Malarz, akcjoner, projektant graficzny, teoretyk sztuki, pedagog. Urodzony 30 listopada 1955 w Warszawie, współtwórca Manifestu Kina Grawitacyjnego (wraz z Mateuszem Falkowskim), wydawca (MAMMAL). Studiował w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych.
Studiował malarstwo w latach 1975–1980 w pracowni Stefana Gierowskiego na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. W obrazach z cyklu dyplomowego, ich kolorystyce i nastroju, przekazał brzydotę i tandetę życia w blokowisku, a szerzej – w Polsce czasów realnego socjalizmu (realizuje: od 1979 projekt "Badania Mózgu w Polsce"). Spotkało się to z cenzorską ingerencją władz uczelni. W początku lat 80. malował abstrakcyjne, wielobarwne kompozycje złożone z powtarzalnych elementów bądź uproszczonych, syntetycznych kształtów naturalnych. W 1983 związał się z Gruppą, uczestnicząc w niemal wszystkich jej wystąpieniach, współredagując też jej pismo "Oj dobrze już", w którym zamieszczał liczne teksty teoretyczne. W początku lat 80. malował obrazy nawiązujące do stanu wojennego ("Gandzia", 1983), podejmując też charakterystyczną dla tego czasu i kręgu tematykę "indiańską" jako aktualną metaforę. W 1983 namalował (wspólnie z Ryszardem Woźniakiem) dwa kolosalne "papiery"; kolejne cztery, których współautorem był Jarosław Modzelewski, powstały w końcu 1984 podczas ich wspólnego pobytu na stypendium w Niemczech Zachodnich
Od połowy lat 80. Sobczyk malował ekspresyjne kompozycje figuralne o bogatej kolorystyce i fakturze malarskiej. Odznaczały się kumulacją w jednym obrazie rozmaitych wątków treściowych, odniesień i symboli. W kompozycjach podejmujących wątki religijne dochodziło do zaskakujących zbitek znaczeniowych i aktualizacji (np. "Biczowanie Chrystusa" z 1988 z oprawcą w obozowym pasiaku). Po 1989 malarstwo Sobczyka, pozostając figuratywnym, stawało się dekoracyjne i ornamentalne – często w ten sposób przemalowywał swe stare obrazy, nadając im nowy formalny "kostium" (np. "Boże Narodzenie" z 1987). Od 1989 prowadzi projekt Szkoła sztuki (do 2000 z Jarosławem Modzelewskim). Od 1990 roku zajmuje się projektowaniem graficznym i typografią (1990-2004 z Piotrem Młodożeńcem w spółce Zafryki). W latach 90. tworzył kompozycje oparte na celowo ograniczonym zasobie motywów, które – również w tytułach – zdradzają zainteresowanie artysty grą znaczeń ("BÓG SKRĘCA", 1992, "Polonia Bolonia Dysleksja", 2000). W latach 1994-1998 wspólnie z Jarosławem Modzelewskim namalował dwie nowe serie wspólnych obrazów (wystawione w Centrum Sztuki Współczesnej w 1998). Zaproponował ideę i współopracował książkę Andrzej Wróblewski nieznany (1993), opublikował Kurs abstrakcji, (1996); Kurs sublimacji (2006 po rocznym cyklu wykładów w warszawskiej Zachęcie). Od 1999 roku realizuje projekt "Seksreligiapolityka", od 1998 roku projekt "Tabela: Co? Kto? – Czym? Kim?". Od 2008 tworzy projekt "Pomniki dyskursów", od 2009 projekt "Wokół słowa 'ateizm'", od 2012 realizuje projekt filmowy "Wisława" (z Mateuszem Falkowskim). W ostatnich latach dużo uwagi poświęca działaniom "sytuującym" czynności artystyczne – " Sztuka jest pierwsza".
