Jego ojciec Stanisław Birnbaum był technikiem włókiennictwa, matka, Janina z domu Kliger - nauczycielką języka polskiego. Maturę zdał w 1938 roku w Polskim Społecznym Gimnazjum Męskim w Łodzi, gdzie języka polskiego i propedeutyki filozofii uczył go Mieczysław Jastrun. Przed wojną zdążył jeszcze rozpocząć studia filozoficzne na Uniwersytecie Warszawskim (uczęszczał na seminarium Tadeusza Kotarbińskiego). Zachęcony przez Stanisława Ignacego Witkiewicza, debiutował literacko w tygodniku "Próby" tekstem "Na śmierć Leśmiana", zamieszczał felietony w piśmie "Młodzi idą", organie Towarzystwa Uniwersytetów Robotniczych PPS-u. Pisał także dla "Szpilek" i teatru Cricot I. Debiutanckie utwory sygnował pseudonimem Dyonizy Aczkolwiek.
W 1939 roku ranny, znalazł się w szpitalu w Łucku na Wołyniu. Po wejściu Armii Czerwonej trafił do Lwowa, a następnie do kopalni węgla "Krasnopole" w Donbasie. Później wyjechał do Tadżykistanu, gdzie w Stalinabadzie rozpoczął studia lekarskie. Pracował w prosektorium i w pogotowiu ratunkowym.
W latach 1944–1946 był w Moskwie redaktorem Agencji Prasowej Polpress (poprzedniczki PAP). Publikował m.in. w "Nowych Widnokręgach", organie Związku Patriotów Polskich. W 1946 jako repatriant wrócił do Polski. W tym samym roku wyjechał do ZSRR jako korespondent prasowy. W 1947 ukończył Instytut Medyczny w Moskwie (ze specjalizacją: psychiatria). Następnie pracował w Ministerstwie Zdrowia w Warszawie, gdzie kierował (1947-1951) Samodzielnym Referatem Propagandy Zdrowia i Oświaty Sanitarnej.
Był kolejno lekarzem, urzędnikiem, krytykiem teatralnym, scenarzystą, kierownikiem literackim Teatru Narodowego (1959-61, za dyrekcji Wilama Horzycy) i Zespołu Filmowego "Syrena" (1961-1968). W latach 1950-59 prowadził dział teatralny w "Nowej Kulturze", a do 1961 w redakcji pisma "Świat". Wykładał dzieje dramatu na Studium Dziennikarskim Uniwersytetu Warszawskiego (jego słuchaczkami były m. in. Hanna Krall i Agnieszka Osiecka). Ogłosił cztery tomy szkiców teatralnych, napisał powieść "Koniec i początek" i kilka sztuk teatralnych, był publicystą wielu czasopism. Należał do PZPR, ale po usunięciu z niej "rewizjonisty" Leszka Kołakowskiego zerwał więzy z partią (1966).
Po czystkach Marca 1968 roku, pozbawiony możliwości pracy, opuścił kraj i wyjechał do Włoch. Wykładał literaturę polską na uniwersytetach w Bari, Florencji i Pizie. Wydał "Guida alla moderna letteratura polacca" z antologią 33 polskich poetów współczesnych w przekładzie Paola Statutiego. Z polskiego na włoski tłumaczył utwory Aleksandra Fredry i Karola Wojtyły. Włoskie wydanie "Encyklopedia Britannica" zawiera 64 hasła na tematy polskie jego pióra, jest też Pomianowski autorem wszystkich haseł polskich w "Enciclopedia dell teatro del '900" (Feltrinelli).
Na emigracji nawiązał kontakt z "Kulturą" paryską i stał się stałym współpracownikiem pisma Jerzego Giedroycia - jako tłumacz i publicysta. Publikował też w periodykach włoskich ("Tempo Presente", "Mondoperaio", "La Fiera Letteraria"), francuskich ("La Quinzaine Littéraire") i niemieckich ("Dokumente").
