W latach 1977-82 studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie na Wydziale Malarstwa. Dyplom z wyróżnieniem uzyskał w 1982 roku w pracowni prof. Stefana Gierowskiego (aneks w pracowni R. Wojciechowskiego). Od 1984 roku jest związany z macierzystą uczelnią, gdzie pracuje jako adiunkt na Wydziale Malarstwa (prowadzi pracownię rysunku). Od 1980 roku kierował Galerią Kuchnia, a od 2001 roku prowadzi Galerię XXI (dawna Galeria Rzeźby) w Warszawie. Jest założycielem i członkiem Koła Naukowego Pracowników ASP w Warszawie. W 1998 roku założył fikcyjną firmę ERES s.c., której działalność i projekty prezentuje do dziś na kolejnych wystawach. Współorganizator i uczestnikiem cyklu wystaw Faunomania, które były prezentowane w Centrum Rzeźby w Orońsku, Borey Art Center w St. Petersburgu, Galerii RLBQ w Marsylii. Wielokrotny stypendysta Ministerstwa Kultury i Sztuki, Fundacji Kultury; otrzymał też jednorazowe stypendium Wierusz-Kowalskiego. Mieszka i pracuje w Warszawie.
Jego prace znajdują się m.in. w zbiorach Galerii Studio w Warszawie, w Muzeum Sztuki w Chełmie, Kolekcji BWA w Sandomierzu, Kolekcji ASP w Warszawie, w Parku Narodowym w Muritz, w Muzeum im. Marca Chagalla w Witebsku, w kolekcjach prywatnych w Polsce, Niemczech, Australii, w Stanach Zjednoczonych i na Węgrzech.
Ryszard Ługowski wyszedł w swojej pracy twórczej od malarstwa, w którym analizował symbole, pojęcia religijne i filozoficzne pochodzące z różnych kręgów kulturowych. Planował nawet po ukończeniu Akademii podjęcie studiów filozoficznych na uniwersytecie i chociaż zamierzenia te nie zostały spełnione, w dużej mierze ukształtowały jego osobowość artystyczną. Początkowo Ługowski budował proste obiekty z kamienia, drewna, piasku, wody i innych naturalnych materiałów, wprowadzając do nich podobne symbole, jakie wykorzystywał w kompozycjach malarskich. Sam artysta określa wczesny okres swojej twórczości jako analityczny. Potem Ługowski zaczął posługiwać się symbolami ponadkulturowymi, uniwersalnymi, za pomocą których podejmował problemy egzystencjalne i metafizyczne. W jego pracach powtarzały się pewne przedmioty stanowiące stały zestaw symboli - znaków w jego artystycznym repozytorium: ołtarze, drzwi-wrota, ogień, sznury. Ważną rolę w ówczesnych realizacjach Ługowskiego odgrywał kolor: błękit jako czynnik duchowy, czerwień jako kolor życia i żółcień - symbol energii.
Od 1988 roku zarówno w swoich instalacjach, jak i w akcjach, które traktuje jako rodzaj komentarza artystycznego, Ługowski ukazuje przemiany i procesy zachodzące w naturze, akcentuje jedność materii, jedność bytu. Jego instalacje z tego okresu "żyły", ulegały w czasie ekspozycji przemianie, wzrostowi lub destrukcji. Artysta w wyraźny sposób dążył do przekraczania statyki obiektów, budował z symboli "aktywne" konstrukcje. Zastanawiał się nad fenomenem i tajemnicą życia, nad jego ciągłym powstawaniem, nad jednością wszystkich przejawów bytu. Jego prace przypominały "rozważania fizyczno-filozoficzne", w których stawiany problem rozpatrywany był przy pomocy przemian różnych materiałów. Artysta upodabniał się tym samym do alchemika poszukującego sensu lub tajemnicy bytu w ciągłej transformacji. Jak sam pisał w jednym z katalogów:
"Praca nad opus alchemicum nie byłaby możliwa bez wiary w ciągłe stawanie się, w uniwersum. Myślę, że praca artysty jest w jakimś sensie podobna".
Innym, ważnym aspektem twórczości Ługowskiego jest praca, wysiłek fizyczny. Jest ona składową częścią jego instalacji czy akcji, podczas których artysta dokonuje czynności zmieniających obiekt lub otoczenie. W 1989 roku wykonał akcję plenerową Miejsce szczególne, która odbyła się w Kazimierzu nad Wisłą, a dokładnie w pobliskich kamieniołomach.