Poza malarstwem artysta tworzy instalacje i obiekty przestrzenne. Pisze teksty teoretyczne i literackie. W 1997 wyszła jego książka pt. "Uproszczenie sztuki", wydana przez Galerię Zderzak, z którą artysta współpracuje od lat 80. Zajmuje się też grafiką wydawniczą i reklamową, od 1991 współpracując z Piotrem Młodożeńcem w spółce autorskiej Zafryki. W latach 1991–1996 wspólnie z Jarosławem Modzelewskim prowadził prywatną Szkołę Sztuki w Warszawie.
Styl wyświetlania galerii
wyświetl slajdy
Prosta tęcza powstała w 1991 roku na prezentowaną w Zachęcie wystawę "Epitafium i siedem przestrzeni". Drogi, tradycje, osobliwości życia duchowego w Polsce odbite w lustrze sztuki pod koniec XX wieku, przygotowaną przez Janusza Boguckiego i Ninę Smolarz. Tęcza stała na placu Małachowskiego do roku 1993. Po 28 latach ponownie pojawiła się na placu, by wywołać dyskusję oraz odzyskać tę przestrzeń dla mieszkańców placu.
Na wystawę "Marek Sobczyk: 2015-2019 [Dłuższe życie każdego obrazu] [Android]" prezentowanej w Galerii Miejskiej we Wrocławiu składało się blisko 40 obrazów pochodzących z cykli malarskich, takich jak Wokół słowa "ateizm", "Muzeum w cudzysłowie", "Tabela Co? Kto? – Czym? Kim?" oraz "Rok rzeźby". Pokaz stanowi podsumowanie ostatnich czterech lat pracy twórczej warszawskiego artysty.
Tytuł organizowanej we wnętrzach wrocławskiej Galerii Miejskiej wystawy odnosi się do tego, co w obrazie ożywione i myślące. Czteroletni dystans pomiędzy datami powstania najstarszych i najmłodszych prac Sobczyk skojarzył natomiast z zaprogramowanym właśnie na cztery lata życiem androidów z filmu Ridley’a Scotta pt. Blade Runner z 1982 roku, w którym ginące roboty walczyły o choćby minimalne przedłużenie swojego bytu.
W 2020 roku Marek Sobczyk i Jarosław Modzelewski, malarze Gruppy, postanowili wskrzesić zbiorowy projekt "Kuda Gierman" realizowany w trakcie wystawy "Künstlergruppen zeigen Gruppenkunstwerke" (Grupy artystyczne przedstawiają grupowe dzieła sztuki) zorganizowanej podczas Documenta 8 w Kassel w 1987 roku. Namalowany wtedy przez artystów obraz sześć na sześć metrów zaginął w tajemniczy sposób po zakończeniu wystawy. Fundacja Stefana Gierowskiego udostępniła im przestrzeń, aby pokazać problem, który ich intryguje i inspiruje do dalszej współpracy. Koncepcja wystawy i towarzyszące jej teksty zostały w całości opracowane przez artystów.
W swoich pracach Sobczyk zręcznie przeplata wyraziste cytaty z popkultury z fragmentami swoistych rekonstrukcji arcydzieł światowego malarstwa, zasłyszanymi strzępami rozmów, internetowych komentarzy czy krytyką lokalnej polityki. Twórca z niezwykłą lekkością żongluje sloganami i hasłami, które umieszcza bezpośrednio w malarskiej kompozycji.
