Dyplom na Wydziale Malarstwa uzyskała w w 2001 w Gościnnej Pracowni Leona Tarasewicza, Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie. Od 2006 roku pracuje jako asystentka w Pracowni Intermediów prof. Grzegorza Klamana na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. Współzałożycielka Warszawskiego Aktywu Artystów WWA. Mieszka i pracuje w Warszawie.
Artystka posługuje się wieloma formami wypowiedzi, tworzy instalacje, realizacje przestrzenne, fotografie, malarstwo, wideo. Jej twórczość bywa określana jako połączenie sztuki krytycznej z problematyką estetyczną. Dominującym wątkiem we wczesnych pracach Burskiej jest cielesność i jej percepcja. Od 2004 roku artystka konsekwentnie analizuje język filmowego przekazu, jego relacje do obrazu i wpływ na wyobraźnię widza.
Bez tytułu (nr 1), akryl na płótnie, 2001 (część pracy dyplomowej)
Zadebiutowała czerwonymi jak krew obrazami malowanymi dłońmi. Wykonywała też obrazy na szkle i odlewy z żywicy (np. dłonie) barwione na czerwono, czasami przepuszczała przez nie czerwoną wodę. Czerwień w pracach Bogny Burskiej symbolizuje krew. Jej symbolika jest wieloznaczna, kojarzy się z życiem, siłami witalnymi, ale też ze śmiercią, przemocą, bólem i kobiecą fizjologią.
W 2001 roku na wystawie absolwentów pracowni Leona Tarasewicza w CSW Zamek Ujazdowski w Warszawie Bogna Burska zbudowała korytarz niemal dosłownie zalany krwią. Krew spływała po białych ścianach, przepływała przez trzy pary kobiecych i męskich rąk wychodzących ze ściany, odciętych na wysokości łokci. Artystka w sposób radykalny skonfrontowała widza z problemem przemocy, nie dopowiadając kto był ofiarą, a kto oprawcą.
Podobne niedopowiedzenie i podobna atmosfera rodem z horroru pojawiła się w jej pracy/instalacji w Galerii Białej, Lublin 2002. Artystka zaaranżowała w przestrzeni galeryjnej wnętrze mieszkalne składające się z pokoju rodziców i pokoiku dziecka, dziewczynki, której portret wisiał na ścianie. Na pustym łóżku, wyglądającym, jakby ktoś pospiesznie je opuścił, widoczne były plamy krwi. Pozostawione ślady nie wyjaśniały, co się stało w pokoju, czy dokonano w nim aktu przemocy domowej, seksualnej, czy może są to ślady po defloracji lub miesiączce.
Bez tytułu, instalacja, Galeria Biala, 2002 W 2002 roku Bogna Burska zrealizowała projekt malarski Witraże w kościele Mariawitów w podwarszawskiej Pogorzeli. To kolejna praca oparta na symbolice krwi, która w kościelnym wnętrzu nabiera nowych znaczeń. Ekspresyjnie zabryzgane czerwoną farbą witraże przywodzą na myśl temat męki i cierpienia, ale możne je też odczytywać w kontekście bardziej politycznym.
W tym samym roku powstała seria fotograficzna Życie jest piękne, w której Bogna Burska zestawiła zdjęcia kwiatów ze zdjęciami z operacji oraz Algorytm, gdzie fotografie przedstawiające rozwijający się kwiat piwonii towarzyszyły zdjęciom amputowanej nogi. Artystce udało się pokazać nieoczekiwane podobieństwo tego, co uważane jest za brzydkie i tego, co piękne ujawniając walor estetyczny w zjawiskach powszechnie uważanych za odrażające. Zdjęcia komponuje artystka w geometryczną siatkę, konstruując z nich prostokąty składające się z mniejszych prostokątów fotografii. Ujmuje tym samym w rygor geometrii emocje, jakimi emanują prace. Kolejne cykle fotografii Bogny Burskiej, takie jak Droga (9 zdjęć, 2003), Odwilż (25 zdjęć, 2003) czy Książka (24 zdjęcia, 2004) eksplorują wątek śladów krwi na śniegu, które w Książce zostają zderzone z widokami nieba.
