Urodził się zapewne w Bambergu, gdzie w 2. ćwierci XV w. notowani są malarze Fritz i Kunz Pleydenwurff. Brak jednak danych o stopniu pokrewieństwa tych artystów z Hansem. Przed 10 października 1457 przeniósł się do Norymbergi, gdzie jest wielokrotnie wymieniany w źródłach. Przed 30 czerwca 1462 osobiście zmontował na ołtarzu głównym kościoła Św. Elżbiety we Wrocławiu zamówione u niego skrzydłowe, malowane retabulum. Pod koniec życia wykonywał projekty witraży m.in. dla kościoła opackiego w Heilbronn. W 1464 kupił w Norymberdze pokaźny dom położony w centrum miasta, który sprzedał siedem lat później. Zmarł 9 stycznia 1472 roku. Miał trzech synów, z których jeden - Wilhelm (ok. 1460-1494) poszedł w ślady ojca: był malarzem a także projektantem drzeworytniczych ilustracji do książek. W 1472 z wdową po Hansie Pleydenwurffie, Barbarą, ożenił się Michael Wolgemut. Malarz ten, zapewne uczeń zmarłego, przejął warsztat Hansa.
Hans Pleydenwurff jest pierwszym spośród znanych z nazwiska norymberskich malarzy, z którym można w sposób pewny związać zachowane dzieło. Potwierdzony źródłowo ołtarz wrocławski (tryptyk?) zachował się jednak tylko fragmentarycznie. Uszkodzony od uderzenia pioruna jeszcze w końcu XV w., w połowie XVII stulecia zastąpiony został nową, barokową nastawą. W części środkowej tego retabulum znajdowało się przedstawienie Ukrzyżowania. Otaczały je na awersach skrzydeł sceny pasyjne, na rewersach zaś znajdowały się sceny maryjne. Kwestia rekonstrukcji pierwotnego wyglądu nastawy jest jednak niepewna. Do czasów nowszych przetrwały cztery kwatery z przedstawieniami: Ukrzyżowania, Pokłonu Trzech Króli, Ofiarowania w świątyni oraz Zdjęcia z krzyża - trzy pierwsze zachowane fragmentarycznie. Przedstawienie Zdjęcia z krzyża znajduje się w Germanisches Nationalmuseum w Norymberdze, Ofiarowania - w Muzeum Narodowym w Warszawie, dwie pozostałe kwatery - niegdyś w publicznych zbiorach Wrocławia - zaginęły w 1945.
Na podstawie analogii stylu przypisano artyście i jego warsztatowi szereg innych obrazów tablicowych, głównie fragmentów nastaw ołtarzowych, m.in.: Kalwarię (Monachium, Alte Pinakothek), skrzydło z wyobrażeniem Św. Leonarda (Raleigh, Museum of Art) oraz dwa skrzydła ze scenami pasyjnymi (Monachium, Alte Pinakothek). Uważane są one za dzieła powstałe w Norymberdze w latach 60. XV w. Na okres bamberski z kolei datuje się dyptyk, podzielony dziś, z przedstawieniem klęczącego subdiakona i kanonika katedry bamberskiej Georga - Grafa von Löwenstein na jednym skrzydle (Norymberga, Germanisches Nationalmuseum) oraz Chrystusem Umęczonym - na drugim (Bazylea, Kunstmuseum).
Twórczość Pleydenwurffa wniosła nowy impuls do rozwoju malarstwa w Norymberdze utwierdzając jego odwrót od idealistycznego stylu pięknego z czasów ok. 1400 i zwrot ku płynącym z Niderlandów impulsom do bezpośredniej obserwacji rzeczywistości. Kwatery wrocławskiej nastawy oraz inne przypisane Pleydenwurffowi dzieła zdradzają bezpośrednią znajomość artysty malarstwa niderlandzkiego. Wskazuje na to zarówno tematyka (np. portret), zainteresowanie pejzażowym tłem, umiejętność połączenia postaci z otaczającą je przestrzenią, realizm wielu motywów, a także układy kompozycyjne. Najwięcej podobieństw wiąże Pleydenwurffa z malarstwem Rogiera van der Weyden i Dierica Boutsa. Niewykluczone, że niemiecki malarz spędził jakiś czas w Niderlandach, lecz dzieła wspomnianych artystów mógł oglądać także poza Niderlandami, np. w Kolonii.
Malarstwo Pleydenwurffa cechuje zróżnicowana, nasycona i jasna kolorystyka, umiejętność budowania emocjonalnego nastroju oraz wysoki poziom artystyczny i technologiczny dzieł.
Autor: Paweł Freus, listopad 2007