Wybrane wystawy indywidualne (od 2000 roku):
- 2014 – "Prawa ludzkie i obywatelskie użytych środków plastycznych" [Polityka], (z J. Modzelewskim), Galeria Wizytująca, Warszawa; "Bau hau hau", Galeria Milano, Warszawa
- 2013 – "Marek Sobczyk Badania mózgu w Polsce 1979-2012", Wałbrzych (Zamek Książ); "Badania mózgu w Polsce 1979–2013" [Pinakoteka], galeria DAP Warszawa
- 2012 – "Jémni", Instytut Polski w Pradze; "Wateizmrszateizmwateizm (działanie z literami)", pracownia artysty, Warszawa; "Marek Sobczyk – Badania mózgu w Polsce 1979–2012", galeria BWA Legnica, Galeria BWA Jelenia Góra
- 2011 – "Badania mózgu w Polsce" [Obrazy Złożone], galeria ASP, Kraków; "Dwa razy za dużo obrazów" [Badania mózgu w Polsce], galeria Atak, Warszawa
- 2009 – "Psycho/somo/socjo-analiza" w Sopocie [Artyście wystarczy sięgnąć po władzę], PGS Sopot; "Marek Sobczyk Psycho/somo/socjo-analiza" w Lublinie, Galeria Ośrodka Praktyk Teatralnych Gardzienice, Lublin; "Psycho/somo/socjo-analiza" w Warszawie [Władza w zasięgu ręki artysty], Galeria Studio, Warszawa
- 2008 – "Psycho/somo/socjo-analiza" w Krakowie, Otwarta Pracownia, Kraków; "Malarstwo i jego ograniczenia" w Krakowie (lekcja), działanie w M23, Kraków; "Psycho/somo/socjo-analiza" w Krakowie (prezentacja teki druków), Dominik Art Project, Kraków; "Psycho/somo/socjo-analiza" w Poznaniu [Ręka artysty wyciąga się po władzę], Galeria Szyperska, Poznań; "Marek Sobczyk Psycho/somo/socjo-analiza", Galeria Grafiki i Plakatu, Warszawa
- 2007 – "Marek Sobczyk", Galeria Gaga, Warszawa
- 2006 – "Muzeum" w cudzysłowie, ("Magdalena Abakanowicz" w cudzysłowie, "Roman Opałka" w cudzysłowie, "Stanisław Dróżdż" w cudzysłowie, "James Joyce" w cudzysłowie, "Kazimierz Przerwa Malewicz" w cudzysłowie, "Jeff Koons" w cudzysłowie), Zachęta Warszawa; "Kapitalizm Naturalizm" ("Gerhard Richter Sigmar Polke" w jednym cudzysłowie –"muzeum" w cudzysłowie), galeria Program, Warszawa; "Typo (Obrazy typograficzne)", Galeria Milano, Warszawa
- 2005 – "Starożytności Słowiańskie na S i Ś i Sztuka Perska", Instytut Polski Sofia
- 2004 – "Projekt WG", (razem z Jadwigą Sawicką) przestrzeń Warszawy; "Pol-Jap", PJWSTK, Warszawa
- 2003 – "Andrzej Wajda w cudzysłowie" – "muzeum" w cudzysłowie, Fundacja Wyspa Progres – Modelarnia, Gdańsk
- 2002 – "6 głodów, 13 słów"; Galeria Zachęta, Warszawa
- 2001 – "Dokładność i Doskonałość Obrazu"; Galeria Bunkier Sztuki, Kraków; "Co? Czym?", CSW Łaźnia, Gdańsk (razem z J. Modzelewskim); "Co? Powtórzenie (Solidarność)". Billboardy, Zewnętrzna Galeria AMS, miasta w Polsce
- 2000 – "Zafryki – projekty plakatów do niezrealizowanych przedstawień", Teatr Rozmaitości, Warszawa; Marek Sobczyk, DA Rempex, Warszawa; Zafryki, Agencja Reklamowa d‘Arcy, Warszawa
Wybrane wystawy zbiorowe (od 2000 roku):
- 2014 – "W niedalekiej przyszłości", MSN, Warszawa; "Zapisy przemian_2", PGS, Sopot; "Altogether Now"; Reporting Fine Art, Washington
- 2013 – "Oj dobrze już" [Gruppa wspólne papiery], galeria Propaganda, Warszawa; "Mikroutopie codzienności", CSW Toruń; "Kolekcja Sztuki Współczesnej", Muzeum Narodowe, Warszawa