Życie jest piękne (część 1), fotografia barwna - 25 zdjęć, 2002
Droga fotografia barwna, 2003 W pracy Arachne z 2003 składającej się z filmu wideo i serii fotografii artystka pokazała olbrzymiego, włochatego pająka, którego widok powszechnie budzi wstręt, wędrującego po kobiecej sypialni. Sypialnia jest wytworna, łóżko pokryte jedwabna pościelą, na toaletce stoją flakony z perfumami i puzderka z biżuterią. W greckiej mitologii Arachne była piękną tkaczką, która bogini Atena ukarała za pychę i zamieniła w pająka. Bogna Burska porusza w tej pracy nie tylko problematykę feministyczną mówiąc o pasjach i fobiach kobiecych, ale zastawia w niej kolejną pułapkę pokazując, że czasami to, co piękne i to, co brzydkie bywa niepokojąco podobne.
Arachne, instalacja Neuer Berliner Kunstverein i wideo, 2003 Od roku 2004 Bogna Burska tworzy prace filmowe w technice found footage polegającej na autorskim montażu wybranych fragmentów, wyciętych z innych filmów, w tym wypadku fabularnych, głównie tych dobrze znanych i popularnych. Jej pierwszą tego typu realizacją, "złożoną" z gotowych sekwencji, był film Deszcz w Paryżu (2004). Artystka zaproszona na wystawę do Paryża postanowiła zrobić pracę o tym mieście z perspektywy osoby, która nigdy w nim nie była. Za materiał wyjściowy posłużyły jej sceny z filmów miłosno-erotycznych, których akcja tam się właśnie rozgrywa: "Królowa Margot", "Markiza", "Niebezpieczne związki", "Frantic", "Henry i June", "Zatrute pióro", "Kochankowie z Pont Neuf" i "Powiew nocy". Burska zmierzyła się tu z mitem francuskiej erotyki i mitem Paryża - miasta miłości. Wybrane przez nią sekwencję pokazują pełne namiętności i szaleństwa relacje między kobietami i mężczyznami, w których nieodłącznym elementem jest krew. W tym projekcie artystka wskazuje na nasze przyzwyczajenia wizualne i łatwość manipulacji widzem, zabiegi stosowane w ocierających się często o kicz produkcjach hollywoodzkich powtarzających nieustannie znane powszechnie konwencje. Posługuje się schematami zaczerpniętymi z filmów, ujawniając z ich pomocą mitologię filmową, dobrze zakorzenioną we współczesnej kulturze. Podczas montażu Deszczu w Paryżu Burska rozpoczęła współpracę z Michałem Januszańcem, współrealizatorem także jej następnych filmów.
Deszcz w Paryżu wideo, 2004 W pracy wideo Małgorzata (2006) Burska podjęła temat archetypicznej figury Małgorzaty, uosobionej w postaciach Gretchen (ukochanej Fausta), Margot (królowej Francji) i Margarity ( z "Mistrza i Małgorzaty" Bułhakowa). Motywem przewodnim, łączącym wszystkie bohaterki, jest krew, która pojawia się w filmie jako krwisty naszyjnik, w jakim Faust oglądał ukochaną w swoim widzeniu. Krew może być w tej pracy interpretowana jako symbol przeklętego dziedzictwa obciążającego wszystkie trzy Małgorzaty; pokazana tu została w bardzo estetyczny sposób, tak charakterystyczny dla twórczości Burskiej.
Małgorzata wideo, 2006
W latach 2006-2008 powstała seria prac Bogny Burskiej zatytułowana Gra z przemieszczającymi się zwierciadłami / A Game with the Shifting Mirrors. Tytuł artystka zapożyczyła z recenzji Jorge'a Louisa Borgesa napisanej na temat nieistniejącej książki "The Conversation with the man called Al-Mu'tasin", której bohater usiłuje odnaleźć w odbiciach innych ludzi doskonałego człowieka. Borges uważał, że język jest zestawem cytatów. Burska podobnie traktuje język filmu i składa swoje prace z wyciętych z niego sekwencji. Film jest dla Burskiej medium tworzącym pożywkę dla masowej wyobraźni. Artystka odnajduje w bardzo różnych od siebie i odległych pod względem estetyki i narracji realizacjach filmowych podobne wątki i sceny. Buduje z nich w swoich pracach nowe światy i manipuluje nimi tworząc labirynty splątanych w czasie i przestrzeni układanek, w których wykorzystuje sceny znane z kina niszowego i produkcji hollywoodzkich.
