Instytut im. Jerzego Grotowskiego, Przejście Rzelaźnicze, fot. dzięki uprzejmości Instytutu im. Jerzego Grotowskiego Instytut im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu jest instytucją realizującą przedsięwzięcia artystyczne i badawcze, które odpowiadają na wyzwania postawione przez praktykę artystyczną Jerzego Grotowskiego.
Instytut powstał na bazie Ośrodka Badań Twórczości Jerzego Grotowskiego i Poszukiwań Teatralno-Kulturowych istniejącego od 1989 roku i działającego w siedzibie Teatru Laboratorium przy Rynku Starego Miasta we Wrocławiu (w miejscu, w którym w latach 1965-1982 pracował Jerzy Grotowski oraz zespół Teatru Laboratorium) oraz w Brzezince koło Oleśnicy. Zmiana nazwy i statutu nastąpiła 28 grudnia 2006 roku i wiązała się z modyfikacją, poszerzeniem i rozwinięciem działalności realizowanej wcześniej przez Ośrodek. Instytut kontynuuje linię programową Ośrodka, a w jego działalności mocniejszy nacisk położony został na przedsięwzięcia o charakterze edukacyjnym, promotorskim i wydawniczym.
"Miała powstać instytucja stanowiąca z założenia odpowiedź ideałom Jerzego Grotowskiego - żywe miejsce 'pomiędzy', gdzie nie tyle kultywuje się legendę, ile stawia się pytania i problemy, do których jego dokonania prowokują, a na dodatek wyznacza się sposoby realizacji projektów w duchu jego aktywności: czyli dogłębnie, bez pobłażania." (Grzegorz Ziółkowski, "Didaskalia" 2001, nr 43-44)
O utworzenie placówki zabiegano od momentu rozwiązania Teatru Laboratorium w 1984. Decyzja o powołaniu niezależnej instytucji poświęconej dokonaniom Grotowskiego zapadła w 1989. Rok później Ośrodek Badań Twórczości Jerzego Grotowskiego i Poszukiwań Teatralno-Kulturowych rozpoczął swoją działalność. Pierwszym dyrektorem Ośrodka był Zbigniew Osiński. W latach 1991-2004 funkcję dyrektora naczelnego pełnił Stanisław Krotoski, a Osiński był dyrektorem artystycznym i naukowym. Od października 2004 Ośrodek prowadzą Jarosław Fret (dyrektor naczelny) i Grzegorz Ziółkowski (dyrektor programowy).
Ośrodek - placówka artystyczno-badawcza zajmuje się zarówno dokumentacją dokonań Jerzego Grotowskiego, jak i badaniem jej źródeł i recepcją twórczości Grotowskiego i Teatru Laboratorium. Organizuje warsztaty teatralne; odbyły się tutaj staże z byłymi aktorami Teatru Laboratorium, m.in. Reną Mirecką, Zygmuntem Molikiem, a także ze scenografem tego teatru Jerzym Gurawskim.
Warsztaty prowadzili tutaj również m.in. muzyk i kompozytor Jacek Ostaszewski, Jolanta Krukowska - aktorka Akademii Ruchu, Marek Oleksy - aktor Teatru Pantomimy Henryka Tomaszewskiego, Anna Zubrzycka i Grzegorz Bral - byli aktorzy Ośrodka Praktyk Teatralnych "Gardzienice", Jan Peszek, Wiesław Komasa oraz zagraniczni goście Ośrodka, m.in. grecki reżyser Wasilis Lagos, szwedzki reżyser i dyrektor Teatru w Sztokholmie Robert Jakobsson, reżyser i pedagog z Instytutu Muzyki i Kinematografii w Sankt Petersburgu Jurij Michajłowicz Krasowski, Richard Nieoczym z kanadyjskiego Actor's Lab Theatre, mim Thomas Leabhart czy wybitny japoński tancerz Daisuke Yoshimoto.
Ośrodek organizuje spotkania z wybitnymi twórcami współczesnego teatru polskiego i światowego, gośćmi we Wrocławiu byli m.in. Peter Brook, Walery Fokin, Thomas Richards, Erwin Axer. Prezentuje również dokonania grup teatralnych, swoje prace pokazywali tutaj m.in. twórcy z Odin Teatret, Time And Space Limited Studio z Nowego Jorku, Teatro Vivo z Gwatemali, Teatru Ósmego Dnia, Akademii Ruchu, Teatru "Węgajty", Teatru Biuro Podróży, Sceny Plastycznej KUL, Teatru Pieśń Kozła, Teatru Provisorium. Ośrodek zaprasza też młode alternatywne teatry (m.in. Teatr Usta Usta, Teatr Porywacze Ciał, serbskie teatry niezależne).
We wrocławskiej placówce odbywają się wystawy, wykłady, seminaria i sympozja. Spotkania naukowe dotyczą zarówno wybitnych twórców (m.in. Andrieja Tarkowskiego, Tadeusza Kantora, Wsiewołoda Meyerholda, Jewgienija Wachtangowa, Bohdana Korzeniewskiego, Zbigniewa Raszewskiego, Jerzego Jarockiego), jak i zagadnień związanych z historią teatru i teatrem współczesnym oraz, szerzej, kulturą i sztuką XX wieku (m.in. "Teatr japoński - klasyczny i współczesny", "Inspiracje antropozoficzne w teatrze XX wieku", "Inspiracje Carla Gustava Junga i jego szkoły w sztuce XX wieku", "Hermann Hesse - pisarz i zjawisko", "Teatr i rytuał na Bali", "Inspiracje Grecji antycznej w teatrze i dramacie XX wieku w Europie środkowej i wschodniej. Rekonesans", "Polski teatr współczesny", "Społeczeństwo w perspektywie psychologii głębi").