- 2012 – "Teatr życia", CSW Toruń; "Latent Capital" [Kolekcja Bonarskich], Wilanów; "Gruppa", Luxus, Łódź Kaliska, Koło Klipsa, Galeria BWA, Olsztyn; Wystawa przygotowana z okazji Euro 2012, (w Galerii Milano), Warszawa
- 2011 – "Praca i wypoczynek", w ramach projektu Alternativa, IS Wyspa, Gdańsk; "Pomniki Dyskursów" (Noc Muzeów), pracownia artysty ul. Lubelska, Warszawa; "Soliterność " (w ramach wystawy Obóz Solidarność), Gdańsk, Kijów, Bruksela, Madryt; "Nasi nie nasi", festiwal Próżna na Chłodnej, Warszawa; "Thymos "(sztuka gniewu), CSW Toruń; "Wystawa okolicznościowa" [Gruppa, Luxus, Łódź Kaliska, Koło Klipsa], Galeria Propaganda, Warszawa; "Tuer an Tuer", Martin Gropius Bau, Berlin
- 2010 – "Polish Punk", Witte de With, Rotterdam; "Ars Homo erotica", MN Warszawa; "Mógłbym żyć w Afryce / I Could Live in Africa", Muzeum Sztuki Nowoczesnej Warszawa (po wystawie Polish Punk w Witte de With); "Gender Check", Zachęta, Warszawa
- 2009 – "Gender Check", Mumok, Wiedeń2008 – "Ekspresja lat osiemdziesiątych", galeria BWA - Zamek Książ, Muzeum Narodowe Szczecin, Muzeum Narodowe Poznań, Muzeum Narodowe Gdańsk; "Noc Mauzoleów" (w ramach Nocy Muzeów), pracownia artysty ul. Lubelska, Warszawa; "Sztuka cenniejsza niż złoto", Muzeum Sztuki Nowoczesnej, Warszawa
- 2007 – "Mamidło", galeria Program, Warszawa; "Dowcip i władza sądzenia", CSW, Warszawa; "awangarda, bwangarda, cwangarda" (Noc Muzeów), pracownia artysty ul. Lubelska, Warszawa
- 2006 – Powołanie Nowego Ruchu Społecznego „Wolność Dosłowna” na Le Manifa w obronie Le Madame, Plac Bankowy, Warszawa; "Malarstwo Polskie XXI wieku", Zachęta, Warszawa
- 2005 – " Kolekcja I,II,III…"; CSW Zamek Ujazdowski, Warszawa (od 1992); "Inc. Sztuka wobec korporacyjnego przejmowania miejsc publicznej ekspresji" (w Polsce), (również 2004), BWA Zielona Góra, BWA Wrocław, Galeria Bielska BWA; "Moskwa – Warszawa", Galeria Trietiakowska, Moskwa; "Strażnicy doków", Instytut Sztuki tereny d. Stoczni, Gdańsk; "Spółdzielnia", budynek byłego Muzeum Historii Spółdzielczości, Nałęczów
- 2004 – "BHP", tereny d. Stoczni, Gdańsk; "Powinność i bunt", Akademia Sztuk Pięknych 1944-2004, Galeria Zachęta, Warszawa; "Zimno 3" (akcja powołania Nowego Ruchu Społecznego: Młoda Polska Dziewica jako dzieła sztuki), Modelarnia na terenach d. Stoczni, Gdańsk; "Warszawa – Moskwa", Galeria Zachęta, Warszawa
- 2003 – "Neuropa", Galeria XX1, Warszawa; "Sztuka w mieście", Zewnętrzna Galeria AMS 1998-2002, Galeria Zachęta, Warszawa; Bunkier Sztuki, Kraków; CSW Łaźnia, Gdańsk; "Stan Wojenny", galeria na Smolnej, Warszawa
- 2002 – "Co widzi trupa wyszklona źrenica", Galeria Zachęta, Warszawa; (2003) Muzeum Okręgowe Bydgoszcz
- 2001 – "Irreligia", Atelier 340 Muzeum, Bruksela
- 2000 – "Verteidigung der Moderne. Positionen der Polnischen Kunst nach 1945", Museum Würth, Künzelsau (Niemcy)
Autor: Maryla Sitkowska, Muzeum Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, czerwiec 2002. Aktualizacja HSz, czerwiec 2021.
