińskiego w "Wielkim Szu", żonę u Grzegorza Królikiewicza w "Forcie XIII", u Janusza Rzeszewskiego główną rolę piosenkarki Lizy w "Lata dwudzieste... lata trzydzieste..." oraz u Wiesława Saniewskiego wychowawczynię Kingę w "Nadzorze". W filmie tym aktorka zagrała postać funkcjonariuszki więziennej, osobę pozornie zimną i nieczułą, skrywającą jednak niepokojącą tajemnicę. W 1984 roku zagrała u Krzysztofa Kieślowskiego Urszulę Zyro w "Bez końca", u Zbigniewa Rebzdy dwie role: aktorkę Grażynę i Małgosię w "Przyspieszeniu", oraz u Andrzeja Kotkowskiego - Anetę Wasiewicz-Nevermore w "W starym dworku, czyli niepodległości trójkątów".
Rok 1985 to role: Anny u Magdaleny Łazarkiewicz w filmie Przez dotyk i nauczycielki Luizy Skubiejskiej u Jacka Koprowicza w Medium. U Filipa Bajona wystąpiła jako Marisca, najpierw żona Hansa Heinricha, potem Bolka, w filmie "Magnat" i w zrealizowanym z tych samych materiałów serialu telewizyjnym "Biała wizytówka" (1986).
W 1987 roku zagrała Nicolettę u Jerzego Sztwiertni w filmie Komediantka oraz w serialu telewizyjnym zrealizowanym przez Ryszarda Bera pod tym samym tytułem. Wystąpiła też w pierwszoplanowej roli matki Milki u Andrzeja Barańskiego w "Tabu".
U Krzysztofa Kieślowskiego zagrała rolę Magdy w "Dekalogu VI - Krótkim filmie o miłości" w cyklu "Dekalog" (1988). Jest to rola, którą aktorka najbardziej sobie ceni. Stworzyła tu pogłębiony psychologicznie portret kobiety zbyt późno dostrzegającej tragedię kochającego ją młodego człowieka.
U Juliusza Janickiego wystąpiła jako Denis, partnerka Leguta w "Pomiędzy wilki" (1989). U Tadeusza Konwickiego wcieliła się w postać Anioła Stróża i Archanioła w "Lawie" (1989).
W 1990 roku zagrała panią Grażynę u Bogusława Lindy w "Seszelach", u Jerzego Hoffmana - Nieznajomą w "Pięknej nieznajomej" (prod. Polska, Rosja, 1992). Wystąpiła u Włodzimierza Gawrońskiego jako pani Kakonyi w odcinkach 8. i 9. serialu "O Józefie Szwejku i jego drodze na front" (1996) oraz w filmie "Przygody dobrego wojaka Szwejka" (1999).
U Leszka Wosiewicza wystąpiła w roli matki w "Kronikach domowych" (1997). Zagrała Helenę Modrzejewską u Krzysztofa Zanussiego w "Our God's Brother" (Brat naszego Boga, produkacja: Polska, Włochy, Niemcy, 1997).
Rolą, która przyniosła jej dużą popularność była postać Telimeny u Andrzeja Wajdy w "Panu Tadeuszu" (1999). Aktorka tak wypowiedziała się o tej roli:
"Nie tylko gram Telimenę, ja nią jestem. Lubię ją za dystans do życia i siebie. Jest samotna, ale z wyboru. To luksus dojrzałości" ("Twój Styl" 1999, nr 03).
Szapołowska jest również popularna za granicą i odniosła tam znaczne sukcesy.
"Pierwsi odkryli mnie Węgrzy, potem Rosjanie, następnie przyszli Niemcy i wreszcie Włosi" - wylicza aktorka.
W filmach zagranicznych zagrała m.in.: u Dragovana Jovanovica postać Jagody w "Miris zemlje" / Zapachu ziemi (prod. Polska, Jugosławia, 1977), u Sándora Sára - Polę w "80 huszár" / Osiemdziesięciu huzarów (prod. Węgry, 1978). Jedną z najlepszych kreacji w swojej karierze stworzyła w filmie węgierskim "Egymásra nézve" / Inne spojrzenie (1982) u Károly'a Makka. Była to rola pięknej Lívii, uwikłanej w trudny i nietypowy romans z kobietą (Jadwiga Jankowska-Cieślak). U László Lugossy'ego zagrała żonę Ferenca w "Szirmok, virágok, koszorúk" / Płatki, kwiaty, wieńce (prod. Węgry, 1984). U Witalija Mielnikowa wystąpiła w roli piosenkarki kabaretowej w "Pierwaja wstriecza - Posliednaja wstriecza" / Pierwsze spotkanie - Ostatnie spotkanie (prod. ZSRR, 1987). U Horsta Seemanna wcieliła się w postać Marie Grafenstein w "Besuch bei van Gogh" / Z wizytą u Van Gogha (prod. Niemcy, 1985). Wystąpiła jako Clare Ridgeway u Rimona Butrosa i Igora Gostiewa w "Zagonie" (prod. ZSRR - Syria, 1987). U Istvána Szabó zagrała femme fatale - Valery de la Meer w Hanussenie (prod. Węgry, 1988). Wystąpiła jako Mona u Petera Keglevica w "Der Skipper" / Krwawy rejs (prod. Niemcy, 1990). Zagrała Monikę u Marco Bellocchio w "La Condanna" / Wyrok (prod. Włochy, 1990). U Tevfika Basera zagrała Karin w "Lebewohl, Fremde" / Żegnaj cudzoziemko (prod. Niemcy, 1991). Wystąpiła w głównej roli Armidy de Tolle w serialu telewizji włoskiej "Piazza di Spagna" / Plac Hiszpański (1991) u Florestano Vancini'ego. Zagrała tam kobietę, która poprzez małżeństwo zdobywa tytuł hrabiny i staje się człowiekiem interesu. Za tę rolę aktorka otrzymała prestiżową włoską nagrodę. U Claudio Del Punty wystąpiła jako Caroline w "Punto di fuga" / Dzika namiętność (prod. Włochy, 1992). Zagrała u Francesco Ranieri Martinottiego postać Franceski w filmie "Abissinia" (prod. Włochy, 1993) i Brigitte Frank u Giacomo Battiato w "Karol. Un uomo diventato Papa" / Karol. Człowiek, który został papieżem (prod. Polska, Włochy, Francja, Niemcy, Kanada, 2004).
