Studia artystyczne rozpoczął w 1912 w Szkole Przemysłowej we Lwowie, zajmując się równocześnie restauracją kościołów na prowincji. W latach 1919-1922 uzupełnił swą edukację w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych; w 1922 rozszerzył swe artystyczne umiejętności w prywatnej pracowni Aleksandra Archipenki w Berlinie. W 1923 zamieszkał w Paryżu, gdzie wszedł w krąg École de Paris - środowiska skupiającego głównie artystów z Europy Środkowo-Wschodniej, którzy wynajmowali tanie pracownie w budynku "La Ruche" na Montparnassie; więzi przyjaźni połączyły go z Eugeniuszem Zakiem i Markiem Chagallem. Dwa lata później osiadł we Francji na stałe. Uczestniczył w paryskich Salonach: d'Automne (1924, 1925, 1927), Independants (1925-1928) i Tuileries (1928, 1929, 1931, 1938). Swą twórczość prezentował w wielu galeriach Paryża, m.in.: Bernheim, de France, Le Portique. W 1930 eksponował swe prace w Stanach Zjednoczonych: w Cleveland i Nowym Jorku. Swoje malarstwo wystawiał ponadto w Kanadzie i Anglii. Często odwiedzał Polskę; w 1928 przebywał w Berlinie, w 1935 zwiedzał razem z Arturem Nachtem-Samborskim Hiszpanię. W tym też roku przeniósł się do Stanów Zjednoczonych.
W 1936 odbyła się pierwsza indywidualna wystawa artysty w Nowym Jorku, zorganizowana w Sulivan Gallery na 57 Ulicy. Menkes współpracował z Associated American Artists Gallery i French Art Gallery; przez wiele lat pełnił funkcję wykładowcy w Art Students League. Indywidualne prezentacje jego twórczości miały miejsce w Galerie Le Portique w Paryżu (1928), Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych we Lwowie (1930) i Żydowskim Towarzystwie Krzewienia Sztuk Pięknych w Warszawie (1931). W kraju artysta był członkiem ugrupowań o kolorystycznej orientacji - Nowa Geeneracja i Zwornik; brał udział w ich ekspozycjach we Lwowie (1932, 1935) i Warszawie (1935, 1938). Do najważniejszych nagród, jakimi uhonorowano twórcze dokonania Menkesa, należą: Carol H. Beck Medal of the Pennsylvania Academy of Fine Arts (Filadelfia, 1943), Gold Medal of the Corcoran Gallery (Waszyngton, 1947), Anrew Carnegie Award from the National Academy of Design (Nowy Jork, 1955) i Alfred Jurzykowski Award (Nowy Jork, 1967).
Repertuar tematyczny sztuki Menkesa obejmował kompozycje figuralne, portrety, akty, martwe natury i pejzaże. W początkowej fazie jego malarstwo nawiązywało do estetyki fowizmu. Szczególnie mocno oddziałała na kształtowanie się postawy artystycznej Menkesa twórczość Henri Matisse'a. Często powracającym w jego obrazach motywem były postacie kobiet ujęte we wnętrzach; ich syntetyczne kształty obiegał płynny, giętki kontur uwalniający się niekiedy od plamy barwnej. Walor dekoracyjności nadawały kompozycjom zróżnicowane desenie tkanin i tapet. Menkes podejmował też wielokrotnie wątki z życia Żydów, przedstawiał sceny religijnych obrzędów, ukazywał wizerunki rabinów zgłębiających treść Tory. Z czasem coraz bardziej intensyfikował ekspresję swych obrazów; formy budował wyłącznie plamą barwną, nakładając farbę szybko i spontanicznie. Gama kolorystyczna uległa zawężeniu do nasyconych brązów, żółcieni, czerwieni i zieleni skontrastowanych z aksamitną czernią (Ojciec i syn). Mocny, zmysłowy kolor artysta rozgrywał w wielu niuansach, nadając mu wewnętrzny blask. Jednorodnym płaszczyznom przeciwstawiał wibracje planów o bogatej fakturze. Ekspresyjnie zdeformowane postacie i przedmioty obrysowywał grubym, wyrazistym konturem i wtapiał w neutralną, abstrakcyjną przestrzeń tła. Ważnym elementem struktury kompozycyjnej była też sygnatura artysty kładziona zamaszyście cynobrową czerwienią. Twórczość Menkesa z późnych lat 20. i 30. porównywana jest z ekspresjonistyczną formułą obrazowania Chaima Soutina. Artysta czerpał motywy ikonograficzne z Biblii; sceny religijne nasycał nostalgicznym nastrojem (Ecce homo). Jego pejzaże malowane w prowincjonalnych miasteczkach na południu Francji i w górach emanowały zmysłowość, oddawały szczególną wrażliwość na jakości barwy i światła.
Menkes stworzył też przejmujący cykl obrazów z czasów II wojny światowej przedstawiający Żydów zamkniętych i mordowanych przez hitlerowców w warszawskim Getcie. Prace te wyróżniała rozbielona tonacja kolorystyczna zdominowana przez błękity i szarości.
W okresie amerykańskim nad statyczną, wyważoną strukturą zaczęła przeważać w obrazach artysty dynamicznie prowadzona, gruba linia. Wypełnione sprzętami wnętrza zyskały iluzyjną głębię przestrzenną. Ludzkie sylwety traktowane były równie schematycznie jak przedmioty i podporządkowane wymogom kompozycji. Znamienne dla stylistyki Menkesa są gruszkowate zarysy głów i wydłużone szyje modeli; głęboki cień położony wokół oczu intensyfikuje ich melancholijną ekspresję. Z czasem artysta coraz bardziej komplikował układy kresek, zagęszczał sieć linii i wzbogacał fakturę. Kompozycja rozbudowanych martwych natur i scen we wnętrzach - często umiejscowionych w pracowni artysty w Riverdale pod Nowym Jorkiem - oparta była na zrównoważonych, wielokierunkowych układach linii. Postać i przedmiot coraz silniej zespalały się z tłem, zaś nostalgiczny nastrój ewokowała kolorystyka zdominowana przez błękity, czerń i biel; żywsze akcenty wprowadzały jedynie drobne plamy różów i żółcieni. W późnych, graniczących z abstrakcją aluzyjną, pracach Menkesa nastąpiła radykalna geometryzacja form, z którą współgrała gama barw intensywnych, mocnych, kontrastowo zestawionych. Prócz malarstwa olejnego twórca uprawiał technikę gwaszu, akwareli i rysunku. Wykonał też kilka rzeźb podczas wizyty u Jacquesa Lipchitza we Włoszech.
Autor: Irena Kossowska, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, grudzień 2001