"Wysoko na skalnej ścianie namalował czarny kwadrat. U stóp usypiska usytuował w rzędzie trzy głazy. Od środkowego czarna linka przeciągnięta była do kwadratu na skale. Przy dwóch skrajnych kamieniach położył wiązki chrustu. Z wiaderkiem napełnionym węglem drzewnym, od usypiska u stóp ściany z kwadratem, obszedł teren i przy środkowym kamieniu, w miejscu wiązki chrustu, usypał prostokąt z węgla, po czym podpalił go. W ten sposób powstał naprzeciw czarnego kwadratu na skalnej ścianie płonący kwadrat na ziemi. Łącząca je linka, przepalona, uległa rozerwaniu i jak lont niosła ogień do prostokąta na ścianie. Tliła się jakiś czas, ale zgasła po drodze" (Bożena Kowalska).
W 1993 roku Ługowski zapoczątkował cykl instalacji-wystaw, których przedmiotem był archetyp kobiety. Należały do niego m.in. takie prezentacje jak Podróż do najbardziej oddalonego miejsca, Jak krople rosy na jej ciele, Wejrzyj głęboko w moje oczy, Jak motyle, Uśmiech Saturna, Uparcie zgłębiam przestrzeń twego ciała, Wrota, do których wdzieram się daremnie. Artysta konstruował w nich obiekty odsyłające do pojęcia wiecznej kobiecości i roli kobiety w kulturze. W swoich pracach wykorzystywał przedmioty, z którymi był emocjonalnie związany, należały bowiem do kobiet odgrywających ważną rolę w jego życiu.
W tym też mniej więcej czasie w twórczości Ługowskiego pojawiło się zainteresowanie człowiekiem, przestrzenią, w jakiej żyje i czasem. Łączyło się to z poszerzeniem zestawu materiałów wykorzystywanych w pracach, pojawiły się przedmioty gotowe, takie jak fotografie, pamiątki rodzinne, żeliwne piecyki, węże gumowe, smoczki. W 1993 roku artysta zaprezentował w Galerii Rzeźby instalację Podróż składającą się z piecyków, które pełniły rolę pojemników na pamięć po nieżyjących już osobach. W 1995 roku Galerii Dziekanka w Warszawie wykonał performance Jak motyle.
"Artysta stworzył w nim trzy przestrzenie: w jednej dwie dziewczyny monotonnym, jednostajnym głosem czytały adresy i reklamy z 'Panoramy Firm'; w drugiej Ryszard Ługowski przybijał siekierą tulipany do ściany, obcinając ich liście i i pozostawiając sam łepek z ogonkiem - kształt małego plemnika; w trzeciej znajdowało się sześć czarnych worków na śmieci wypełnione smoczkami. Na dany znak weszła naga modelka. Rozcinała kolejne worki, a smoczki spływały kaskadą obmywając jej ciało. Następnie artystka i modelka zmienili przestrzenie. Ona zaczęła przyklejać polskie znaczki z orzełkiem wokół tulipanów przybitych do ściany jak motyle w klaserze, a Ryszard Ługowski zbudował z warstw smoczków i szyb obiekt, który można by nazwać grobowcem. Na koniec artysta wykręcił numer telefonicznej zegarynki, która miała przywrócić publiczność do realnego czasu "tu i teraz" (przypadek sprawił, że numer okazał się zajęty)" (Eulalia Domanowska).
Wystawy Ługowskiego nadal przypominają przestrzeń laboratorium alchemika, w której dzieje się coś nieuchwytnego, uruchomionego procesem zaplanowanym przez artystę. Jego wystawy są zawsze wielowarstwowe, a procesualność, dzianie się jest metodą twórczą i główną zasadą sztuki Ługowskiego.
W połowie 1998 Ługowski rozpoczął nowy cykl prac, które prezentuje jako wyroby firmy "ERES" s.c. Inauguracją tej fikcyjnej spółki było otwarcie Przymierzalni produktów firmy "Imperium". Firma "ERES" organizuje pokazy, aranżuje salony, biura, gabinety, itp., w których posługując się agresywną reklamą obiecuje klientowi radość, szczęście, spełnienie marzeń. Ługowski w ironiczny sposób wskazuje na namiętności, jakim ulega człowiek końca XX wieku. Przedsiębiorstwo "ERES" oferowało klientom całą gamę produktów, takich jak mydło z napisem "złoty luxus", złote buty, opłatki, podpaski, złote masturbatory oraz określonego typu działalność usługową: fitness club, gabinet masażu, dystrybutor, kompleksową obsługę klienta, itp.
