Pożegnanie: Henryk Mikołaj Górecki (1933-2010)
Jeden z najwybitniejszych polskich kompozytorów współczesnych, laureat międzynarodowych konkursów kompozytorskich, odznaczony Orderem Orła Białego, zmarł 12 listopada 2010 roku po ciężkiej chorobie w szpitalu w Katowicach.
2001 Katowice n/z Henryk Mikolaj Gorecki kompozytor fot. Czeslaw Czaplinski/FOTONOVA
Henryk Mikołaj Górecki urodził się 6 grudnia 1933 roku w Czernicy koło Rybnika (Śląskie). Studiował kompozycję u Bolesława Szabelskiego w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Katowicach (obecnie Akademia Muzyczna). Był profesorem tej uczelni, w latach 1975-79 pełnił funkcję rektora.
Jest laureatem wielu międzynarodowych konkursów kompozytorskich. Otrzymał kilkanaście honorowych doktoratów uczelni krajowych i zagranicznych. 21 października 2010 roku artysta otrzymał najwyższe polskie odznaczenie - Order Orła Białego.
Światową sławę przyniosła mu skomponowana w 1976 roku 3. Symfonia 'Pieśni żałosnych', która po nagraniu z udziałem amerykańskiej śpiewaczki Dawn Upshaw i zespołu London Sinfonietta w Stanach Zjednoczonych osiemnaście lat później, osiągnęła wielki sukces komercyjny. Symfonia znalazła się na amerykańskich i angielskich listach przebojów - doskonale radziła sobie też w rankingach popowych, wyprzedzając m.in. piosenki Nirvany czy Stinga.
Górecki zadebiutował jako kompozytor jeszcze w czasach studenckich. 27 lutego 1958 roku odbył się pierwszy w historii tej uczelni studencki koncert monograficzny, którego bohaterem był oczywiście Henryk Mikołaj Górecki. Wykonano wtedy pięć jego utworów. W tym samym roku na III Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Współczesnej "Warszawska Jesień" zabrzmiało jego Epitafium op. 12 na chór i zespół instrumentalny. W 1967 roku Refren op. 21 na orkiestrę zdobył III miejsce na Międzynarodowej Trybunie Kompozytorów UNESCO w Paryżu.
Wczesna twórczość Góreckiego określana jest mianem awangardy. W późniejszych kompozycjach autor stosował redukcję, upraszczanie brzmień, po czym w jego twórczości nastąpił całkowity zwrot ku przeszłości, ku dużym formom i tekstom religijnym (od kompozycji Ad Matrem z 1971 roku). Często dzieła Góreckiego porównuje się do amerykańskich minimalistów, stawia się go obok takich kompozytorów jak Estończyk Arvo Part i Gruzin Gija Kanczeli.
Do najważniejszych utworów Góreckiego oprócz 3. Symfonii należą: Scontri per orchestra (1960), Genesis I-III (1962-63),Trzy utwory w dawnym stylu (1963), Muzyka staropolska (1969), 2. Symfonia 'Kopernikowska' (1972), Beatus vir (1979), Koncert na klawesyn (1980), 1. Kwartet smyczkowy 'Już się zmierzcha' (1988), 2. Kwartet smyczkowy 'Quasi una fantasia' (1990-91), Małe requiem dla pewnej Polki na fortepian i 13 instrumentów (1993), Pieśń Rodzin Katyńskich (2004).
Kompozytor nie przepadał za jubileuszami, ani za udzielaniem wywiadów. Gdy szykowano w Katowicach huczne obchody jego 70. urodzin wyznał: "Jak zobaczę 20 potężnych bukietów kwiatów, to widzę, ile byłoby za to bochenków chleba, strzykawek czy pampersów. To mnie wkurza, mówiąc młodzieżowo". W pamięci wielu osób pozostanie też otwarta próba Kronos Quartet w katowickiej Akademii Muzycznej. Spotkanie miało bardzo rodzinny i radosny charakter. Wypełniły je piękne dźwięki i rozmowa. To wtedy kompozytor wyznał:
"Nim umrę, chciałbym się dowiedzieć, co to jest muzyka. Ostatnio żyję zdaniem, jakie wypowiedział Leszek Kołakowski, że 'muzyka to gość z innego świata'."
Informację o śmierci kompozytora potwierdziła dyrektor Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach Joanna Wnuk-Nazarowa.
Źródło: PAP, wiadomosci.gazeta.pl
[{"nid":"5683","uuid":"da15b540-7f7e-4039-a960-27f5d6f47365","type":"article","langcode":"pl","field_event_date":"","title":"Jak by\u0107 autorem - w kinie?","field_introduction":"Polskie warto\u015bciowe artystycznie kino i kino autorskie - to niemal synonimy. Niewiele znale\u017a\u0107 mo\u017cna wyj\u0105tk\u00f3w, kt\u00f3re potwierdza\u0142yby t\u0119 regu\u0142\u0119. Wyj\u0105tki te by\u0142y rzadkie w przesz\u0142o\u015bci, dzi\u015b s\u0105 nieco cz\u0119stsze, ale i dobrych film\u00f3w dzi\u015b mniej ni\u017c to kiedy\u015b bywa\u0142o.","field_summary":"Polskie warto\u015bciowe artystycznie kino i kino autorskie - to niemal synonimy. Niewiele znale\u017a\u0107 mo\u017cna wyj\u0105tk\u00f3w, kt\u00f3re potwierdza\u0142yby t\u0119 regu\u0142\u0119. ","topics_data":"a:2:{i:0;a:3:{s:3:\u0022tid\u0022;s:5:\u002259606\u0022;s:4:\u0022name\u0022;s:5:\u0022#film\u0022;s:4:\u0022path\u0022;a:2:{s:5:\u0022alias\u0022;s:11:\u0022\/temat\/film\u0022;s:8:\u0022langcode\u0022;s:2:\u0022pl\u0022;}}i:1;a:3:{s:3:\u0022tid\u0022;s:5:\u002259644\u0022;s:4:\u0022name\u0022;s:8:\u0022#culture\u0022;s:4:\u0022path\u0022;a:2:{s:5:\u0022alias\u0022;s:14:\u0022\/temat\/culture\u0022;s:8:\u0022langcode\u0022;s:2:\u0022pl\u0022;}}}","field_cover_display":"default","image_title":"","image_alt":"","image_360_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/360_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=dDrSUPHB","image_260_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/260_auto_cover\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=X4Lh2eRO","image_560_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/560_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=J0lQPp1U","image_860_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/860_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=sh3wvsAS","image_1160_auto":"\/sites\/default\/files\/styles\/1160_auto\/public\/field\/image\/machulski_1.jpg?itok=9irS4_Jn","field_video_media":"","field_media_video_file":"","field_media_video_embed":"","field_gallery_pictures":"","field_duration":"","cover_height":"266","cover_width":"470","cover_ratio_percent":"56.5957","path":"pl\/node\/5683","path_node":"\/pl\/node\/5683"}]