W Polsce zagrała Julię Szulc, prezesa firmy kosmetycznej w odcinkach: 7., 8., 10., 11., 12., 13., 15., 17., 18., 27., 29. u Macieja Dejczera w popularnym serialu "Magda M." (2005-06). Występowała w komediach: matkę Julii zagrała u Ryszarda Zatorskiego w "Tylko mnie kochaj", sprzątaczkę u Stanisława Tyma w "Rysiu" (2006), mamę Marcina w "Nie kłam, kochanie" Piotra Wereśniaka (2008) i Bebę w "Wojnie żeńsko-męskiej" Łukasza Palkowskiego (2011). Pojawiła się także w produkcjach historycznych: "Różyczce" Jana Kidawy-Błońskiego (2010) i "1920. Bitwie Warszawskiej" Jerzego Hoffmana (2011). W 2015 roku zagrała w, wyreżyserowanym przez jej córkę, Katarzynę Jungowską, dramacie "Piąte. Nie odchodź".
Aktorka tak wypowiada się o aktorstwie filmowym:
"Zawsze uważałam, że w kinie trzeba przede wszystkim być. W odróżnieniu od teatru, w którym przede wszystkim trzeba grać. Jeśli na ekranie stworzysz postać, która daje szansę na wielorakie interpretacje, to znaczy, że to co zagrałeś jest dobre. (...) Sztuka wymaga namiętności. Wszystko, co jest poprawne i w tzw. rygorach, to przeciętność" ("Film" 1988, nr 36).
Niektórzy określają ją mianem "gwiazdy". Ona jednak nie uważa się za kogoś takiego.
"Ja nie czuję się gwiazdą, bo nie jestem kapryśna. Jestem wymagająca, ale nie kapryśna. Czasami może jestem znerwicowana, ale to też coś innego" ("Film" 1998, nr 09).
Zagrała w ponad pięćdziesięciu filmach. Dwukrotnie uzyskała tytuł "Gwiazdy Filmowego Sezonu": na 15. (1985) i 16. Lubuskim Lecie Filmowym (1986) w Łagowie. W 1997 roku podczas 2. Festiwalu Gwiazd w Międzyzdrojach odcisnęła dłoń na Promenadzie Gwiazd. W 2000 uzyskała tytuł "Najsławniejszego Polaka 1999" przyznany w plebiscycie słuchaczy Polskiego Radia.
Nagrody i odznaczenia:
- 1985 - Złota Kaczka - nagroda przyznawana przez magazyn "Film" - w kategorii "najlepsza polska aktorka" za rok 1984;
- 1986 - Złota Kaczka w kategorii "najlepsza polska aktorka" za rok 1985; "Jantar" za kreację aktorską w filmie "Przez dotyk" na Koszalińskich Spotkaniach Filmowych "Młodzi i Film" w Koszalinie;
- 1987 - Złoty Ekran - nagroda przyznawana przez pismo "Ekran" - za rolę w filmie "Przez dotyk" za rok 1986;
- 1988 - Brązowe Lwy Gdańskie za pierwszoplanową rolę kobiecą w filmie "Krótki film o miłości" na 25. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni;
- 1989 - Srebrny Hugo na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Chicago; Złota Kaczka w kategorii "najlepsza polska aktorka" za rok 1988;
- 1992 - Nagroda im. Ennio Flaiano za rolę Armidy de Tolle w serialu "Piazza di Spagna";
- 2000 - Złota Kaczka w kategorii "najlepsza polska aktorka" za rok 1999; Orzeł - Polska Nagroda Filmowa w kategorii "najlepsza główna rola kobieca" w filmie "Pan Tadeusz" za rok 1999;
- 2004 - Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski;
- 2005 - Złoty Medal Gloria Artis - Zasłużony Kulturze;
- 2011 - Nagroda w plebiscycie Złotych Kaczek dla najlepszej polskiej kochanki - za rolę w filmie "Magnat";
- 2015 - Klaps za całokształt osiągnięć artystycznych w dziedzinie filmu na 1. Zielonogórskim Festiwalu Filmu i Teatru; uzasadnienie jury: "aktorce wrażliwej i utalentowanej za sublimację kobiecości w kreacjach filmowych i teatralnych".
Autorka: Halina Olczak-Moraczewska, grudzień 2006.
Aktualizacja: Monika Mokrzycka-Pokora, listopad 2009; NMR, sierpień 2016.