Naukę odbyła w Szkole Gospodarstwa Wiejskiego w Snopkowie koło Lwowa (dyplom 1934). Od 1961 roku należała do ZPAF. Prowadziła dział wystaw w Gliwickim Towarzystwie Fotograficznym, którego członkinią została w 1954 roku. W latach 70. wykładała fotografię na Wydziale Architektury Politechniki Śląskiej.
Pierwsze udane próby fotograficzne podjęła w 1938 roku, ale dopiero od 1950 roku rozpoczęła szeroką działalność w tym zakresie. Początkowo wyznacznikiem jej zainteresowań była fotograficzna twórczość brata - Tadeusza (1909-1987). W drugiej połowie lat 50. i na początku 60. pozostawała w kontaktach artystyczno-towarzyskich ze Zdzisławem Beksińskim i do końca swego życia z Jerzym Lewczyńskim.
Od lat 60. czynnie uczestniczyła w życiu artystycznym. W 1961 roku z wielkim sukcesem pokazała w Galerii "Krzywe Koło" w Warszawie cykl "Mały człowiek", poświęcony dzieciom. Inspiracji dostarczyła Rydet fotografia francuska (Henri Cartier-Bresson, Edward Boubat) i malarstwo polskie okresu Młodej Polski (Stanisław Wyspiański).
Zofia Rydet fotografuje Stanisa Solocha, fot. Maciej Plewiński / Forum
Bardziej egzystencjalny i ekspresjonistyczny charakter posiada cykl "Czas przemijania", dotyczący problemu starości i samotności. Swoją estetyką przypomina popularne wówczas dzieła filmowe włoskiego neorealizmu. W jego ramach znalazły się kolejne serie zdjęć (m.in. "Medytacje I", "Medytacje II", "Medytacje III", "Kontrasty", "Oczekiwania" i "Samotność starości").
Od lat 60. pracowała nad cyklem fotomontaży "Świat uczuć i wyobraźni", który w 1979 roku ukazał się jako album ze wstępem Urszuli Czartoryskiej. Składa się nań 70 fotografii tworzących 15 serii fotomontaży (m.in. "Pejzaże", "Narodziny", "Macierzyństwo", "Oczekiwania", "Odejścia", "Zakochani", "Sentymentalna ballada", "Zagłada", "Manekiny", "Zagrożenie", "Obsesje", "Przemiany" i "Nadzieja"). Dominują w nich treści symboliczne, a także surrealizujące, charakteryzujące się poetyckością o dużej sile oddziaływania emocjonalnego. Rydet pisała o tej pracy:
"Mój 'Świat uczuć i wyobraźni' mówi o człowieku zagrożonym już od chwili narodzin, o jego obsesjach, o jego uczuciach, osamotnieniu, pragnieniach, o lęku, przed którym ratuje go tylko miłość, o tragedii przemijania, o strachu przed zagładą i zniszczeniem."
Od 1978 roku praktycznie aż do końca swej aktywności realizowała najważniejsze i największe (w sensie ilości zdjęć) dokonanie artystyczne - "Zapis socjologiczny". Rydet chciała utrwalić przemijający tradycyjny obraz polskiej wsi, m.in. Suwalszczyzny, Podhala, Lubelszczyzny, Rzeszowszczyzny i Śląska, a także zmieniających się miast (np. Kraków, Gdańsk). "Zapis" obejmuje kilkudziesiąt tysięcy negatywów.
Fotografie z tego cyklu przedstawiają ludzi w ich domowym otoczeniu w sposób nawiązujący do dziewiętnastowiecznej "fotografii zakładowej". Często zestawia się je ze zdjęciami Augusta Sandera dokumentującego w latach 20. XX wieku oblicze społeczeństwa niemieckiego, jak też, ze względu na ukazanie zacofania i biedy, z dokonaniami amerykańskiej Farm Security Administration z lat 30.
W 1980 roku Zofia Rydet pokazała bardziej konceptualny cykl "Nieskończoność dalekich dróg". Ostatnią ważną serią w jej dorobku stała się realizowana na przełomie lat 80. i 90. "Suita śląska", złożona z kolaży i fotomontaży, zawierających autocytaty z wcześniejszych fotografii (np. z "Małego człowieka"), które artystka połączyła ze sztucznymi kwiatami i wstążkami, tworząc kompozycje o bardzo przestrzennej i rozbudowanej formie.
Fotografie Rydet charakteryzuje z jednej strony bezpośredniość i prostota ujęcia, osobisty stosunek fotografującej do przedstawianego motywu, naturalność i szczerość intencji, zaś z drugiej - podążanie tropami sztuki nowoczesnej i inspiracje zarówno fotograficznym piktorializmem, jak i malarstwem Młodej Polski, abstrakcją i surrealizmem. W tej wyjątkowej pod wieloma względami twórczości wywodzącej się z koncepcji działalności amatorskiej z kręgu Gliwickiego Towarzystwa Fotograficznego, którego Rydet była członkinią, zdecydowanie ważniejszy był nurt pierwszy.
Jej prace znajdują się w najważniejszych zbiorach polskich, w tym: w Muzeum Narodowym we Wrocławiu i w Muzeum Sztuki w Łodzi, a także w MOMA (Museum of Modern Art) w Nowym Jorku, Centre Georges Pompidou w Paryżu, Museum of Modern Art w Kioto i w National Museum of Photography, Film and Television w Bradford (Wielka Brytania).
W ostatnich latach twórczość Zofii Rydet konsekwentnie przypomina na swoich wystawach warszawska Galeria Asymetria oraz związana z nią Fundacja Archeologia Fotografii. Zdjęcia Rydet pojawiły się na licznych wystawach zbiorowych, a także m.in. na prestiżowych targach sztuki Paris Photo 2011.
Opracowaniem bogatego dorobku Zofii Rydet zajmuje się Fundacja im. Zofii Rydet (http://www.fundacjarydet.pl). W 2012 roku wybór fotografii z jej najsłynniejszego cyklu "Zapis socjologiczny" pokazała Czytelnia Sztuki w Gliwicach.
W 2013 roku rozpoczęto prace nad archiwizacją i digitalizacją ponad 7 tysięcy negatywów "Zapisu socjologicznego". Można je oglądać 2 grudnia 2013 r, na zofiarydet.com. Ponadto na stronie internetowej prezentowane są zebrane materiały źródłowe, w tym również nieznane lub nieupowszechniane wcześniej prywatne dokumenty Zofii Rydet.
Autor: Krzysztof Jurecki, marzec 2004; aktualizacja: styczeń 2014.
Oprac. PK