Narracja jej filmów powstaje z istniejących już wątków osadzonych w nowych kontekstach. Burska obnaża w ten sposób mechanizmy filmowej rzeczywistości, w której raz wykreowane i odegrane sceny czy gesty są nieustannie powielane i pojawiają się w różnych obrazach. Artystka bada "relacje między językiem kina, jego obrazem i wpływem na wyobraźnię widza". Jak zauważył Tomasz Fudala, w pracach Burskiej film "przegląda się w filmie". Artystka żonglując cytatami i zmieniając konteksty prowadzi w swoich filmach-kolażach nieustającą grę powtórzeń, konstruuje nowe wątki i szuka innych sensów.
"Zafascynowała mnie możliwość istnienia wyobrażenia, że jest drugi, równoległy świat, nieważne mniej czy bardziej prawdziwy. I tam rozgrywają się wszystkie narracje kinowe będące jedną spójną rzeczywistością. My postrzegamy je jako osobne historie tylko dlatego, że oglądamy je pojedynczo - jako osobne filmy. Tak, jakbyśmy patrzyli przez pojedyncze otwory czy okna, które siłą rzeczy ograniczają nam pole widzenia. Tych opowieści jest tak wiele, ale również każda z nich jest odgrywana wciąż na nowo. Możemy sobie wyobrazić, że istnieje ten drugi świat, a to, co oglądamy, to tylko urywki, które wydają się niepołączone jedne z drugimi, ale jak się dobrze przyjrzeć, to przecież wszystko się zgadza." - mówi artystka.
Seria Gra z przemieszczającymi się zwierciadłami została podzielona przez artystkę na trzy części tematyczne: część pierwsza to filmy Jeszcze raz / One More, Bardzo zły sen hrabiego Monte Christo/ A Very Bad Dream of Count of Monte Christo, Kawałek jadeitu / Piece of Jade i Materiał znaleziony / Found Footage, część druga to Serce takie białe / A Heart So White, Bóg jest próżny / God is Vain i Wiatr / Wind, zaś część trzecia - Gwiazda / Shooting Star. Bogna Burska twierdzi, że "z artystycznego punktu widzenia interesuje ją wejście w rolę detektywa śledczego zakładającego, że wszelkie podobieństwa osób i zdarzeń mogą nie być przypadkowe".
W jej filmach found footage widać to bardzo wyraźnie: artystka doszukuje się podobieństw i zależności w zaskakująco różnych, wydawałoby się, realizacjach filmowych. W filmie A Very Bad Dream of Count of Monte Christo Burska skonfrontowała ze sobą dwa różne gatunki filmowe (film płaszcza i szpady "Hrabia Monte Christo" Kevina Reynoldsa oparty na motywach powieści A. Dumasa oraz religijny "Pasja" Mela Gibsona) i zestawiała sceny biczowania Chrystusa i hrabiego Monte Christo, postaci odgrywanych przez tego samego aktora, Jamesa Caviezela. One More to montaż wykonany z materiału będącego zestawieniem dwóch filmów gangsterskich: "Kansas City" Roberta Altmana oraz "Świętych z Bostonu" Troy'a Duffy'ego. Burska wybrała z nich scenę opowiadania podobnego żartu, przekazywanego jednak w każdym z tych filmów w innej wersji. W A Piece of Jade artystka połączyła fragmenty z trzech filmów z Jeremym Ironsem - "Chińskiej szkatułki" Wayne'a Wonga, "Lolity" Adriana Lyne'a i "Skazy" Louisa Malla. Burska wykorzystując trzy różne kreacje filmowe Ironsa buduje z nich jedną spójną narrację, co okazuje się możliwe, gdyż aktor za każdym razem w podobny sposób kreuje role amanta i kochanka. W filmie Found Footage Burska skupiła uwagę na sensach i obrazach wprowadzanych do świadomości widza bez jego wiedzy oraz pokazała jak filmowa fikcja nieoczekiwanie splata się z rzeczywistością.
