Pekin, 16.10.2011
I, CULTURE PUZZLE - warsztat nowoczesnego rzemiosła to interaktywny projekt animowany przez artystkę i projektantkę mody Monikę Jakubiak, realizowany przez 260 wolontariuszy w 12 stolicach (Warszawa, Berlin, Bruksela, Kijów, Londyn, Madryt, Mińsk, Moskwa, Paryż, Tokio, Pekin i Kopenhaga). W ciągu sześciu miesięcy od lipca do grudnia 2011 roku w każdej ze stolic zostały wykonane inne fragmenty napisu „I, CULTURE", uszyte z fragmentów kolorowych tkanin na czarnym tle. Powstałe w ten sposób kwadraty utworzyły jeden wspólny wzór, swego rodzaju patchwork ludzkich opowieści, układający się w hasło Zagranicznego Programu Kulturalnego Polskiej Prezydencji. Każdy z kwadratów został sfotografowany i zamieszczony na stronie www.culture.pl.
Przedostatnia odsłona projektu I, CULTURE Puzzle odbyła się 16 października w pekińskiej dzielnicy 798 Art Zone - niegdyś fabryce broni, a obecnie mekce kolekcjonerów i wielbicieli sztuki współczesnej, goszczącej prestiżowe wystawy artystów z całego świata. Wydarzenie zakończyło 798 Art Zone Festival, najważniejszy chiński festiwal sztuk wizualnych i performatywnych.
Wydarzenie w Pekinie miało inną formułę niż pozostałych stolicach. Ze względu na odległość kulturową kraju, do współpracy zostali zaproszeni lokalni artyści Feng Lin i Deng Dafei, którzy zaproponowali własną interpretację projektu I, CULTURE Puzzle.
Feng Lin to artystka pracująca z tkaninami, znana jako Miss Dolly dzięki swoim lalkom, wykonanym w estetyce pomiędzy zabawką a straszydłem. Aby zachować jedno z podstawowych założeń I, CULTURE Puzzle - łączenia ludzkich historii w patchwork w postaci ogromnego puzzla - artystka zaprosiła uczestników do wymiany łatek wyciętych z ich wasnych ubrań na fragmenty czarnej tkaniny stanowiącej tło puzzla. Feng Lin potraktowała ubranie jako punkt wyjścia, swego rodzaju identyfikację noszącego je człowieka. Wszywając fragmenty naznaczonych indywidualną historią ubrań w czarną, nieokreśloną znaczeniowo płachtę stworzyła z nich wspólną opowieść. Artystka wszywała wszystkie łatki samodzielnie, a w jej przedsięwzięciu wzięło udział ponad dwustu wolontariuszy. Szycie trwało trzy miesiące od sierpnia do października.
Wolontariusze założyli ubrania, które posłużyły za bazę projektu, także w dniu otwartym 16 października. Każdy miał wówczas możliwość przerobienia ich i zindywidualizowania w otwartym warsztacie krawieckim zorganizowanym podczas 798 Art Zone Festival. Tego dnia Feng Lin i Monika Jakubiak na oczach publiczności dokończyły proces tworzenia puzzla będącego częścią składową układanki I, CULTURE.
Projekt w niecodzienny sposób wykorzystał przestrzeń 798 Art Zone, wypełnioną galeriami i eleganckimi butikami z drogą sztuką, którą na co dzień oglądają i kupują - a więc konsumują - zwiedzający. Na głównym placu, u wejścia do galerii, w której tego samego dnia odbyło się uroczyste zamknięcie festiwalu i ceremonia rozdania nagród, rozłożone zostały na ziemi obrusy w kształcie dolnej części liter "U" i "R", stanowiących fragment napisu "I, CULTURE". Na obrusach, od godziny 14 do 17 uczestnicy akcji układali w kształt liter pozostałości po zjedzonym posiłku: talerzyki, niedojedzone resztki tradycyjnych chińskich przekąsek, pałeczki, jednorazowe kubki. Z godziny na godzinę wielki obrus coraz bardziej przypominał pole po intensywnej uczcie.
Ten performance został przygotowany przez artystę Deng Dafeia. Wyszedł on z założenia, że sztuka kulinarna i jedzenie to istotne części kultury chińskiej. Ponadto pierwszym skojarzeniem wielu obcokrajowców z Chinami jest właśnie kuchnia, a na utrwalenie takiego stereotypu wpływają nie tyle doświadczenia z podróży, co liczne bary i restauracje otwierane przez chińskich imigrantów na całym świecie. Artysta założył, że kultura jedzenia nadaje danej społeczności określony charakter w sposób zbliżony do ubioru. W Chinach charakteryzuje się ona cechą, którą Dafei uznał za łącznik z koncepcją Moniki Jakubiak: konsumpcyjne nastawienie do jedzenia, któremu towarzyszy spadek jego jakości, rozprzestrzenianie się żywności typu fast food oraz wyrzucanie niedokończonego jedzenia, podobnie jak jeszcze niezniszczonych ubrań. Ogromne ilości resztek potraw, niewykorzystanych półproduktów, jednorazowych pałeczek i talerzyków, które podczas nocnego sprzątania są wyrzucane przez restauracje dają wyobrażenie o rozmiarach konsumpcji oraz tempie życia, którym charakteryzuje się współczesny Pekin i inne wielkie miasta Chin. Performance Deng Dafeia spotkał się z uznaniem chińskiej publiczności właśnie ze względu na podjęcie tego tematu społecznego. Całość działań była spójna z zainteresowaniami samego artysty - Deng to artysta przede wszystkim happeningowy, podkreślający wagę kontaktu z odbiorcą, a jego projekty mają silny charakter edukacyjny. Często pracuje z dziećmi i małymi społecznościami lokalnymi, tworząc sztukę zaangażowaną społecznie, ale bez wydźwięku politycznego.
Założeniem projektu było jak najsilniejsze zaangażowanie publiczności, zachęcenie odbiorców do spontanicznego działania. W realizacji pekińskiej odsłony I, CULTURE Puzzle wzięło udział około pięćdziesięciu wolontariuszy i ponad pięciuset widzów. W przestrzeni dedykowanej sztuce mogli oni usiąść na ziemi i zjeść posiłek w nieskrępowanej atmosferze wielkiego pikniku. Mogli także przerobić swoje ubrania w dowolny sposób, nadając im indywidualny charakter oraz spróbować swoich sił w krawiectwie.
Przed swoją odsłoną w Pekinie projekt I, CULTURE Puzzle gościł kolejno w Warszawie, Londynie, Paryżu, Madrycie, Brukseli, Berlinie, Kijowie, Mińsku, Moskwie i Tokio, a zakończył się wielkim finałem w Kopenhadze w dniach 9-11 grudnia 2011.
Czas: 16 października 2011, podczas 798 Art Festival
Miejsce: Creativity Square, 798 Art Zone, 2 Jiuxianqiao, Chaoyang, Pekin
Organizator: Instytut Adama Mickiewicza
Partner: Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Pekinie
Zobacz także:
I, CULTURE PUZZLE - warsztat nowoczesnego rzemiosła jest jednym z projektów flagowych Zagranicznego Programu Kulturalnego Polskiej Prezydencji 2011. Więcej informacji o projekcie znajduje się tutaj: I, CULTURE Puzzle.