W 2001 roku firma artystyczna prezesa Ryszarda Ługowskiego "ERES" zaczęła tworzyć projekty, które w sposób bezpośredni lub pośredni nawiązują do zagrożeń, jakie niesie ze sobą dla współczesnego człowieka cywilizacja. Powstały projekty: Genetrix, Exitus, Inseminatio, Katharsis - terapia zajęciowa, Podwójny zapis realności, Zaginiona komnata, Anatomia terrorystki. Artysta zwraca w nich uwagę na ważkie problemy i zagrożenia współczesnego świata, takie jak inżynieria genetyczna, manipulowanie informacją przez media czy terroryzm.
Ługowskiego interesują też dramatyczne wydarzenia naszej współczesności. W instalacji Podwójny zapis realności (2003) artysta odniósł się do katastrofy 11 września 2001, w akcji Ściana Płaczu (2004) - do kwestii palestyńskiej i irackiej, zaś w działaniu Trans-Missio (2004) przypomniał zabójstwo prezydenta Johna Kennedy'ego, które w 1963 roku wstrząsnęło opinią publiczną całego świata.
Jednym z projektów realizowanych przez Ługowskiego od początku lat 2000. jest Genetrix. Jego kontynuacją jest Program Repositum (2005) przedstawiający szczególną wizję artystyczną kolonizacji kosmosu. Artysta rozwija w nim koncepcję rozsyłania zahibernowanych, ludzkich płodów w najdalsze obszary układu słonecznego w specjalnie do tego celu przygotowanych kapsułach. Ługowski prezentował tę pracę w otoczeniu przywodzącym na myśl gabinet ginekologiczny, z jego sterylną estetyką, odpowiednim instrumentarium oraz "kosmiczną kapsułą" i przedmiotami w formie czarnych skrzyń o tajemniczej zawartości.
Odniesienia do kosmosu pojawiły się też w wideoinstalacjach zatytułowanych Morze Spokoju i Morze Spokoju II (2006). Tytułowe Morze Spokoju to fragment powierzchni Księżyca, na którym wylądował statek kosmiczny Apollo 11. Ługowski proponuje widzom kontemplację ukształtowanej miliony lat temu struktury geologicznej naszego satelity - kilkugodzinne nagranie pokazuje obraz rzeczywisty ciała niebieskiego, które od wieków fascynowało ludzkość i było inspiracją dla wielu twórców. Morze Spokoju II to instalacja składająca się z trzech projekcji filmowych: w jednej sali widzowie oglądali na przeciwległych ścianach galerii tarczę księżyca przeciętą na pół ciemną szczeliną oraz obraz niezidentyfikowanej planety, zaś w drugiej tę samą "planetę" zdemaskowaną jako zwykły, rzeczny otoczak, na którym Ługowski w bezpośredniej akcji do kamery dokonywał rozmaitych działań. Cała intryga wyszła zatem na jaw dopiero po przejściu do drugiej sali - wcześniej niczego nie podejrzewający widz oglądał odkurzanie "planety" szczoteczką z piór, zasłanianie jej amerykańską flagą, a także jej zdejmowanie i zastępowanie lukrowym aniołkiem i puszką piwa. Artysta niczym demiurg igrał z ciałami niebieskimi, a także z widzami nieświadomie poddającymi się tej ironicznej manipulacji.
Ługowski wziął udział w konkursie rozpisanym w 2008 roku przez Fundację Pomarańczowa Alternatywa, która zaprosiła artystów do zaprojektowania "Pomnika Krasnala" mającego stanąć w łódzkim Pasażu Schillera. Jego projekt miał formę klatki osadzonej na gipsowej podstawie, z głową krasnala wyciętą w górnej części kostki. Jak objaśniał artysta, praca "działa" tylko przez dwa dni w roku.
"Pomnik powinien być ustawiony pod kątem 39-40 stopni na południe. Tylko w takim układzie w czasie równonocy wiosennej (20-21 marca) i jesiennej (22-23 września) w południe promienie słońca przechodzące przez dziury w górnej pokrywie będą 'malowały' na dnie sześcianu pomarańczową głowę krasnala. Tylko przez dwa dni w roku i na bardzo krótko."