Salon telewizyjny interaktywna instalacja wideo, Mały salon, Zachęta, 2004 Konstrukcja trzech kolejnych filmów z tej serii - Wind, A Heart So White i God is Vain - zbudowana jest na zwierciadlanym zestawieniu dwóch podobnych wizualnie, ale różnych czy wręcz odmiennych znaczeniowo, motywów. Np. w A Heart So White, którego tytuł jest cytatem z "Makbeta", Burska wybrała za temat przewodni krew: mamy tu do czynienia zarówno z jej pojawianie się na skutek różnych okoliczności, jak i z czynnościami oczyszczania się z niej. Burska zderza w tej pracy sceny miłości i nienawiści, kochania i zabijania, wybrane z filmów Coppoli, Herzoga i Jordana.
W filmie Wind pojawia się wątek lotu: jako marzenie o lataniu i jako samobójczy skok w przestrzeń. Na poziomie wizualnym są one do siebie bardzo podobne; artystkę interesowało pytanie, czy przez ich połączenie uda się wydobyć różnicę znaczeniową. God is Vain to praca o symetrii, o odbiciach, podwajaniu, która zarazem eksploatuje archetypiczny motyw piękna, zachwytu nad własną osobą. W filmie pojawiają się lustra, a bohaterowie nieustannie szukają w nich własnego odbicia. Próbują też odnaleźć siebie w innych osobach, tu w symetrii par homoseksualnych, gdyż pary tej samej płci są najbardziej "lustrzane".
Filmy Burskiej to autonomiczne dzieła pozostające w oderwaniu od pierwowzorów. Artystka w zaskakujący sposób ujawnia w nich także podobieństwo różnych ról aktorów takich, jak Jeremy Irons (w pracy Kawałek jadeitu) czy Al Pacino (w Shooting Star). Ujawnia schematy, z jakich czerpią tworząc kolejne kreacje filmowe. W Shooting Star artystka buduje z różnych narracji filmowych spójny wizerunek głównego bohatera kreowanego przez Ala Pacino, wcielającego się w zupełnie odmienne role społeczne. Rozpracowuje też wizje różnych reżyserów, wychwytuje powtarzające się motywy, zdublowane sytuacje i sceny tworzące jednocześnie obszary zbiorowej wyobraźni, w której zanurzeni są widzowie nasyceni kinowymi obrazami, cytatami i filmowymi powidokami.
W Grze z przemieszczającymi się zwierciadłami Burska za pomocą wnikliwej analizy rzeczywistości filmowej, która posługuje się określonymi toposami, pokazuje jak działa na odbiorców świat fikcji filmowej, jak kształtuje percepcję świata.
Autor: Ewa Gorządek, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, maj 2004; aktualizacja: czerwiec 2009.
Zdjęcia prac publikujemy dzięki uprzejmości artystki.
Odpływ z serii Vazante, fotografia barwna, 2004/2005
Ślad z serii "Vazante", fotografia barwna - 3 zdjęcia, 2004/2005
- 2008 - Bogna Burska & Anna Orlikowska, Studio BWA, Wrocław
- 2007
- "Gra z przemieszczającymi się zwierciadłami", Warszawski Aktyw Artystów, Warszawa; Bunkier Sztuki, Kraków; 2008: Instytut Sztuki Wyspa, Gdańsk; BWA, Zielona Góra
- "Kawałek Jadeitu", Galeria ON, Poznań - 2006
- "Vazante", Giedre Bartelt Galerie, Berlin
- "Serce takie białe", Galeria PL, Rzym
- "Opady", Kronika, Bytom
- "Małgorzata", Galeria Biała, Lublin - 2005
- "Wnętrza", Galeria Arsenał, Białystok
- "Już po zimie", Change and Partner Contemporary Art, Rzym - 2004 - "Salon telewizyjny", Mały Salon, Zachęta Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa
- 2003 - "Życie jest piękne - cd.", Galeria Szara, Cieszyn
- 2002
- "Życie jest piękne", Galeria CO2, Gliwice