Po powrocie do Polski w 1992 roku nadal współpracował z "Kulturą", ale pisał też do prasy krajowej. Wydawał kolejne zbiory eseistyki i publicystyki: "Biegun magnetyczny" (1995) "Ruski miesiąc z hakiem" (1997), "Na wschód od Zachodu. Jak być z Rosją?" (2004), "Wybór wrażeń" (2006).
Wybitny tłumacz literatury rosyjskiej. Przekładał m.in. Czechowa, Lwa Tołstoja, Jewgienija Szwarca i Michaiła Bułhakowa, poezje Achmatowej, Mandelsztama, Puszkina i Słuckiego, publicystykę Andrieja Sacharowa i Michaiła Hellera. Przede wszystkim jednak jest tłumaczem Izaaka Babla, przełożył niemal wszystkie jego powieści i dramaty, opublikował przekład pełnego tekstu "Dziennika 1920". Napisał też, opartą na bablowskich motywach sztukę "Sodoma i Odessa" (1993) oraz poświęcony Bablowi obszerny esej "Żyd z Odessy" (2000).
Jako Michał Kaniowski ogłaszał na emigracji przekłady utworów Aleksandra Sołżenicyna ("Krąg pierwszy" i "Archipelag Gułag"), będących wówczas w krajach bloku wschodniego na indeksie.W 1999 roku został redaktorem naczelnym, powstałego z inicjatywy Jerzego Giedroycia, pisma "Nowaja Polsza".
Uhonorowano Jerzego Pomianowskiego wieloma nagrodami, m. in. ZAIKS-u (1989), Polskiego PEN Clubu (1990), "Rzeczpospolitej" im. Dariusza Fikusa (2004) i Nagrodą im. Jerzego Giedroycia (2006). W 1998 został odznaczony przez prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, a w roku 2005 Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi dla współpracy między narodami Polski i Rosji oraz za działalność literacką i publicystyczną.Najwyżej sobie ceni jednak Nagrodę im. Juliusza Mieroszewskiego, którą przyjął w 1997 roku z rąk Jerzego Giedroycia.
Twórczość własna
- "Faryzeusze i grzesznik czyli Dama z winogronem"" (komedia; wspólnie z Małgorzatą Wolin), Czytelnik, Warszawa 1950.
- Z widowni. Seria I" (szkice teatralne), Czytelnik, Warszawa 1953, 1955.
- "Koniec i początek" (powieść), Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1955, 1958, 1961, 1965.
- "Więcej kurażu. Z widowni. Seria II" (szkice teatralne), Czytelnik, Warszawa 1956.
- "Sezon w czyśćcu. Z widowni. Seria III" (szkice teatralne), Czytelnik, Warszawa 1960.
- "Antrakt. Z widowni. Seria IV" (szkice teatralne), Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1963.
- "Doktor Antoni Czechow przyjmuje: widowisko komediowe", Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1965.
- "Zeznanie" (pod. pseud. Michał Kaniowski), Res Publica, Warszawa 1989.
- "Sodoma i Odessa: wariacje, domysły i piosenki na temat opowiadań odeskich", Czytelnik, Warszawa 1993; Austeria, Kraków, Budapeszt 2008.
- "Biegun magnetyczny" (eseje), Krąg, Warszawa 1995.
- "Ruski miesiąc z hakiem", Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 1997.
- "Na wschód od Zachodu. Jak być z Rosją?", Rosner & Wspólnicy, Warszawa 2004.
- "Wybór wrażeń", Wydawnictwo UMCS, Lublin 2006.
- "Guida alla moderna letteratura polacca: con annessa Antologia di poeti polacchi contemporane", (przekład Paola Statutiego), Bulzoni, Rzym 1973.
- "K vostoku ot zapada: očerki", Izdatel'stvo "MIK", Moskwa 2006.
Twórczość translatorska
- Izaak Babel, "Utwory odnalezione", Czytelnik, Warszawa 1971.
- Izaak Babel, "Opowiadania odeskie", Książka i Wiedza, Warszawa 1997; Austeria, Kraków, Budapeszt 2009.