W 2009 roku podczas Festiwalu Sztuki nad Wisłą "Przemiany" Ługowski zrealizował pracę Z odwrotnej perspektywy. Na piaszczystej łasze pod jednym z filarów Mostu Poniatowskiego od strony praskiej umieścił miniaturę Statuy Wolności. Rzeźba została wkopana w piach w taki sposób, że widać było tylko jej górną część, dzięki czemu natychmiast przywodziła na myśl ostatnie sceny z filmu Planeta małp. Uważny obserwator, który przyjrzał się rzeźbie z jednego z dwóch teleskopów zamontowanych na przeciwległym brzegu Wisły mógł jednak zauważyć, że w ręku kobiety zamiast pochodni świeci pomalowane na złoto popiersie Stalina. Ługowski zderza w tej pracy mocno zakorzeniony w Polsce mit o amerykańskim raju wolności z nie tak odległą historią Polski. Przy okazji poddaje widzów pewnej manipulacji wizualnej każąc im oglądać rzeźbę z dwóch różnych punktów widzenia, które dopiero razem składały się na pełen jej obraz. Zawarta w pracy refleksja nad względnością percepcji znana jest dobrze także z wcześniejszych działań Ługowskiego.
Wybrane wystawy indywidualne:
- 1984 - Galeria Studio, Warszawa;
- 1984 - Galeria Foto-Medium Art, Wrocław;
- 1987 - Galeria Dziekanka, Warszawa;
- 1988 - Galeria Młodych, Warszawa;
- 1989 - Galeria 72, Chełm;
- 1989 - Galeria Rzeźby, Warszawa;
- 1990 - Galeria Stodoła, Warszawa;
- 1990 - Galeria Bruch und Still, Berlin;
- 1991 - Galeria AT, Poznań;
- 1991 - Galeria Biała, Lublin;
- 1992 - Galeria Labirynt 2, BWA Lublin;
- 1992 - IFA Galerie, Bonn;
- 1992 - Galeria Biblioteka, Legionowo;
- 1992 - Galeria Awangarda, BWA Wrocław;
- 1993 - Galeria Kornhaus, Kirscheim;
- 1994 - Park Narodowy, Müritz;
- 1995 - Galeria Dziekanka, Warszawa;
- 1996 - Muzeum Marca Chagalla, Witebsk;
- 1996 - Galeria AT, Poznań;
- 1998 - Galeria Stefan Szydłowski, Warszawa;
- 1999 - Galeria Rzeźby, Warszawa;
- 2005 - Galeria Aspekt, Warszawa;
- 2006 - Galeria AT, Poznań.
- 2004 - "Projekt dla Manhattanu", instalacja, performance, Muzeum Ziemi Lubuskiej, Zielona Góra
- 2004 - "Ściana płaczu" - instalacja, performance, Galeria XX1, Warszawa
- 2004 - "JFK" - instalacja, performance, Galeria BWA, Zielona Góra
- 2004 - "JFK II" - instalacja, performance, Galeria Manhattan, Łódź
- 2005 - "Program Repositum", instalacja, Akademicka Galeria Sztuki, Kielce
- 2006 - "Morze spokoju" - video instalacja, Galeria Aspekt, ASP, Warszawa
- 2006 - "Drugie Morze Spokoju" - video instalacja, Galeria XX1, Warszawa
- 2006 - "Zapis odcinka długości 442cm z trajektorii pocisku, który zmienił losy świata" - instalacja, Galeria Stefana Szydłowskiego, Warszawa
- 2006 - "Podwójny zapis" - instalacja, Galeria Patio, Warka.
- 2007 - "Luna, czyli panna młoda w żałobie", instalacja, performance, Galeria XX1, Warszawa.
- 2008 - "Gwiazdy Ricarda", Galeria 3a, ASP, Warszawa.
