Jeden z jego klientów, hrabia Jerzy, chce oddalić od rodziny widmo nędzy; postanawia przyjąć propozycję dawnego kolegi i zadebiutować w jego teatrze - jako aktor.
Ludzie w czasach kryzysu, bezduszne procedury kapitalizmu, myśli zdominowane przez finansowe kalkulacje - fabuła "Aktora" zdecydowanie odbiega od wyobrażeń, jakie mamy na temat twórczości romantycznego poety.
"Chodzi mi zawsze o rozmowę z przeszłością - mówi reżyser Michał Zadara. - Po to inscenizuję Norwida, by jego słowa i myśli zabrzmiały dzisiaj. To nie jest proste, bo nie umiemy go dzisiaj słuchać. Trzeba iść za autorem, dokądkolwiek by nas zaprowadził. Czasami dopiero w ostatnich dniach pracy okazuje się, dokąd pisarz zmierzał. Nie da się narzucić dramatowi, zwłaszcza klasycznemu, klucza interpretacyjnego. Dobry tekst zawsze wymyka się takim zapędom."
"Aktora" Cypriana Kamila Norwida wystawiono w teatrze tylko dwa razy. Wydaje się niesceniczny, niezrozumiały, obcy.
"Polska klasyka w ogóle jest rzadko wystawiana, a Norwid jest szczególnie skomplikowany - stwierdza inscenizator. - Przeczytanie 'Aktora' jest wyzwaniem, a co dopiero jego wystawienie. Trudność tkwi w języku, który jest nieprzejrzysty i niejednoznaczny, i należy do najbardziej wymagających w polskiej literaturze. Drugą trudność stanowi ostentacyjna niechęć Norwida do dramatycznych wydarzeń - w 'Aktorze' nikt nie umiera, nikt się nie rodzi, nikt nie bierze ślubu. W ogóle nie ma przełomowych dla ludzkiego życia zdarzeń. Norwid jest raczej naturalistą wśród poetów romantycznych, śledzi ludzkie zachowania w dość zwykłych sytuacjach."
Pisząc sztukę Norwid zainspirował się słynnym w 1861 roku bankructwem paryskiego multimilionera Jules'a-Isaaka Miresa, głośnego giełdziarza i aferzysty, a także wcześniejszym bankructwem bankiera Thourneyssena, którego ofiarą padł między innymi Zygmunt Krasiński. Tworząc postać zawodowego aktora, który obejmuje zubożałego arystokratę protekcją, poeta wzorował się na osobie Bogumiła Dawisona, jednego z najwybitniejszych wówczas aktorów europejskich.
"To sztuka prekursorska, dlatego że romantycy bardzo rzadko zajmowali się problemami ekonomii - powiedziała Anna Chodakowska, która w przedstawieniu gra postać modystki. - Glueckschnell zbankrutował i w związku z tym pociągnął za sobą wszystkich wierzycieli. Ludzie powoli tracą majątek. Czy to jest dramat na romantyczną sztukę o aktorze? Okazuje się, że tak, że to można pięknie połączyć."
"Aktor" Cypriana Kamila Norwida; reżyseria: Michał Zadara; scenografia: Robert Rumas; kostiumy: Julia Kornacka; muzyka: Dominik Strychalski; reżyseria światła: Artur Sienicki; praca nad słowem: Grażyna Matyszkiewicz; występują: Anna Chodakowska, Wiktoria Gorodeckaja, Aleksandra Justa, Patrycja Soliman, Ewa Wiśniewska, Marek Barbasiewicz, Bartłomiej Bobrowski, Oskar Hamerski, Arkadiusz Janiczek, Waldemar Kownacki, Modest Ruciński, Mateusz Rusin, Wojciech Solarz, Paweł Tołwiński, Krzysztof Wakuliński oraz gościnnie: Adam Molak, Szymon Nowak, Kamil Przystał, Przemysław Wyszyński; premiera (na scenie przy Wierzbowej): 4 lutego 2012.
Teatr Narodowy w Warszawie
Plac Teatralny 3
00-077 Warszawa
Tel: (+48 22) 692 07 70, 692 07 72
Fax: (+48 22) 692 07 41
WWW: www.narodowy.pl
Email: e-mail: kancelaria@narodowy.pl
Źródło: informacje prasowe, www.narodowy.pl
Opracował: JRK, luty 2012