- "Witraże", Kościół Mariawitów, Pogorzel
- Galeria Biała, Lublin - 2000 - Gościnna Pracownia Leona Tarasewicza, ASP, Warszawa
- 2009 - VI Biennale Fotografii, Poznań
- 2008 – "Pożądanie, patrzenie, przerażenie", ul. Złota 1, Warszawa
- 2006
- "What can't be seen. Bloody art - bloody stories experts talk", Mobile Academy, Warszawa
- "Sztuka w służbie lewaków? Czyli: no news is good news", Kronika, Bytom
- "ZOO~" La Centrale Électrique, European Center for Contemporary Art, Bruksela
- "Przemijanie piękna", Stadthalle Göerlitz, Göerlitz
- "Na własną rękę", Narodowa Galeria Sztuki Zachęta, Warszawa
- "Miłość i demokracja", CSW Łaźnia, Gdańsk - 2005
- I wystawa dzieł z Kolekcji Regionalnej Zachęty Sztuki Współczesnej w Szczecinie, Muzeum Sztuki Współczesnej oddział Muzeum Narodowego, Szczecin
- "Videovetrina #4 - Wonder Women", Studio Lipoli&Lopez, Rzym
- "Potencjał. Kolekcje sztuki współczesnej dla muzeum..." , Budynek Metropolitan, Warszawa
- "Miłość i demokracja", Stary Browar, Art Poznań 2005 Poznań
- "Całe życie zrywam się i padam. Polska sztuka wideo po 1989 roku" Projekcja, Film Center Skalvija, Wilno
- "Polski film abstrakcyjny lat 1970-2004", CSW Łaźnia Gdańsk; CSW Zamek Ujazdowski, Warszawa
- "Piękno, czyli efekty malarskie", Galeria BWA, Wrocław
- "Piękno, czyli efekty malarskie", Galeria BWA, Zielona Góra - 2004
- "Piękno, czyli efekty malarskie", Galeria Bielska BWA, Bielsko-Biała
- "As White as Snow, as Red as Blood", Giedre Bartelt Galerie, Berlin
- "Obraz kontrolny. Najnowsze wideo polskie", Bunkier Sztuki, Kraków
- "Powinność i bunt. Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie 1944-2004", Zachęta Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa
- "Continental Breakfast", Planetarium, Belgrade
- "Kunstprojekt-Goetzen", Friedenskirche, Frankfurt nad Odrą
- "Anne, Marie, Madeleine, Polish Contemporary Photography", Espace Apollonia, Strasbourg; 2005: Thessaloniki, Museum of Photography, Thessaloniki; Muzeum Narodowe, Szczecin
- "Pod flagą biało-czerwoną. Nowa sztuka z Polski", Estonian Art Museum, Tallin; The Contemporary Art Centre (CAC), Vilnius; National Centre for Contemporary Arts - Arsenal, Nizhny Novgorod; Nizhny Tagil Museum of Fine Arts, Nizhny Tagil; National Centre for Contemporary Arts, Moscow - 2003
- "Doba romantyzmu", Pałac Sztuki, Lwów; 2004: CDA, Kijów
- "Biały Mazur", Neuer Berliner Kunstverein, Berlin; Berlin Art Forum, Berlin; 2004: Bunkier Sztuki, Kraków
- "Seduced", Prague Biennale 1, Praga
- "Tenderness", Center for Contemporary Art, Kijów
- "Polish Brand", Art Moscow 2003, Moskwa
- "Cultural Territories", Galerie fur Zeitgenossische Kunst, Lipsk - 2002
- "Sposób na życie", CSW Łaźnia, Gdańsk
- "Polska", Teatr Academia, Warszawa
- "Look at me", novart.pl, Kraków
- "Malarstwo", Polish Institute, Sztokholm - 2001
- wystawa dyplomowa, CSW Zamek Ujazdowski, Warszawa
- Fort Legionów, Warszawa - 2000 - "Gościnna Pracownia Leona Tarasewicza", Fundacja Pogranicze, Sejny; 2001: BWA, Zielona Góra
- 1999
- "Gościnna Pracownia Leona Tarasewicza", Górnośląskie Centrum Kultury, Katowice
- "Gościnna Pracownia Leona Tarasewicza", Galeria Inny Śląsk, Tarnowskie Góry
Stypendia: Grant Fundacji Kultury - 2003, Roczne Stypendium Twórcze Ministra Kultury RP - 2004