- 2009 - "Performance", Galeria Manhattan, Łódź
Wybrane wystawy zbiorowe:
- 1987 - Galeria EL, Elbląg
- 1988 - Centrum Sztuki Współczesnej, Warszawa
- 1989 - Galeria BWA, Sopot ( I nagroda na wystawie "Krytycy o nas")
- 1990 - Galeria Stodoła, Warszawa
- 1990 - Międzynarodowy Festiwal Sztuki, Lwów
- 1991 - Galeria Rzeźby, Warszawa
- 1991 - Międzynarodowy Festiwal Performance, Gdańsk, Sopot
- 1991 - Galeria Zachęta, Warszawa
- 1992 - Galeria BWA, Szczecin
- 1993 - Galeria EL, Elbląg
- 1994 - Galeria Centrum BWA, Katowice
- 1994 - Galeria Arsenał BWA, Poznań
- 1995 - Galeria Studio, Warszawa
- 1996 - Muzeum Marca Chagalla, Witebsk
- 1997 - Biblioteka Miejska, Kassel
- 1998 - Galeria Amfilada, Szczecin
- 1998 - Borej Art Center, St. Petersburg
- 1999 - Galeria Stefan Szydłowski, Warszawa
- 1999 - Galeria Expo, Blenod-les-Pont-a-Mousson
- 1999 - Gelerie d'Ecole Superieure des Beaux-Arts, Marsylia
- 2002 - Galeria ASPEKT (Muzeum Akademii), Warszawa.
- 2005 - "Przymierzalnia Imperium - NEUROPA-INC Sztuka wobec korporacyjnego przejmowania miejsc publicznej ekspresji", instalacja, performance, BWA, Wrocław; Galeria Miejska BWA, Bielsko Biała; BWA Legnica
- 2005 - "Za ścianek - za kratek", performance, Kordegarda, Warszawa
- 2005 - "Prometheus - Faunomania", instalacja Galeria RODA STEN, Goeteborg
- 2006 - "Stan posiadania. Nowa Atena", instalacje, performance Aula ASP, Warszawa
- 2006 - "Wiatr nad kominem", instalacja, performance, Muzeum Narodowe im. Kazimierza Pułaskiego, Warka
- 2006 - Festiwal w kontekście sztuki/różnice. Druga aria dla Leona, performance instalacja, Galeria XX1, Warszawa
- 2006 - "Ikony zwycięstwa. Poza orbitą", instalacja, performance. Muzeum Artystów, Łódź
- 2006 - Festiwal poezji konkretnej i performance, Villa Reale, Monza
- 2006 - "Komunikacja", performance, instalacja, Galeria XX1 w Galerii Platform, Vaasa
- 2006 - "Coincidentia", performance, Kkunsthalle, Bergen
- 2007 - "Interakcje 9", Galeria Off, Piotrków Trybunalski
- 2007 - "Ikony Zwycięstwa", instalacja, performance, Mazowieckie Centrum Sztuki Współczesnej, Radom
- 2008 - "Klan Cyborgów", Galeria Działań, Warszawa
- 2008 - "Aspekty Obrazu", Muzeum Kinematografii, Łódź
- 2008 - "Sen szalonego ogrodnika, czyli szczęście genetycznie modyfikowane", BWA Ostrołęka; MCSW, Radom; BWA, Cieszyn
- 2008 - "Binoviewer", Powstanie Sztuki, MCSW Radom
- 2008 - "Dedykacja dla Yves Keine, Geometria a nowe media", CRP, Orońsko
Projekty "ERES" s.c. w latach 1999-2004 Exitus, Memoriam, Genetrix, Repositum i Inseminatio były prezentowane w:
- Centrum Rzeźby Współczesnej, Orońsko (1999);
- Galerii Zachęta, Warszawa (2000);
- Galerii Działań, Warszawa (2000);
- Galerii BWA, Jelenia Góra (2000);
- Galerii Aula ASP, Warszawa (2000);
- Galerii 3A, Warszawa (2000);
- Galerii Akademija, Wilno (2000);
- TAT (Centrum Wymiany Nowych Technologii), Rheine (2000);
- Kościele Św. Jakuba, Essen (2000);
- Galerii Malarstwa, Kowno (2000);
- Galeria Miejska, Wrocław (2001);
- Galerii Aula ASP, Warszawa (2001);
- Galerii Stefan Szydłowski, Warszawa (2001);
- Teatr ACADEMIA, Warszawa (2002);
- Kaplicy w Orońsku (2002);
- RLBQ, Marsylia (2002);
- Galerii Amfilada, Szczecin (2003);
- Galerii XX1, Warszawa (2003);
- Galeria Labirynt, Lublin (2003);
- Borey Art Center, St. Petersburg (2003);
- Baszta Czarownic, Słupsk (2003);
- Galerii Nowy Wiek, Zielona Góra;
Autor: Ewa Gorządek, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, grudzień 2007