Studiowała socjologię i dziennikarstwo na Uniwersytecie Warszawskim. Po II wojnie światowej zdała egzaminy do Studia działającego przy krakowskim Teatrze im. Juliusza Słowackiego, przekształconego następnie w Wyższą Szkołę Dramatyczną, którą Gryglaszewska ukończyła w 1947 roku. Studiowała razem z Gustawem Holoubkiem, Haliną Mikołajską i Aleksandrą Śląską. Jej mistrzem był wybitny aktor, Władysław Woźnik, wykładający interpretację wiersza. W 1960 roku Gryglaszewska ukończyła także Wydział Reżyserii Dramatu krakowskiej szkoły teatralnej. Od 1949 roku przez kilkadziesiąt lat wykładała na tej uczelni.
W latach 1946-1954 Gryglaszewska występowała w Krakowie w Miejskich Teatrach Dramatycznych (połączonych administracyjnie Starym Teatrze i Teatrze im. Juliusza Słowackiego). Od 1959 do 1961 roku była dyrektorem naczelnym i artystycznym Teatru im. Stefana Żeromskiego w Kielcach. Tę samą funkcję sprawowała w krakowskim Teatrze Rozmaitości w latach 1962-1971. Jako aktorka najdłużej związana była z Teatrem im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, należała do zespołu aktorskiego tej sceny w latach 1961-1962 oraz pomiędzy 1971 a 1987 rokiem.
Debiutowała na scenie w 1946 roku rolą Pani Nocy w Teatrze dla Dzieci "Wesoła Gromadka" w spektaklu Marii Biliżanki Niebieski ptak wg Maurice'a Maeterlincka. Potem wystąpiła m.in. jako Menada IV w Orfeuszu Anny Świrszczyńskiej w reżyserii Woźnika (1946), Joanna w Ocaleniu Jakuba Jerzego Zawieyskiego w reżyserii Romana Zawistowskiego (1947) i Dziewka w Klątwie Stanisława Wyspiańskiego w reżyserii Bronisława Dąbrowskiego (1947).
{C}W ciągu kilkudziesięciu lat aktorka stworzyła wiele wybitnych kreacji. Uważała, że aktor musi najpierw opanować rzemiosło, by móc uzyskać satysfakcjonujący artystyczny wynik.
"Należę do pokolenia aktorek, które wielki Karol Frycz uczył nawet takich rzeczy, jak odrzucanie trenu w sposób aktorski" - mówiła. - "Bo w zawodzie bardzo ważne było także rzemiosło." ("Dziennik Polski" 2006, nr 59)
W większości jej najwybitniejsze role to portrety silnych, władczych osobowości. Swoje postaci poruszała wewnętrzną siłą i psychologiczną prawdą, głębią przeżycia. Do takich ról należały m.in. Liesel w Niemcach Leona Kruczkowskiego (1949), tytułowa Balladyna z dramatu Juliusza Słowackiego (1950) - oba spektakle w reżyserii Dąbrowskiego, Głafira w Jegorze Bułyczowie i innych Maksyma Gorkiego w reżyserii Henryka Szletyńskiego (1953), czy Królowa w Hamlecie Szekspira w reżyserii Romana Zawistowskiego (1956). O Gryglaszewskiej w Hamlecie Jan Kott pisał, że była wstrząsająca.
"Miała piekielne wnętrze. Przeszła przez namiętność, zbrodnię i milczenie" - notował. - "Musiała w sobie stłumić wszystko. Ale pod jej spokojem czuje się wulkan." ("Przegląd Kulturalny" 1956, nr 41)
Tę galerię postaci Gryglaszewska dopełniła w następnych latach m.in. rolami Cesarzowej Katarzyny II w sztuce Jerzego S. Sity Polonez w reżyserii Jerzego Krasowskiego (1981) i Klary Zachanassian w Wizycie starszej pani Friedricha Dürrenmatta w reżyserii Siergieja Danczenki (1989). W Polonezie Gryglaszewska zinterpretowała postać na przekór wyobrażeniom o władczyni Rosji:
"Szczególnie uderza jednak w tej roli oddemonizowanie postaci Katarzyny, która nie zachłystuje się swoją siłą, ale czyni z niej użytek z okrutną skutecznością - jako wyrastająca ponad swe otoczenie stara, samotna kobieta, lękająca się śmierci" - pisał Krzysztof Pleśniarowicz. ("Dziennik Polski" 1981, nr 141)
Jej Klara była z kolei pełna wewnętrznego piekła skrywanego pod płaszczykiem zimnej powierzchowności.
"Gryglaszewska (...) imponuje precyzją gestu, czystością głosu, perfekcyjną oszczędnością scenicznego zachowania się" - notował Kazimierz Kania. ("Kierunki" nr 18, 1989)
W swoim dorobku aktorka ma także role komediowe, jak Pani Orgonowa w Damach i huzarach Aleksandra Fredry w reżyserii Mikołaja Grabowskiego (1978) i Aurelia w Niewolnicach z Pipidówki Michała Bałuckiego w reżyserii Zbigniewa Bogdańskiego (1986), a także charakterystyczne - Baba-Królowa w Co się komu śni Ernesta Brylla w reżyserii Krystyny Skuszanki (1971) i role kobiet o subtelnym, skomplikowanym wnętrzu. Do jej najciekawszych kreacji tego typu należy Szimena w Cydzie Calderona/Wyspiańskiego w reżyserii Zawistowskiego (1957) grana "z hamowanym temperamentem, energicznie, ale konsekwentnie i precyzyjnie" (Zygmunt Greń, "Życie Literackie" 1957, nr 39).
