"Bez Muzeum Plakatu w Wilanowie o tej formie wypowiedzi artystycznej niewiele by dzisiaj było wiadomo."
Słowa Ksawerego Piwockiego, rektora
Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie najlepiej pokazują rolę
Muzeum w upowszechnianiu sztuki plakatu. Pierwsze w świecie muzeum sztuki ulicy, w którego zbiorach są m.in. prace Pabla Picassa, Andy'ego Warhola i Alfonsa Muchy, świętuje Jubileusz 40-lecia.
Muzeum Plakatu w Wilanowie zostało otwarte 4 czerwca 1968 roku. Plakat, który do tego momentu nie był traktowany jako dzieło godne prezentacji w galeriach, znalazł wreszcie schronienie przed niszczącym działaniem czasu, a artyści zyskali gwarancję zachowania swoich prac dla potomności. Inspiracją do powstania Muzeum Plakatu było 1. Międzynarodowe Biennale Plakatu w Warszawie, które cieszyło się ogromnym zainteresowaniem publiczności oraz twórców. Projekt Muzeum wpisano do programu imprezy, lokując w nim przyszłe archiwum oraz galerię dla laureatów. Autorką projektu powstania muzeum była Janina Fijałkowska, przez następne lata Kurator Muzeum Plakatu. Na miejsce dla Muzeum wybrano tereny dawnej ujeżdżalni należącej do kompleksu zabudowań pałacowych w Wilanowie. Za stylową fasadą dobudowano zespół budynków mieszczących pracownie merytoryczne, konserwatorskie, archiwa i sale ekspozycyjne.
Witold Janowski "Cyrk" (tęczowy koń) 1970, offset barwny | Zbigniew Kaja, Grażyna Wyszomirska "Poland. Welcome to the polish sea-coast", 1964, rotograwiura barwna |
Najważniejsze kryterium gromadzeniu zbiorów Muzeum to wartości artystyczne. Wśród setek artystów, których prace znajdują się w kolekcji, są m.in.:
Stanisław Wyspiański,
Stanisław Ignacy Witkiewicz, Tadeusz Gronowski,
Tadeusz Trepkowski,
Henryk Tomaszewski,
Józef Mroszczak,
Waldemar Świerzy, Wiktor Górka,
Julian Pałka,
Jan Młodożeniec,
Jan Lenica,
Franciszek Starowieyski,
Wojciech Zamecznik,
Roman Cieślewicz, Eugene Grasset, Alfons Mucha, Leonetto Capiello, Luicien Bernhard, Julius Klinger, A. M. Cassandre, Pablo Picasso, Fernand Leger, Andy Warhol, Andre Francois, Shigeo Fukuda, Makoto Nakamura i Ikko Tanaka.
Muzeum posiada jedną z największych kolekcji plakatu artystycznego w świecie liczącą ponad 54 000 tytułów. Zbiór plakatu polskiego z lat 1892-1997 zawiera ok. 30 000 tytułów i jest najpełniejszym na świecie zestawem prac uznanych za kanon w tej dziedzinie twórczości. Kolekcja plakatu obcego, która powstaje głównie dzięki przekazom warszawskiego Biennale i darom artystów z całego świata, uznawana jest także za jedną z najcenniejszych kolekcji światowego plakatu artystycznego.
Wojciech Fangor "Czarna Carmen", reż. Otto Preminger, film amerykański 1959, offset barwny | Tadeusz Gronowski "Radion sam pierze" 1926, litografia barwna |
W 1983 roku za popularyzację sztuki plakatu Fachverband Aussenwerbung w Düsseldorfie odznaczył Muzeum Medalem Honorowym "Ernst Litfass 1816-1874" (nagroda imienia projektodawcy tradycyjnego słupa ogłoszeniowego).
Jubileusz Muzeum (4 czerwca) zbiega się z otwarciem 21. Międzynarodowego Biennale Plakatu (7 czerwca), co nadaje obu wydarzeniom wyjątkowy charakter, ponieważ Muzeum od początku swojego istnienia było ściśle związane z Biennale. Odbywały się tam prezentacje prac Laureatów i Jurorów, a w 1994 roku Muzeum Plakatu w Wilanowie przejęło całą organizację wydarzenia.
Przede wszystkim jednak obchody 40-lecia to cykl wystaw prezentujących wilanowską kolekcję oraz wydawnictwa. Zostanie wydana m.in. książka prezentująca najciekawsze tytuły z bogatych, prawie 60-tysięcznych, zbiorów Muzeum w układzie mini-wystaw o tematyce teatralnej, filmowej, społecznej, politycznej, reklamowej, turystycznej i innych.
Obchody Jubileuszu rozpoczęła w kwietniu wystawa z kolekcji Muzeum Tradycje konstruktywistyczne w plakacie polskim. Na sierpień zaplanowana jest prezentacja plakatów nawiązujących swoją tematyką do Warszawy, które oglądać będzie można na ogrodzeniu Łazienek Królewskich. Natomiast we wrześniu w salach muzeum zostaną pokazane plakaty społeczne na wystawie Życie - instrukcja obsługi. W ramach Jubileuszu przygotowywane są również wyjątkowe wydawnictwa. Ukazał się jubileuszowy wieczny kalendarz oraz limitowana seria teki z reprodukcjami najcenniejszych plakatów kolekcji. Obchodom 40-lecia towarzyszyć będzie również gadżet, który wybrany został w ramach ogłoszonego wiosną konkursu "Zrób gadżet dla Muzeum".
1. | 2. | 3. | 4. |
Ilustracje: 1. Wojciech Fangor, "Popiół i diament", reż. Andrzej Wajda wg powieści Jerzego Andrzejewskiego (film polski), 1958, offset barwny; 2. Jan Lenica, "Fedra", Racine, Teatr Narodowy w Warszawie, 1957, offset barwny; 3. Roman Cieślewicz, "Eroica", reż. Andrzej Munk (film polski), 1957, offset barwny; 4. Henryk Tomaszewski, "Niepotrzebni mogą odejść", reż. Carol Reed, 1947, offset barwny. |
Tegoroczne Biennale przejdzie do historii jako rekordowe pod względem liczby nadesłanych plakatów (3068). Szczególnie interesujący jest ponad dwukrotny - w porównaniu z poprzednią edycją - wzrost liczby plakatów w kategorii "Złoty Debiut im. Henryka Tomaszewskiego" (700 plakatów). Również program imprez towarzyszących tegorocznej edycji Biennale zapowiada się wyjątkowo ciekawie. Jest w nim wiele prezentacji polskiego projektowania graficznego, jak i międzynarodowych konfrontacji, wystaw profesjonalistów i studentów. Nowością jest konferencja prezentująca międzynarodowe przeglądy plakatu i grafiki w wybranych miejscach na świecie. Od 5 do 8 czerwca Warszawa będzie gościć śmietankę światowego plakatu.
Muzeum Plakatu w Wilanowie
ul. Stanisława Kostki Potockiego 10/16, Warszawa
www.postermuseum.pl