Od początku lat 90. zabiegał o pozyskanie i wyremontowanie budynku w Brzezince, w którym w latach 70. pracowali aktorzy Teatru Laboratorium. Prowadzono tam parateatralne akcje oraz projekt "Teatr Źródeł". W 2002 roku sesją "Jerzy Grotowski. Przeszłość i teraźniejszość poszukiwań. Parateatr (1969-1978) i Teatr Źródeł (1976-1982)" Ośrodek otworzył działalność w Brzezince.
Instytut współpracuje m.in. z Odin Teatret, Workcenter of Jerzy Grotowski w Pontederze i z paryskim Centrum Petera Brooka. Instytut Grotowskiego, przy wsparciu miasta Wrocławia, pełnił rolę podstawowego partnera i koordynatora projektu Workcenter of Jerzy Grotowski and Thomas Richards pod nazwą "Horyzonty". Instytut wspierał projekt "Horyzonty" tworząc w Polsce miejsce spotkań z Workcenter. W latach 2007-2009 gościł okresowo poszukiwania Workcenter prowadzone przez jego dyrektora artystycznego, Thomasa Richardsa. Działalność Workcenter podczas realizacji projektu "Horyzonty" obejmowała m.in.: wewnętrzne badania, prezentacje dzieł performatywnych, konferencje, seminaria oraz spotkania robocze. (…). Ośrodek prowadzi prężną, dynamiczną działalność wykładową i warsztatową. Organizował m.in. cykl sesji warsztatowych "Atelier" (2007-2009), w ramach którego odbywały się zajęcia praktyczne i teoretyczne skierowane do ludzi teatru – aktorów, muzyków, śpiewaków, tancerzy. Serhij Kowałewycz kieruje Międzynarodowymi Poszukiwaniami Artystycznymi "Pieśń nad pieśniami" (od 2009), swoje sesje treningowe prowadzili aktorzy mediolańskiego Teatro La Madrugada oraz Iben Nagel Rasmussen z Odin Teatret (2009, 2010); odbyły się warsztaty indyjskiej sztuki walki kalarippajattu (2010). Inny cykl to "voicEncounters. Odzyskiwanie głosu" – warsztaty poświęcone głosowi i muzykalności (od 2010). W najbliższym czasie w Instytucie będzie można wziąć również udział w Seminarium Badawczym Technik Aktorskich prowadzonym przez Anatolija Wasiljewa (kwiecień 2011-czerwiec 2012).
Działa tutaj Otwarty Uniwersytet Poszukiwań, na który składają się regularne wykłady i warsztaty z szeroko pojętych działań performatywnych. W ramach programu edukacyjnego swoją działalność prowadzi Rena Mirecka (była aktorka Teatru Laboratorium) i jej szkoła "Sun Karawana", a w Kinie Teatralnym prezentuje się filmy dotyczące kulturowych poszukiwań. Organizuje się konferencje, jak ta poświęcona Kantorowi – "Tadeusz Kantor – Inne spojrzenie" (2010). Na swoim koncie Instytut ma także wystawy, w tym zagraniczne, m.in.: Lo spazio nel Teatr Laboratorium – dall'ideazione alla realizzazione w Instytucie Kultury Polskiej w Rzymie (2005-2006) oraz Un theatre sense theatre w barcelońskim Museu d'Art Contemporani (2007).
Ośrodek był głównym architektem "Roku Grotowskiego" (2009). W kwietniu 2009 roku organizował, obywającą się po raz pierwszy w Polsce, uroczystość wręczenia nagród Premio Europa per il Teatro (Europejskiej Nagrody Teatralnej) i New Theatrical Realities (Nowe Rzeczywistości Teatralne). Przygotował Międzynarodowy Festiwal Teatralny "Świat miejscem prawdy" (czerwiec 2009) z udziałem twórców, którzy działają na rzecz poszerzania granic teatru. Wspólnie z Workcenter of Jerzy Grotowski and Thomas Richards był twórcą Zero Budget Festiwal (październik-listopad 2009).
Instytut stawia na międzynarodową wymianę doświadczeń, z ośrodkiem współpracują m.in.: wrocławski Teatr ZAR, lwowskie zespoły – Teatr im. Łesia Kurbasa oraz Majsternią Pisni, Spitfire Company z Pragi, paryski Le Théâtre de l'homme ivre, turyński Laboratorio Permanente di Ricerca sull'Arte dell'Attore i mediolański Teatro La Madrugada, a także międzynarodowe zespoły: Bred in the Bone działający w brytyjskim Horsham i Palissimo z Nowego Jorku.
Tel: (71) 34 45 320, (71) 34 31 711
WWW: www.grotowski-institute.art.pl
Email: sekretariat@grotowski-institute.art.pl