Od 1970 roku aktorka współpracuje z Teatrem Telewizji. W widowiskach telewizyjnych zagrała m.in. tytułową Wassę Żelaznową Maksyma Gorkiego w reżyserii Ireny Wollen (1972) i Aurelię w Wariatce z Chaillot Jeana Giraudoux w reżyserii Skuszanki (1974), Panią Peters w Przed zachodem słońca Gerharta Hauptmanna w reżyserii Józefa Słotwińskiego (1974) i Matkę w Pelikanie Augusta Strindberga reżyserowanym przez Feliksa Falka (1978). Była też Kolichowską w Granicy wg Zofii Nałkowskiej w reżyserii Jana Błeszyńskiego (1984), Brygidą w Wygnańcach wg Jamesa Joyce'a (1988) i Marią Wojnicką w Wujaszku Wani Antoniego Czechowa (1995) - oba przedstawienia przygotował Kazimierz Kutz. W Teatrze Telewizji jednym z jej największych osiągnięć stała się rola Matki w Niespodziance Karola Huberta Rostworowskiego w reżyserii Jana Świderskiego (1978). Gryglaszewska podniosła chłopską tragedię rodzinną do wymiaru uniwersalnego.
"Matka Gryglaszewskiej miała w sobie wielkość i (...) dostojeństwo antycznych bohaterek" - pisała Krystyna Zbijewska. - "A że zdołała artystka tę wielkość i dostojeństwo wydobyć, z prawdą i naturalnością ukazać w prostej wiejskiej kobiecie, to zasługa jej sztuki aktorskiej, łączącej w sobie znakomity warsztat z głębokim przemyśleniem roli i emocjonalnym jej przeżyciem." ("Teatr" 1980, nr 8)
Gryglaszewska wystąpiła w kilkunastu filmach. Zagrała wyrazisty epizod Malinowskiej w Ziemi obiecanej Andrzej Wajdy (1975), Emilię Szmańdową w Wahadełku Filipa Bajona (1981), Ciotkę w Podwójnym życiu Weroniki Krzysztofa Kieślowskiego (1995), zobaczyć ją można było także w Cwale w reżyserii Krzysztofa Zanussiego (1996) i filmie Doroty Kędzierzawskiej - Nic (1998).
Od 1987 roku była na emeryturze, ale nadal bardzo aktywna zawodowo. W 2006 roku zagrała Laurę w Epilogu Kordiana Słowackiego - spektaklu przygotowanym przez Janusza Wiśniewskiego w Teatrze im. Słowackiego.
"Gdy na koniec 'Kordiana' w Teatrze im. Słowackiego przygotowanego na modłę Janusza Wiśniewskiego, jak swoisty taniec dziwacznych lalek (...), nestorka scen krakowskich cudownym głębokim altem mówi 'Testament mój', jesteśmy w teatrze bezbłędnego słowa, którego już nie ma" - pisał Jacek Sieradzki. - "Pewnie z naszymi dzisiejszymi temperamentami nie wytrzymalibyśmy w wymiarze całowieczornym takiego teatru, ale jego kształt za wszelką cenę, choćby w takiej miniaturze, powinniśmy przechować dla siebie i następców. Bo zbiedniejemy" ("Polityka" 2007, nr 34).
Odznaczenia i nagrody:
- 1955 - Medal 10-lecia PRL
- 1956 - Złoty Krzyż Zasługi
- 1965 - nagroda za rolę Bony w Barbarze Radziwiłłównie Alojzego Felińskiego we własnej reżyserii w Teatrze Rozmaitości w Krakowie na 2. Telewizyjnym Festiwalu Teatrów Dramatycznych
- 1967 - Odznaka 1000-lecia
- 1968 - nagroda za monodram Eksperyment na 2. Wrocławskich Spotkaniach Teatrów Jednego Aktora
- 1969 - Złota Odznaka za zasługi dla Krakowa
- 1971 - Złota Odznaka za zasługi dla Krakowa
- 1976 - nagroda "Srebrny Asteroid" za najlepszą kreację aktorską w filmie Bielszy niż śnieg w reżyserii Wojciecha Marczewskiego na 14. Międzynarodowym Festiwalu Filmów Fantastyczno-Naukowych w Trieście
- 1977 - Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski; nagroda ministra kultury I stopnia za wybitne osiągnięcia aktorskie
- 1979 - Odznaka za zasługi dla Kielecczyzny; Zasłużony Działacz Kultury
- 1981 - Medal Komisji Edukacji Narodowej
- 1989 - Zasłużony dla Kultury Narodowej
- 1995 - Srebrna Maska Teatru im. Stefana Żeromskiego w Kielcach z okazji 50-lecia sceny
- 2000 - Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego za rok 1999 za całokształt pracy artystycznej w dziedzinie teatru
- 2006 - Nagroda Fundacji Kultury Polskiej
Autor: Monika Mokrzycka-Pokora, luty 2008.
Uzupełnienia: czerwiec 2010