Maciej Woźniak - Życie i twórczość | Artysta

Zamieszkały w Płocku poeta, felietonista muzyczny (publikował w "Tygodniku Powszechnym" oraz w dwumiesięczniku "Studium") oraz recenzent (m. in. w internetowym "dwutygodniku"). Nominowany do Nagrody Literackiej Gdynia za tom "Ucieczka z Elei" (2010). Urodził się w 1969 roku.

maciej_wozniak_-_fot._tadeusz_dabrowski.jpg

Zdjęcie nagłówka

Tytuł w nagłówku

Maciej Woźniak

Szerokość zdjęcia

mały obrazek (760 px)

Podpis obrazka

Maciej Woźniak, fot. Tadeusz Dąbrowski

Tryb paralaksy

Off

Wypowiedzi Woźniaka we wszystkich swoich rolach cechuje duża spójność, więc jedne można wykorzystać do wyjaśniania drugich. W jednej z zamieszczonych w "dwutygodniku" recenzji Woźniak napisał:

"Wielbiciele solennej poetyckiej tradycji powinni przeczytać wiersze pisane wbrew niej, a zwolennicy awangardy – zanurzyć się w klasycyzującej dykcji. Aczkolwiek jeżeli przyjrzeć się uważnie wierszom [Macieja Niemca] z 'Geranium', wychodzi na to, że każdy powinien przeczytać wszystkie, bo tom wygina się wysokim łukiem ponad naszym literackim światem z jego sporami i podziałami."

Można odnieść wrażenie, że powyższe zdania są w takim samym stopniu opinią o twórczości kolegi po piórze, co prezentacją własnych literackich ambicji.

Z jednej bowiem strony poezja Woźniaka już od najwcześniejszych tomików pozwala się jednoznacznie identyfikować z neoklasycyzmem. Często jest rytmiczna albo rymowana i dość chętnie, zwłaszcza w dawniejszych tomikach, stosuje staroświecko brzmiące metafory dopełniaczowe. Wiele wierszy zawiera odniesienia do kultury wysokiej, szczególnie do muzyki poważnej czy do mitologii. Tytuły wierszy często odnoszą do tradycyjnych gatunków literackich, takich jak elegia, list poetycki, czy nawet dialogi zmarłych (w tomie "Iluminacje, zaćmienia, szarość"). Pojawiają się też tradycyjne formy takie jak wilanella oraz jawne pastisze cudzych poetyk.

"Wiersze w metrze": laureaci konkursu haiku

Z drugiej strony, Woźniak posiada rzadką zdolność wykorzystywania starych form i motywów do poruszania zagadnień zupełnie aktualnych. Przykładowo, "Sonet dla Lota" z tomu "Pocztówki dźwiękowe" traktuje o rozwodzie. Nietypowe dla poetyki neoklasycyzmu są również pojawiające się już w pierwszej książce poety metafory mechanicystyczne. Ponadto panuje w tej poezji równouprawnienie między kulturą wysoką a masową. Utwór "Kurt Cobain spotyka w zaświatach Johna Lennona" kończy się wprawdzie ironiczną puentą:

„Nie patrz tak, jakbyś sądził, że lepiej

GDYBYM POCZEKAŁ, AŻ MNIE KTOŚ ZASTRZELI”,

ale podobna ironia pobrzmiewa też w wierszu "Mozart", rozmyślania po śmierci:

"Jakże zazdroszczę

Beethovenowi, umierał całkiem głuchy,

więc nie musi słuchać rosnącego jazgotu

miast, huku wojen i własnej muzyki, kiedy

pod jej sztandarem idą brunatne ideologie."

Poezję Woźniaka cechuje też upodobanie do paradoksu. Stąd w jego wierszach obrazy takie jak "hostia, która połyka" czy brawurowe określenie stosunku seksualnego: "tak się kroi nożem z mięsa".

Podsumowując, stwierdzić wypada, że neoklasycyzm Macieja Woźniaka nie polega jedynie na dopasowywaniu się do utrwalonych konwencji tego nurtu, lecz cały czas prowadzi z nimi skomplikowane, acz niepozbawione momentów humorystycznych negocjacje. Czyni to jego poetykę znacznie bardziej pojemną, niż można by oczekiwać po samym przypisaniu do tego nurtu. Nie dziwi więc stwierdzenie Piotra Śliwińskiego, że

"krytyka dostrzegła w poezji Woźniaka wartą uwagi próbę przekroczenia impasów współczesnej literatury".

Paweł Kozioł

Bibliografia

"Srebrny ołówek", Dom Kultury w Płocku 1998.
"Iluminacje. Zaćmienia. Szarość", Śródmiejski Ośrodek Kultury w Krakowie, 2000.
"Obie strony światła", Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2003.
"Wszystko jest cudze", Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2005.
"Iluzjon", Wydawnictwo Literackie, Kraków 2008.
"Ucieczka z Elei", WBPiCAK, Poznań 2010 (w ramach stypendium MkiDN).
"Biała skrzynka", WBPiCAK, Poznań 2012.
"Ulica szczupacza", POKiS, Płock 2012 (z fotografikiem Cezarym Dzięcielskim)
"Pocztówki dźwiękowe", Instytut Mikołowski, Mikołów 2014.

Omówienia

Adam Wiedemann, "Zaśnieżony/Odświeżony", http://wakat.sdk.pl/zasniezonyodswiezony/

polska poezja współczesna