Krakowski Znak istnieje od 1959 roku, a jako duży wydawca, z wysokimi nakładami oraz szeroką ofertą - od literatury popularnej, przez podręczniki i literaturę piękną, po dzieła filozoficzne - pojawił się na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych.
Za czasów PRL-u Znak był początkowo wydawcą książki katolickiej i konfesyjnej, publikującym - najczęściej w bardzo niskich nakładach - kilkanaście tytułów rocznie oraz miesięcznik "Znak" (po dziś dzień) i "Tygodnik Powszechny". Założenie wydawnictwa było możliwe dzięki darom i wsparciu czytelników "Tygodnika". Znak był przez lata nie tylko małą instytucją wydającą książki i pisma, ale przede wszystkim środowiskiem intelektualnym, głoszącym katolicyzm otwarty, w duchu posoborowym, prowadzącym dialog z marksizmem, opowiadającym się za nowoczesnym patriotyzmem, przeciwstawiającym się peerelowskiej rzeczywistości i zaangażowanym politycznie (koło poselskie ZNAK).
W dziedzinie polskiej literatury pięknej ówczesny dorobek wydawnictwa to przede wszystkim szkice i opowiadania Antoniego Gołubiewa, powieści Hanny Malewskiej, diariusz Kłopoty z istnieniem Henryka Elzenberga (1963), pisma zebrane Bolesława Micińskiego (1970) oraz szkice i wspomnienia Zofii Starowieyskiej-Morstinowej.
Od lat osiemdziesiątych Znak miał zasługi jako wydawca literatury emigracyjnej, publikując między innymi eseistykę Stanisława Vincenza, Józefa Czapskiego i Jerzego Stempowskiego, wydawał poezję - na przykład Tomasza Jastruna (1988), Jana Polkowskiego, Bogdana Czaykowskiego i Stanisława Barańczaka (wszystkie w 1990) - i niekiedy prozę (Kadencja Jana Józefa Szczepańskiego, 1988). Równocześnie oferta wydawcy znacznie się rozszerzyła o tytuły z dziedziny literatury faktu, historii, polityki i ekonomii (w 1989 roku dużym sukcesem była publikacja autobiografii Lecha Wałęsy). Kilka lat później ważnym wydarzeniem literackim stała się "Biblioteczka Poetów Języka Angielskiego" pod redakcją Stanisława Barańczaka, prezentująca między innymi przekłady z Emily Dickinson, W.H. Audena i Seamusa Heaneya.
O misji wydawnictwa Henryk Woźniakowski pisał w jubileuszowym katalogu Znak-u:
"Mając wizję pracy w dziedzinie kultury, traktujemy zarazem z całą powagą i pokorą wymagania stawiane przez rynek, czyli przez czytelników głosujących za lub przeciw naszym książkom z pomocą własnych pieniędzy. Wydajemy nieco książek elitarnych, lecz dla kultury niezbędnych. Rezygnujemy, z żalem, z publikacji wielu innych. A równocześnie staramy się oferować książki dające maksimum satysfakcji intelektualnej i estetycznej jak najszerszym kręgom."
Do najważniejszych i najgoręcej dyskutowanych tytułów lat dziewięćdziesiątych i następnej dekady należą rozmowa Jacka Żakowskiego, Adama Michnika i ks. Józefa Tischnera Między panem a plebanem (1995 i 2001), reportaże Schodów się nie pali Wojciecha Tochmana (2001), studium Księża wobec bezpieki na przykładzie Archidiecezji krakowskiej Tadeusza Isakowicza-Zaleskiego (2007) i StrachJana T. Grossa (2007).
Innym ważnym i prestiżowym przedsięwzięciem była wydawana przez kilka lat seria "Demokracja. Filozofia i Praktyka" (razem z Fundacją im. Stefana Batorego), prezentująca klasyków myśli politycznej, antologie, debaty i współczesną eseistykę. Z polskich autorów serii należy wymienić Jerzego Szackiego, Stanisława Filipowicza i Marcina Króla.
Znak, jako wydawca literatury polskiej, znany jest z publikacji dzieł Czesława Miłosza (dzieła zebrane razem z Wydawnictwem Literackim), Ryszarda Kapuścińskiego i Karola Wojtyły, eseistyki ks. Józefa Tischnera, Gustawa Herlinga-Grudzińskiego i Leszka Kołakowskiego, literatury popularnej oraz współczesnej prozy i poezji. Wśród jego autorów, publikowanych w serii "Proza", warto wspomnieć Wiesława Myśliwskiego, Wilhelma Dichtera i Zbigniewa Mentzla. Znak jest również wydawcą prozy Pawła Huellego (cykl w znakomitym opracowaniu graficznym Przemysława Dębowskiego).
W Znak-u ukazało się wiele głośnych i cenionych tomów poezji - między innymi To Miłosza (2001), Chwila Wisławy Szymborskiej (2002), Ogarnąłeś mnie chłodem Joanny Pollakówny (2003), Kra Jacka Podsiadły (2005) i Monodia Marzanny Bogumiły Kielar (2006) - oraz wybory wierszy, na przykład Bronisława Maja (Elegie, treny, sny, 2003) i Janusza Szubera (Pianie kogutów, 2008).
W 1998 roku wydawnictwo ogłosiło konkurs na współczesną prozę polską - Znak-Proza - który wygrała Madame Antoniego Libery (1998). Była to cenna inicjatywa, mająca kilka edycji, która przyniosła kilka interesujących tytułów i debiutów, między innymi powieść Do Amsterdamu Michała Olszewskiego (2003) oraz Tadzia Jurka Zielonki (2000). Spośród nowszych debiutów prozatorskich, pojawiających się tylko sporadycznie w Znak-u, warto wspomnieć dwa ostatnie: Niezidentyfikowany obiekt halucynogenny Pauliny Bukowskiej (2007) oraz Wszystkich mężczyzn mojego kota Karoliny Macios (2008).
Poezje i prozy Znak-owych autorów były wielokrotnie wyróżniane i nagradzane (między innymi trzykrotnie nagrodą Nike), a wydawnictwo cenione jest za poziom edytorski i grafikę okładkową - przykładem choćby edycje poezji oraz Podróże z Herodotem Ryszarda Kapuścińskiego (2004).
"Boczną oficyną" Znak-u, publikującą literaturę faktu, prozę popularną i poradniki, jest powołane w 2006 roku Wydawnictwo Otwarte, które na 2009 zapowiedziało publikację kilkunastu powieści krajowych autorów, w większości debiutantów.
Autor: Filip Modrzejewski, lipiec 2008
Społeczny Instytut Wydawniczy Znak sp. z o.o.
ul. Kościuszki 37
30-105 Kraków
Tel: (+48 12) 619 95 00, 619 95 01
Fax: (+48 12) 619 95 02
WWW: www.znak.com.pl
Email: redakcja@znak.com.pl