- Izaak Babel, "Dziennik 1920", Czytelnik, Warszawa 1990; Twój Styl, Warszawa 1998.
- Izaak Babel, "Konarmia. Dziennik 1920", Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 1999.
- Izaak Babel, "Portret własny. Opowiadania", Pomorze, Bydgoszcz 1994.
- Izaak Babel, "Dziennik. Opowiadania. Zmierzch", Świat Książki, Warszawa 2000.
- Michał Bułhakow, "Szkarłatna wyspa", Krąg, Warszawa 1981.
- Michał Bułhakow, "Don Kichot. Sztuka według Cervantesa w czterech aktach (dziesięciu odsłonach)", Oficyna Literacka, Kraków 1996.
- Antoni Czechow, "Opowiadania. Wiśniowy sad", Czytelnik, Warszawa 1949.
- Antoni Czechow, "Opowiadania", Czytelnik, Warszawa 1950.
- Antoni Czechow, "Opowieści ucieszne", Rytm, Warszawa 1994.
- Nodar Dumbadze, "Gagatek", Iskry, Warszawa 1973.
- Michał Heller, "Świat obozów koncentracyjnych a literatura sowiecka", Instytut Literacki, Paryż 1983; Krąg, Warszawa 1982.
- Fazil Iskander, "Półkozic", Iskry, Warszawa 1971.
- Effendi Kapijew, "Poeta", Czytelnik, Warszawa 1949.
- "Kontrabanda. Wybór przekładów wierszem" [wybór i tł. z niem. i ros.]. Oficyna Literacka, Kraków 1995.
- Mikołaj Pogodin, "Kremlowskie kuranty", Książka i Wiedza, Warszawa 1966.
- Andriej Sacharow, "Mój kraj i świat", Instytut Literacki, Paryż 1975.
- Aleksander Sołżenicyn, "Krąg pierwszy", z ros. tł. Michał Kaniowski [pseud.], Instytut Literacki, Paryż 1970; Oficyna Literacka, Kraków 1989; Czytelnik, Warszawa 1996.
- Aleksander Sołżenicyn, "Archipelag GUŁag 1918–1956. Próba analizy literackiej" Tom I (cz. I-II), z ros. tł. Michał Kaniowski [pseud.], Instytut Literacki, Paryż 1974.
- Aleksander Sołżenicyn "Archipelag GUŁag 1918–1956. Próba analizy literackiej" Tom II (cz. III-IV), z ros. tł. Michał Kaniowski [pseud.], Instytut Literacki, Paryż 1975.
- Aleksander Sołżenicyn "Archipelag GUŁag. 1918–1956. Próba analizy literackiej" Tom III (cz. V-VI-VII), z ros. tł. Michał Kaniowski [pseud.], Instytut Literacki, Paryż 1978; pierwsze pełne wyd. krajowe: Wydawnictwo PoMOST, Warszawa 1988.
- Aleksander Sołżenicyn, "Niewygłoszone przemówienie (z okazji przyznania nagrody Nobla za rok 1970)", Instytut Literacki, Paryż 1972.
- Eugeniusz Szwarc, "Człowiek i cień: bajka dla dorosłych w 3 aktach", Czytelnik, Warszawa 1951.
- Eugeniusz Szwarc, "Baśnie dla dorosłych", Wydawnictwo Literackie, Kraków 1965.
- Lew Tołstoj, "Utwory dramatyczne", Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1954.
- Karol Wojtyła, "La bottega dell'orefice (meditazioni sul sacramento del matrimonio che di tanto in tanto si trasformano in dramma)" (Andrzej Jawień, Karol Wojtyła; przełożyła Aleksandra Kurczab i Jerzy Pomianowski we współpracy z Siro Angelim; komentarz Jerzego Pomianowskiego), Libreria Editrice Vaticana, Citta' del Vaticano 1979.
- Aleksander Zinowiew, "Opozycja w ustroju komunistycznym", Wydawnictwo Punkt, 1981.
Autor: Elżbieta Sawicka, grudzień 2009.
