Muzeum upowszechnia wiedzę o życiu i twórczości pisarza, inicjuje i prezentuje projekty Gombrowiczowskie; gromadzi ich dokumentacje, jak również: gombrowicziana, księgozbiór, prasę literacką. Jako przestrzeń literacka Muzeum pozostaje projektem otwartym na inne dziedziny kultury.
Muzeum Witolda Gombrowicza mieści się w rezydencji pałacowej z roku 1914, wybudowanej w stylu klasycystycznym z elementami secesji przez łódzkich budowniczych. Autorem projektu był August Furuhjelm, architekt fińskiego pochodzenia. Budowlę zainicjował Jakub Grobicki, wyłączny właściciel Wsoli od roku 1912. W roku 1920 majątek kupiła Maria Pruszakówna, która udostępniła pałac swojej bratanicy Aleksandrze po jej zaślubinach z Jerzym Gombrowiczem - bratem pisarza - w roku 1924. Pałac pozostawał w stałym użytkowaniu rodziny do roku 1941, kiedy to majątek objęty został zarządem Liegenschaftu. Po zakończeniu wojny Skarb Państwa przejął dobra na użytek reformy rolnej. Grunty rozparcelowano, pałac natomiast stał się siedzibą licznych placówek państwowych, w szczególności ośrodków opieki specjalnej i domów pomocy społecznej dla dzieci i dorosłych. W roku 2005 Starostwo Radomskie sprzedało pałac Urzędowi Marszałkowskiemu Województwa Mazowieckiego z przeznaczeniem na Muzeum Witolda Gombrowicza.
Pisarz wielokrotnie gościł we Wsoli od połowy lat 20. do wybuchu wojny. Korzystał z gościny brata Jerzego i jego żony Aleksandry, przygotowując się do egzaminów na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. Na ów okres datuje się fascynację osobą młodej sąsiadki brata, Krystyny Janowskiej z Bartodziejów. Po zakończeniu studiów (1927) i aplikowaniu w sądach warszawskich Witold Gombrowicz rozważał przyłączenie się do radomskiej palestry (miałby wówczas tymczasowo zamieszkiwać we Wsoli), jego kandydatura została jednak odrzucona. Napisany w tym okresie debiutancki tom Pamiętnik z okresu dojrzewania, opublikowany w roku 1933, przyjęty został z drwiną przez okoliczne ziemiaństwo, co stało się jedną z przyczyn powstania Ferdydurke (1938, postdatowana). Latem 1939 pisarz odwiedził brata, by zasięgnąć jego opinii odnośnie podróży do Argentyny - ten doradził wyjazd; we Wsoli po raz ostatni Witold widział swoją matkę, Antoninę z Kotkowskich Gombrowiczową. Pozostał na obczyźnie do śmierci (1969).
Ekspozycja stała Muzeum Witolda Gombrowicza odwołuje się do biografii pisarza:
"W prologu do wystawy - w hallu pałacyku - zainstalowane zostało niewielkie 'Muzeum Pisarza'. Złożyły się na nie jego prywatne rzeczy: krawaty, (...) fajki, laski, okulary, wieczne pióro, maszyna do pisania, dwa fotele, które stały w mieszkaniu w Vence na Riwierze Francuskiej oraz stara, mocno już podniszczona waliza. Walizę tę zabrał ze sobą, gdy opuszczał Polskę w sierpniu 1939 roku, towarzyszyła mu przez wszystkie lata emigracji.
Na parterze obejrzeć można salę polską, odzwierciedlającą pierwszy, do 1939 roku, okres biografii Gombrowicza oraz przysiąść w kawiarni 'Ferdydurke', będącej próbą interpretacji głośnej powieści. (...)
Ekspozycja na piętrze nawiązuje do emigracyjnej biografii Gombrowicza. Integralną częścią wystawy jest prezentacja 'Biografii' Witolda Gombrowicza przygotowanej przez pisarza dla czasopisma 'L'Herne' (...). Skomplikowana i wieloznaczna osobowość Pisarza jawi się poprzez fragmenty 'Rozmów' z Gombrowiczem, cytaty ze 'Wspomnień polskich' i 'Dziennika'. Prezentując oprócz różnorodnej dokumentacji - listów, rękopisów, fotografii i dokumentów osobistych - teksty Pisarza, odsłaniającego przed nami wybrane fragmenty własnego życia i komentującego swoje kolejne dzieła literackie, mieliśmy nadzieję skłonić widza do podjęcia wspólnej z Gombrowiczem 'gry' przeciwko zastygłym w schematach ideom i stereotypom myślowym, w obronie prawa jednostki do bycia sobą." (J. Pol, "JA, Gombrowicz...", [w:] "Muzeum Witolda Gombrowicza we Wsoli", Warszawa 2009)
Źródło: Informacja nadesłana
Ekspozycja czynna:
w sezonie letnim (od 1.VI do 31.X)
od środy do niedzieli w godz. 10 – 17;
poniedziałek - wtorek - nieczynne
w sezonie zimowym (od 1. XI do 31.III) od wtorku do piątku oraz w niedzielę
w godzinach 10-17;
poniedziałek i sobota - nieczynne
Muzeum Witolda Gombrowicza
Oddział Muzeum Literatury im. A. Mickiewicza w Warszawie
tel./fax: 48 321 50 73
Wsola, 26-660 Jedlińsk
ul. W. Gombrowicza 1